Đa phần các xe đều không đảm bảo kỹ thuật, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cao. Do vậy, sau nhiều lần ra quân nhưng chưa thực sự quyết liệt, Hà Nội sẽ cấm các loại xe 3-4 bánh tự chế dùng để chở người, chở hàng hóa cồng kềnh từ ngày 30/6/2018. Những xe không đủ điều kiện lưu hành sẽ bị thu hồi và tiêu hủy.
Thống kê của Sở GTVT Hà Nội, trên địa bàn thành phố hiện có khoảng 4.362 xe 3 - 4 bánh hoạt động. Trong đó, thương binh có 566 xe, bệnh binh có 82 xe và người khuyết tật có 133 xe. Các trường hợp khác chiếm tới 3.483 xe, trong số này phần lớn là xe 3 bánh tự chế và đều giả danh xe thương binh để hoạt động. Những xe này thường vận chuyển đồ cồng kềnh, chiếm dụng diện tích mặt đường lớn, gây mất an toàn giao thông. Thực tế là đã có tai nạn chết người xảy ra, khiến dư luận bức xúc.
Trước tình trạng trên, năm 2017, Sở GTVT Hà Nội đã đưa ra đề xuất lộ trình, biện pháp để hạn chế, tiến tới cấm sử dụng xe 3 - 4 bánh tự chế, không đủ điều kiện lưu hành. Mốc thời gian được sở này đưa ra là từ 30/6/2018.
Sắp thu hồi, tiêu hủy xe 3 - 4 bánh tự chế không đủ điều kiện lưu hành.
Đề xuất này được ghi nhận và ủng hộ của nhiều người dân nhằm tạo nên môi trường tham gia giao thông văn minh, an toàn. Tuy nhiên, cũng có không ít trường hợp chủ sở hữu những chiếc xe 3 - 4 bánh phản ứng. Thực tế ghi nhận trên các đường, phố Hà Nội như: Xã Đàn, Hoàng Cầu, Láng Hạ (quận Đống Đa), đường Nguyễn Trãi, Khuất Duy Tiến, Lê Văn Lương (quận Thanh Xuân) và một số tuyến đường ở quận Cầu Giấy…, loại hình giao thông này vẫn hoạt động tràn lan. Những chiếc xe này vẫn luôn “gánh” trên mình nhiều đồ đạc cồng kềnh, nhiều lái xe vẫn bất chấp đèn đỏ, lượn lách đánh võng khiến người tham gia giao thông khiếp sợ.
Xe 3 bánh chủ yếu dùng xe máy cũ để hoán cải, thùng xe thì kiếm sắt phế liệu về hàn. Những chiếc xe này chất lượng rất kém, đi một thời gian hỏng hết từ cái này đến cái khác. Khung sườn, thùng hàng mỏng không bền và chở nặng rất nguy hiểm. Hệ lụy là những chiếc xe 3 bánh tung hoành trên phố luôn tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn. Hơn nữa, những người lái xe này có ý thức chấp hành Luật Giao thông rất kém, sẵn sàng vượt đèn đỏ, phóng nhanh, không để ý đến người khác. Người ta cho rằng, các xe khác va vào xe 3 - 4 bánh chỉ có thiệt, vì vậy cứ thấy là phải tránh xa nên được thể lái xe 3 - 4 bánh càng nghênh ngang. Có nhiều xe chở vật liệu xây dựng, thép, đồ gỗ... dài hơn 3m đi trên đường, không gương chiếu hậu, không đèn xi nhan, thậm chí không có còi... và không có bất cứ sự che chắn nào để bảo đảm an toàn. Không ít vụ tai nạn giao thông đã xảy ra với xe 3 bánh, thậm chí có xe còn tự dưng bốc cháy khi đang chở hàng trên đường. Sự tồn tại của xe 3 - 4 bánh tự chế gây ra không ít bức xúc cho người dân.
Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, hành vi sử dụng xe 3 bánh tự chế không đảm bảo an toàn kỹ thuật và an toàn giao thông đã vi phạm nghiêm trọng các quy định pháp luật về an toàn kỹ thuật phương tiện, gây nguy hiểm cho người sử dụng phương tiện và người tham gia giao thông, tiềm ẩn nguy cơ cao dẫn đến tai nạn giao thông.
Thống kê của Công an TP. Hà Nội, đến nay, chỉ có khoảng 30 xe 3 bánh được đăng ký đứng tên các thương binh, số còn lại (hơn khoảng 99%) là chưa được quản lý. Chủ phương tiện thường lợi dụng thời gian giao ca của lực lượng CSGT để hoạt động. Họ thuê thêm một thương binh hay người khuyết tật ngồi cạnh, nếu bị kiểm tra, người ngồi cạnh viện lý do sức khỏe yếu nên nhờ con cháu lái giúp. Lực lượng CSGT cũng gặp rất nhiều trở ngại khi xử lý loại phương tiện này bởi các chủ xe nghĩ ra đủ chiêu trò để đối phó. Vì vậy, việc xử lý xe 3 - 4 bánh gặp rất nhiều khó khăn và áp lực. Hơn nữa, chế tài xử phạt còn nhẹ nên chưa đủ sức răn đe.
Nhìn ở góc độ khác, xe 3 - 4 bánh là loại phương tiện được thiết kế cho vận chuyển hàng hóa rất linh hoạt, phù hợp với những ngõ ngách nhỏ, cước phí thấp và là sinh kế của những lao động nghèo. Việc dừng lưu hành xe 3 bánh sẽ tác động trực tiếp tới cuộc sống của một số người lao động. Tuy nhiên, việc dừng lưu hành xe 3 - 4 bánh tự chế không đạt tiêu chuẩn, không đăng kiểm vẫn phải tiến hành để đảm bảo an toàn giao thông.
Trong tháng 6/2018, Sở GTVT Hà Nội sẽ cùng các sở, ngành phối hợp xây dựng chính sách ưu đãi và tổ chức đối thoại để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của chủ các phương tiện xe 3 - 4 bánh không đủ điều kiện hoạt động. Dự kiến hỗ trợ kinh phí đào tạo nghề và chuyển đổi nghề mới, đảm bảo cuộc sống mưu sinh cho họ.
