Trẻ nhỏ rất dễ bị sặc thức ăn hoặc dị vật do đặc tính tò mò, thích khám phá và hay đưa mọi thứ trong tầm tay vào miệng. Bên cạnh đó, trẻ chưa mọc răng hàm nên không thể nhai nghiền hoàn toàn thức ăn cứng, kỹ năng nhai, nuốt cũng chưa thuần thục. Những trẻ lớn hơn lại thường chạy nhảy, cười đùa khi trong miệng còn thức ăn, chỉ cần sơ ý một chút là tai nạn có thể xảy ra.
Nhận biết và sơ cứu khi trẻ bị sặc
Khi trẻ đang ăn hoặc chơi mà bất ngờ ho sặc sụa, mặt đỏ hoặc tím tái, vã mồ hôi, thở gắng sức, cần nghĩ ngay đến khả năng trẻ bị sặc. Nếu dị vật làm tắc hoàn toàn đường thở, trẻ có thể ngưng thở tức thì, nhanh chóng hôn mê và tử vong nếu không được xử trí đúng cách.
Giữ bình tĩnh để đánh giá tình trạng và chọn hướng xử lý phù hợp. Lưu ý có khoảng 25 - 50% trường hợp dị vật đường thở không có dấu hiệu rõ ràng hoặc không được chẩn đoán trong vòng 24 giờ, chủ yếu do dị vật nằm ở phế quản lớn hoặc nhỏ. Sau "hội chứng xâm nhập" thoáng qua, trẻ có thể trở lại bình thường trong nhiều giờ, khiến cha mẹ không để ý.
Sau đó, các dấu hiệu xẹp phổi, bội nhiễm (viêm phế quản, viêm phổi, áp-xe phổi…) có thể xuất hiện: sốt cao, ho khan, ho ra máu, ho đờm mủ, khó thở tăng dần, suy hô hấp, tím tái… Nếu cha mẹ không biết trẻ từng bị sặc và chỉ thấy trẻ ho, sốt... dễ chủ quan không đưa trẻ đi khám, khiến bệnh diễn tiến nặng hơn.
Nếu trẻ còn ho hoặc khóc
Trong trường hợp này, tình hình chưa quá nghiêm trọng. Khi trẻ ho hoặc khóc thành tiếng, nghĩa là trẻ vẫn thở được và đường thở chưa bị tắc hoàn toàn.
Không nên can thiệp bằng cách vỗ lưng, ấn vào ngực, vì có thể làm dị vật lọt sâu hơn và gây ngừng thở.
Việc cần làm:
- Đứng bên cạnh, động viên trẻ tiếp tục ho để tống dị vật ra ngoài.
- Giữ thái độ bình tĩnh để trẻ không hoảng sợ, theo dõi xem sau cơn ho trẻ có thở dễ hơn không.
- Kiểm tra miệng và chỉ lấy ra những dị vật nhìn thấy rõ, tuyệt đối không đưa tay mò mẫm trong miệng.
- Không cho trẻ uống bất cứ thứ gì, trừ khi trẻ sặc đồ khô như bánh quy, việc uống thêm nước có thể làm tình hình tệ hơn.
- Nếu sau khi ho, trẻ vẫn thở rít, thở ồn hoặc tiếp tục ho dai dẳng, cần đưa trẻ đi khám ngay vì dị vật có thể đã đi sâu vào phế quản.
- Nếu trẻ khó thở trong vài phút, gọi cấp cứu ngay.
Trẻ nhỏ rất dễ bị sặc thức ăn hoặc dị vật do đặc tính tò mò.
Cách phòng tránh trẻ bị sặc
Đồ chơi
- Để bóng bay (cả đã thổi và chưa thổi) ngoài tầm với của trẻ.
- Tránh để đồ chơi nhỏ như lego, phụ kiện búp bê… trong tầm tay, nhắc anh chị lớn tuân thủ quy định này.
- Không cho trẻ chơi đồ chơi có chi tiết nhỏ dễ tháo rời.
Đồ vật trong nhà
- Tránh để cúc áo, pin và các vật nhỏ trong tầm với của trẻ.
- Khóa các ngăn tủ chứa vật dụng nhỏ mà trẻ có thể mở được.
Phòng ngừa sặc thức ăn
- Luôn cho trẻ ngồi yên khi ăn.
- Không cho trẻ ăn trong lúc chạy nhảy, cười đùa.
- Khuyến khích trẻ ăn chậm, nhai kỹ.
- Không ép trẻ ăn khiến trẻ dễ nghẹn.
Với trẻ bị viêm đường hô hấp trên hoặc dưới: cần hỗ trợ giảm đờm dãi bằng cách hút đờm thường xuyên, tránh để trẻ khóc nhiều vì dễ tăng nguy cơ sặc.
