Tránh lao động nặng
Phụ nữ có thainên tránh lao động nặng nhưng hàng ngày vẫn nên thường xuyên hoạt động thể lực ở mức độ vừa và phù hợp để tăng cường sức khỏe cho bà mẹ, chuẩn bị cho quá trình chuyển dạ và sinh đẻ được dễ dàng hơn.
Luyện tập phù hợp và đều đặn sẽ giúp làm cho tinh thần thoải mái, bớt căng thẳng, lo câu; giảm các biểu hiện đau, mỏi, nhất là mỏi lưng; giúp ngủ ngon hơn; giảm nguy cơ mắc đái tháo đường ở phụ nữ có thai; tăng cường sức mạnh của hệ tim mạch, hệ cơ xương làm cho quá trình chuyển dạ và đẻ được dễ dàng hơn.
Khi mang thai chỉ nên làm các công việc nhẹ nhàng.
Đối với bà mẹ cho con bú, hoạt động thể lực còn giúp kiểm soát cân nặng; hạn chế giảm mật độ xương do việc phải cung cấp khoáng chất từ xương cho việc tạo sữa mà không làm ảnh hưởng đến việc tạo sữa và nuôi con bằng sữa mẹ.
Các hoạt động thể lực bao gồm các hoạt động hàng ngày như đi lại, làm việc, vui chơi giải trí, thể dục, thể thao ở gia đình, nơi làm việc, phòng tập hay cộng đồng. Hoạt động thể lực cường độ vừa làm tăng nhẹ nhịp thở bao gồm dọn dẹp lau chùi nhà cửa, giặt bằng tay, làm vườn, vắt sữa bò bằng tay, cấy và thu hoạch vụ mùa, đào đất khô, dệt vải, trộn vữa; đi bộ nhanh, đạp xe, tập yoga, bơi lội...
Phụ nữ có thai thường thoải mái và ít có nguy cơ bị ảnh hưởng không tốt khi tuân thủ chế độ tập không liên quan đến sức nặng như bơi, đạp xe tại chỗ, đi bộ, yoga, các bài tập thể dục phù hợp và có thể vẫn tiếp tục tập được khi đến 3 tháng cuối.
Phụ nữ có thai nên hoạt động thể lực cường độ vừa và phù hợp trong 30 phút mỗi ngày và ít nhất 5 ngày một tuần. Có thể chia nhỏ thời gian vận động nhưng ít nhất là 10 phút cho mỗi lần vận động. Đối với bà mẹ sau sinh từ 4-6 tuần có thể bắt đầu quay trở lại luyện tập với các bài tập phù hợp và tăng dần về cường độ và thời gian.
Điều quan trọng là cần tìm lời khuyên từ các chuyên gia trước khi bắt đầu bài tập thể dục. Đầu tiên, hãy bắt đầu từ từ, tăng dần mức độ hoạt động, đặc biệt là khi không tập thường xuyên. Kể cả khi tập thường xuyên với những bài phù hợp với phụ nữ có thai thì đôi khi bạn vẫn cần phải giảm mức độ tập xuống. Hãy lắng nghe cơ thể mình. Nếu thấy không thoải mái, thở dốc hay rất mệt thì hãy giảm cường độ tập.
Các bài tập tích cực nên được bắt đầu sau một bài khởi động nhẹ và đặt xen kẽ với các bài tập nhẹ nhàng và nghỉ ngơi thường xuyên. Cần uống đủ nước và nhớ là không được để khát mới uống nước.
Khám thai đầy đủ để có thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.
Đối với phụ nữ có thai khỏe mạnh thì tập thể dục sẽ rất an toàn. Nhưng với những người đã từng sinh non, hay có những biến chứng từ thai kỳ trước thì không nên cố gắng tập các bài tập trước khi hỏi đến ý kiến của chuyên gia. Các bài tập nên dừng lại nếu có bất kì triệu chứng bất thường nào xảy ra.
Một số lưu ý khác khi có thai
Không nên dùng các loại đồ uống chứa chất kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá, nước chè đặc… Giảm ăn các loại gia vị như ớt, hạt tiêu, tỏi. Giảm ăn mặn nhất là đối với những người mẹ có phù, tăng huyết áp hoặc bị nhiễm độc thai nghén để tránh tai biến khi đẻ.
Không nên quá kiêng khem khi mang thai. Phụ nữ có thai không nên chỉ ăn một vài loại thức ăn hoặc ăn quá nhiều thức ăn chua hoặc cay…vì dễ gây thiếu dinh dưỡng cho cả mẹ và thai nhi. Bữa ăn cần đa dạng với nhiều loại thực phẩm khác nhau (nên có ít nhất 10 loại thực phẩm/ 1 bữa chính).
Vận động và lao động: Khi có thai nên hoạt động nhẹ nhàng và không nên làm việc nặng quá, nhất là trong 3 tháng đầu tránh sẩy thai và những tháng cuối để tránh đẻ non. Nếu thấy tử cung hay co cứng hoặc có tiền sử sẩy thai, đẻ non hoặc cơ thể yếu mệt thì nên làm việc nhẹ. Thai phụ nên tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày giúp tinh thần sảng khoái, tuần hoàn lưu thông.
Nghỉ ngơi là việc làm cần thiết cho thai phụ và thai nhi. Không nên nghỉ ngơi hoàn toàn, vì như vậy người mẹ sẽ không khỏe mạnh, đẻ khó.
Vệ sinh cá nhân khi mang thai. Khi có thai, khối lượng tuần hoàn và hô hấp tăng nhanh, cho nên phụ nữ có thai mặc sao cho luôn cảm thấy thoải mái với quần áo rộng rãi, thoáng mát về mùa hè, ấm về mùa đông. Khi tắm rửa nên dùng nước ấm, không tắm lâu, không tắm ở nơi có gió lùa, không ngâm mình trong nước ao hồ dễ bị nhiễm khuẩn.
Việc vệ sinh vú, đặc biệt là núm vú là rất quan trọng nhằm đảm bảo sự thông tia sữa sau khi đẻ. Hàng ngày nên lau rửa nhẹ nhàng khi tắm. Nếu núm vú ngắn và tụt đầu vú chỉ kéo núm vú nhẹ nhàng khi thai đã đủ tuần thai.
(Theo tài liệu Chăm sóc Dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em, Viện Dinh dưỡng Quốc gia)
