(Tiếp theo số 124)
Chỉ rõ sai phạm và kiên quyết xử lý
Về quá trình đấu tranh, làm việc trực tiếp, buộc Formosa Hà Tĩnh thừa nhận trách nhiệm gây ra sự cố, Chính phủ cho biết với tinh thần cương quyết, các cơ quan chức năng đã buộc phía Formosa phải thừa nhận 53 sai phạm hành chính. Trong đó, có những vi phạm hành chính như: Tự ý thay đổi trái phép công nghệ luyện cốc từ dập cốc khô (dùng khí trơ) sang công nghệ dập cốc ướt (dùng nước), không xây lắp bể lọc của trạm xử lý nước thải sinh hoá theo cam kết,...
Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời báo chí ngày 2/8.
Nguyên nhân là do các độc tố phenol, xyanua từ nguồn thải của Công ty Formosa
Báo cáo về tình hình, nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục sự cố môi trường gây hải sản chết bất thường tại các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế của Chính phủ gửi đến các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XIV mới đây chỉ rõ nguyên nhân là do các độc tố phenol, xyanua từ nguồn thải của Công ty Formosa Hà Tĩnh.
Về vấn đề này, theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và môi trường (TN&MT) về việc triển khai chương trình khảo sát, điều tra, đánh giá ô nhiễm môi trường biển tại 4 tỉnh miền Trung, qua kết quả quan trắc cho thấy, tại thời điểm xảy ra sự cố, môi trường nước biển bị ô nhiễm bởi một số thông số sắt, phenol, amoni…, đến nay, mức độ ô nhiễm môi trường nước có xu hướng giảm dần, chất lượng nước biển đảm bảo an toàn cho mục đích tắm biển, du lịch.
Về đánh giá tồn lưu ô nhiễm, kết quả khảo sát bằng hình ảnh cho thấy, vẫn tồn tại lớp huyền phù, màng bám keo tụ tại các khu vực san hô, nền đá cứng và một số khu vực trầm tích dưới đáy biển. Mức độ ô nhiễm và tính chất của hợp chất ô nhiễm sẽ được đánh giá chính xác sau khi có kết quả phân tích mẫu trong tháng 8/2016.
Trường hợp các kết quả phân tích cho thấy vẫn còn ô nhiễm tồn lưu trầm tích đáy biển cần phải xử lý, cơ quan chức năng và nhà khoa học sẽ nghiên cứu các kinh nghiệm quốc tế về xử lý, lựa chọn công nghệ phù hợp với điều kiện Việt Nam và đặc điểm của chất ô nhiễm tồn lưu. Tổ chức đấu thầu quốc tế để lựa chọn đơn vị xử lý, tiến hành xử lý thí điểm tại khu vực Cảng Sơn Dương (Hà Tĩnh). Kết quả xử lý môi trường biển sẽ được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức sai phạm
Về kiểm điểm trách nhiệm, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành và UBND tỉnh Hà Tĩnh tiến hành kiểm điểm trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan, làm rõ trách nhiệm đối với những thiếu sót. Trường hợp phát hiện vi phạm sẽ xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật; đồng thời đã giao Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an tiến hành điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Bộ Tài nguyên-Môi trường và cơ quan chức năng Hà Tĩnh đã cất bốc, niêm phong toàn bộ chất thải Formosa chôn lấp trong trang trại của ông Lê Quang Hòa, Giám đốc Công ty môi trường đô thị, thị xã Kỳ Anh.
Chính phủ cũng đã phân công các bộ ngành xác định, bồi thường thiệt hại và hỗ trợ khắc phục hậu quả, chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân, trong tháng 8/2016, việc bồi thường thiệt hại trực tiếp đến được với người dân. Từ nay đến hết tháng 9, Bộ TN&MT sẽ tiến hành đợt thanh tra diện rộng đầu tiên đối với các cơ sở có nguồn thải lớn ra lưu vực sông, vùng ven biển trên phạm vi cả nước.
Trả lời báo chí tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 7/2016 diễn ra chiều ngày 2/8 liên quan đến vụ việc chôn lấp bùn thải trái phép của Công ty CP Tư vấn xây dựng quản lý môi trường đô thị Kỳ Anh, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà cho biết: Bộ TN&MT đã cử đoàn công tác vào phối hợp với Hà Tĩnh để làm rõ việc này, đã lấy mẫu tại 3 nơi chôn lấp chất thải để đem về phân tích. Kết quả cho thấy, một số mẫu có nồng độ chất xyanua vượt quá chỉ tiêu cho phép, xếp vào diện chất thải nguy hại. Việc chôn lấp này được phát hiện sớm nên chất độc chưa ngấm ra ngoài môi trường. Đất tại những nơi có chất chôn lấp vẫn đảm bảo các chỉ số đủ an toàn.
Hiện nay, Bộ đang lên kế hoạch kiểm soát nhằm xử lý triệt để vấn đề chất thải công nghiệp thông thường và chất thải nguy hại của Formosa. Các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục tìm kiếm những chất thải còn tồn dư ngoài môi trường. "Sẽ kiểm kê lại toàn bộ chất thải của Formosa thông qua số lưu lại trong nhà kho, thông qua số đã kiểm tra, thông qua số liệu có trong hợp đồng đã ký kết với doanh nghiệp; tiếp tục tìm kiếm chất thải còn ở đâu nữa không hay còn doanh nghiệp nào nhận chất thải và đổ vào môi trường không đúng quy định, Bộ đã đưa 2 phòng thí nghiệm di động đến để kiểm soát tất cả vấn đề xả thải của Formosa để đảm bảo không tiếp tục tác động đến môi trường”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.
Về việc xử lý trách nhiệm các bên, Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định, Công ty Formosa Hà Tĩnh đã vi phạm các qui định: Không phân định, phân loại, xác định đúng số lượng, khối lượng chất thải nguy hại phải đăng ký và quản lý theo quy định; chuyển giao chất thải nguy hại cho tổ chức, cá nhân không có giấy phép xử lý chất thải nguy hại. Vì vậy, Bộ TN&MT xử phạt các vi phạm hành chính nêu trên và yêu cầu Công ty Formosa Hà Tĩnh khắc phục ngay hậu quả do việc chuyển giao bùn thải cho đơn vị xử lý không đúng quy định; đồng thời phải phối hợp với Công ty Kỳ Anh xử lý số chất thải này.
Đối với Công ty Môi trường đô thị thị xã Kỳ Anh, việc Công ty này cố tình đổ chất thải nguy hại ra môi trường là một vấn đề nghiêm trọng nên Bộ TN&MT đã chuyển hồ sơ để Công an Hà Tĩnh điều tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Theo đó, ngày 2/8/2016, Công an Hà Tĩnh đã ra Quyết định số 29/CSĐT-PC44 khởi tố vụ án hình sự “Vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại trên địa bàn thị xã Kỳ Anh”. Cơ quan chức năng xác định Công ty MTĐT Kỳ Anh là đơn vị ký hợp đồng xử lý chất thải của Formosa không được cấp phép và không có phép xử lý nguồn chất thải là sai phạm. Việc Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh ký hợp đồng vận chuyển, chôn lấp rác thải với Công ty MTĐT Kỳ Anh là không đúng quy định. Ngoài ra, việc xử lý nguồn thải của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh có chất thải nguy hại và việc vận chuyển chất thải công nghiệp của Công ty CP tư vấn xây dựng và quản lý MTĐT xã Kỳ Anh không đúng quy định là trái với pháp luật bảo vệ môi trường, Bộ trưởng Hà cho biết.