Tại World Cup cờ vua 2015, Quang Liêm đã dừng bước từ vòng 3 với một màn trình diễn dưới sức. Đây mới là cuộc đấu thứ 5 của năm 2015 của nhà siêu đại kiện tướng. Nghiệp cờ của Liêm đang đứng trước thử thách lớn trong sự nửa vời gắn với chuyến du học tại Mỹ.
Ngã rẽ và sự trả giá
Từ tháng 9/2013, Quang Liêm đã có bước ngoặt mới với quyết định du học tại trường Đại học Webster-Mỹ, nơi anh được cấp học bổng toàn phần trị giá 35.000 USD/năm. Tại đây, Liêm vẫn duy trì song song việc học văn hóa và tập luyện cờ, bên cạnh rất nhiều hảo thủ quốc tế hàng đầu. Trên danh nghĩa là vậy song thực tế lại diễn ra hoàn toàn khác, với những tác động trực tiếp tới nghiệp cờ mà bản thân anh cũng không thể hình dung.
Quang Liêm đang đứng trước thử thách trong sự nghiệp.
Chương trình học, thi tại đây rất nặng và chặt, gần như ngốn hết thời gian, tâm sức của tuyển thủ Việt Nam, nhất là khi anh còn phải gồng mình lên để làm quen phương pháp, bổ sung các mảng kiến thức còn thiếu hụt. Quan trọng hơn, cũng vì thế Liêm vô cùng khó khăn trong việc chuẩn bị, đăng ký dự tranh các giải bên ngoài nước Mỹ. Anh chỉ có thể chọn lựa một vài cuộc đấu phù hợp, hoàn toàn phụ thuộc vào lịch học, thi của trường. Nhìn nhận thẳng thắn, sự tập trung của Liêm cho cờ vua chỉ bằng một phần giai đoạn trước, thời điểm anh gần như dốc hết tâm sức vào tập luyện thi đấu, tham dự hàng chục giải tầm cỡ thế giới mỗi năm.
Chính Quang Liêm cùng giới chuyên môn đều hiểu rằng quá khó để duy trì được đỉnh cao trong tình thế đó. Và dù anh luôn quyết tâm, nỗ lực tối đa cũng không thể ngăn được bức thụt lùi nghiêm trọng về phong độ, thành tích.
Cả năm 2014, Liêm tham dự đúng 3 giải, với kết quả đáng thất vọng. Trong đó, tại giải cờ nhanh và cờ chớp VĐTG, anh chỉ đứng thứ 19 cờ nhanh và thứ 4 cờ chớp - nội dung đang là ĐKVĐ. Liêm cũng không bảo vệ được ngôi Quán quân tại HDBank Cup trên sân nhà. Anh đã bị văng ra khỏi danh sách siêu đại kiện tướng quốc tế - những kỳ thủ có hệ số Elo 2.700 trở lên.
Sang năm 2015, tình hình đã khả quan hơn nhiều, có lẽ nhờ Liêm đã bắt đầu cân đối, điều chỉnh được phần nào giữa học văn hóa và cờ vua. Chỉ có điều, sức cờ của anh vẫn rất phập phù. Liêm tái chiếm ngôi vô địch HDBank Cup, dẫn đầu vòng loại khu vực để giành suất tới World Cup, song lại vừa thất bại ở giải vô địch châu Á ở cả 3 nội dung cờ tiêu chuẩn, cờ nhanh, cờ chớp. Liêm đã không đoạt nổi tấm huy chương nào, dù được xếp là hạt giống số 1. Và mới đây nhất là việc dừng bước từ vòng 3 World Cup.
Năm 2015, sức cờ của Quang Liêm vẫn phập phù.
Câu hỏi về sự nửa vời
Rõ ràng, không còn thấy một Quang Liêm thi đấu vừa chắc chắn, ổn định, quyết đoán vừa sáng tạo và đột phá như trước, kể cả ở sở trường cờ chớp hay cờ nhanh. Thậm chí, anh còn luôn bị hụt hơi, bị động trong những thời điểm quyết định, vốn là điểm mạnh của mình.
Nếu cứ duy trì tình thế hiện tại, Quang Liêm vẫn là kỳ thủ số 1 Việt Nam với một đẳng cấp đủ để mang về những chiến tích xuất sắc như huy chương châu Á, suất dự Olympic hay danh hiệu ở các cuộc đấu quốc tế loại khá, vì anh đã đạt tới một đẳng cấp rất cao.
Tuy nhiên, tài năng đặc biệt cùng sức phát triển hiếm có của anh chắc chắn sẽ không thể tiếp tục được phát huy cao nhất. Đó có thể coi như một sự lãng phí vô cùng đáng tiếc cho anh và cả cờ vua Việt Nam. Làng cờ quốc tế, không có một kỳ thủ nào, dù xuất chúng tới đâu, có thể thành công, theo cách thức tập luyện, thi đấu nửa vời.
Cả một bài toán lớn và khó đang đặt ra cho Quang Liêm. Anh vẫn đang phấn đấu hết mức để chu toàn cả hai, song dường như mới chỉ thành công ở chuyện học văn hóa. Trong khi đó, với quan điểm và mục tiêu của mình, không có chuyện Liêm tạm ngưng việc học để ưu tiên cho nghiệp cờ.
Quang Liêm từng khẳng định mình chưa bao giờ thi đấu vì tiền thưởng và thực sự đã chứng minh điều đó trên thực tế. Một phần đó là quan điểm gắn với niềm đam mê, hướng riêng của mình với nghiệp cờ. Phần quan trọng khác, anh xuất thân từ một gia đình rất có điều kiện kinh tế tại TP.HCM. Anh chưa bao giờ phải chịu áp lực về kinh phí hay từ tiền thưởng. Cũng hiếm ai ở làng thể thao có sự đào tạo, tích lũy bài bản trong việc học văn hóa cùng các kiến thức, kỹ năng toàn diện như Liêm. Anh mê học và học rất giỏi.
Có thể nói, Liêm có quá nhiều sự lựa chọn cho tương lai của mình, bên cạnh nghiệp cờ. Và đó cũng là cái khó cho chính siêu kỳ thủ, cũng như cả cờ vua Việt Nam bởi nó khiến cho nguồn lực, động lực của anh ít nhiều bị phân tán. Hay nói cách khác, nghiệp cờ của Liêm hiện tại đã không đạt tới tính chuyên nghiệp giống như các hảo thủ hàng đầu thế giới.
Chỉ so với 2013, thành tích và phong độ của Quang Liêm đã có sự khác biệt quá lớn. Khi đó, Liêm đã tham dự trên 10 giải đấu quốc tế với kết quả gần như đấu đâu thắng đó. Chỉ trong đúng 2 tháng, anh khiến cả làng cờ quốc tế phải kinh ngạc với 2 kỳ tích liên tiếp: Vô địch châu Á và vô địch thế giới, đều ở nội dung cờ chớp.
Xuyến Chi
