Các phản ứng sưng, đỏ, đau: có thể tới 50%. Sốt (>38ºC): có thể tới 50%. Các triệu chứng toàn thân, kích thích, khó chịu, quấy khóc: có thể tới 55%....
Để theo dõi, chăm sóc trẻ tiêm chủng, PGS.TS Nguyễn Thị Hồng tư vấn:
Trước tiêm chủng, đối với cán bộ y tế cần khám sàng lọc theo quyết định 2301/QĐ-BYT ngày 12/6/2015. Khai thác tiền sử sinh đẻ, tiền sử dị ứng, bệnh tật/sử dụng thuốc của trẻ. Tiền sử dị ứng, bệnh tật của gia đình. Tiền sử tiêm chủng của trẻ. Tiền sử phản ứng sau tiêm chủng đặc biệt phản ứng sau tiêm chủng của lần tiêm chủng trước.
Đối với bà mẹ, gia đình trẻ cần chuẩn bị sổ/phiếu tiêm chủng của trẻ. Thông báo với cán bộ y tế về tiền sử sinh đẻ, tiền sử dị ứng, bệnh tật/sử dụng thuốc của trẻ/phản ứng sau tiêm chủng đặc biệt của lần tiêm chủng trước. Thông báo với cán bộ y tế về tình trạng sức khỏe hiện tại trẻ.
Tại điểm tiêm chủng, cán bộ y tế hướng dẫn bà mẹ cách theo dõi trẻ sau tiêm chủng. Theo dõi trẻ 30 phút tại điểm tiêm chủng.
Cha mẹ, gia đình trẻ cùng cán bộ y tế theo dõi trẻ trong 30 phút tại điểm tiêm chủng. Thông báo cho cán bộ y tế nếu trẻ có dấu hiệu bất thường về sức khỏe: Khóc, bứt rứt, khó chịu, nôn, trớ, tại vết tiêm quầng đỏ lan rộng, nổi ban…
Ảnh minh họa.
Sau tiêm chủng: Cán bộ y tế thông báo số điện thoại của cán bộ y tế để tư vấn, giải đáp các thắc mắc của các bậc cha mẹ sau tiêm chủng. Tư vấn, tiếp nhận và xử trí các phản ứng sau tiêm chủng.
Cha mẹ tiếp tục theo dõi trẻ tại nhà trong 1 đến 2 ngày sau tiêm chủng. Người theo dõi trẻ phải là người trưởng thành và biết chăm sóc trẻ. Các dấu hiệu cần theo dõi: Tinh thần; tình trạng ăn, ngủ, nhiệt độ (nếu có sốt phải cặp nhiệt độ), phát ban, biểu hiện tại chỗ tiêm (sưng, đỏ…). Khi trẻ có những phản ứng thông thường như sốt nhẹ, sưng đau tại chỗ tiêm, quấy khóc... thì phải được theo dõi thường xuyên, liên tục, chú ý vào ban đêm để kịp thời phát hiện những biểu hiện bất thường. Không đắp bất cứ thứ gì vào vị trí tiêm.
Chăm sóc trẻ tại nhà sau tiêm chủng: Cho trẻ bú/ăn đủ bữa, đủ số lượng, đúng tư thế, không bú/ăn khi nằm… thường xuyên kiểm tra trẻ, đặc biệt ban đêm.
Lưu ý các bà mẹ sử dụng thuốc tại nhà: Không tự ý dùng thuốc. Dùng thuốc theo chỉ dẫn của cán bộ y tế.
Nếu trẻ sốt cần cặp nhiệt độ, theo dõi sát, chườm ấm, nới rộng quần áo. Dùng thuốc hạ sốt theo đúng hướng dẫn của cán bộ y tế. Sau khi sử dụng thuốc chủ động thông báo lại cho cán bộ y tế tình trạng sức khỏe của trẻ.
Không dùng các loại thuốc lá, cây…. đắp vào vị trí tiêm.
Nếu cha mẹ không yên tâm về sức khỏe của trẻ sau tiêm chủng hãy đến gặp cán bộ y tế để được khám và tư vấn.
- Sốt cao > 39 độ C, khó đáp ứng thuốc hạ sốt, sốt kéo dài trên 24 giờ, sốt xuất hiện sau 12 giờ tiêm chủng.
- Quấy khóc kéo dài, bứt rứt, kích thích.
- Kém tương tác với người xung quanh, trẻ mệt xỉu, li bì và hôn mê.
- Co giật.
- Nôn chớ, bú kém, bỏ bú.
- Phát ban.
- Thở nhanh, khó thở co kéo hõm ức, thở rên, thở ậm ạch, tím môi và chi.
- Chân tay lạnh, da nổi vân tím.
- Hoặc có các dấu hiệu bất thường khác khiến cha mẹ trẻ lo lắng.
Nghi ngờ phản ứng sốc sau tiêm chủng cần tiêm ngay adrenaline
Ông Nguyễn Trọng Khoa - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết, trước một trường hợp nghi ngờ phản ứng sốc sau tiêm chủng, mọi nhân viên y tế khi tiếp cận được bệnh nhân cần tiêm ngay adrenaline không cần đợi chỉ định của bác sĩ. Tiêm càng sớm, cơ hội cứu bệnh nhân càng cao
PGS.TS Trần Minh Điển - Phó Giám đốc BV Nhi Trung ương cho biết, trước đây, khi tiếp nhận một bệnh nhân sốc phản vệ vì bất cứ nguyên nhân gì (thức ăn, vắc xin, thuốc)... thì việc tiêm adrenaline gần như bước cuối cùng trong quy trình cấp cứu.
Tuy nhiên, ông Điển cũng cho rằng, ngày nay quan điểm cấp cứu đã thay đổi. "Trước một bệnh nhân nghi ngờ sốc phản vệ, không ngần ngại khi sử dụng adrenaline. Việc sử dụng càng sớm khi có phản vệ càng có cơ hội cứu bệnh nhân, giảm nguy cơ tàn tật, tử vong- PGS.TS Trần Minh Điển nói.
Với bệnh nhi có biểu hiện mạch nhanh, sốt cao, giảm tri giác đó là những tiêu chuẩn liên quan đến phản ứng phản vệ. Bệnh nhi mạch nhanh có thể kết hợp cùng vân tím, chi lạnh... và tiếp cận thuốc chống sốc sớm, tiếp theo đó là các thuốc dị ứng, chống viêm... sẽ mang lại cơ hội cứu sống người bệnh nhiều hơn.
