Gặp mặt 30 cô đỡ thôn bản tiêu biểu
Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế cho biết, ngày 10/3 tới đây, Hội nghị Vận động chính sách hỗ trợ đội ngũ cô đỡ thôn bản sẽ được diễn ra tại Hà Nội. Hội nghị dự kiến sẽ có sự tham dự của lãnh đạo Bộ Y tế, Ủy ban Dân tộc, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc tại Việt Nam, đại diện trung tâm kiểm soát bệnh tật 15 tỉnh thành, đại diện các địa phương có đội ngũ cô đỡ thôn bản và 30 cô đỡ thôn bản tiêu biểu trên toàn quốc.
Ông Đinh Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em cho biết, hiện Nhà nước đã có các chính sách hỗ trợ cô đỡ thôn bản, nhưng việc thực thi thế nào phụ thuộc rất nhiều vào địa phương. Mục đích của hội nghị là phổ biến và thực thi đầy đủ các chính sách của Nhà nước cho cô đỡ thôn bản để thực hiện thành công Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030.
Đội ngũ cô đỡ thôn bản đã có 30 năm phát triển chăm sóc sức khỏe sinh sản vùng dân tộc thiểu số miền núi.
Sự kiện còn có sự tham gia của hoa hậu các dân tộc Việt Nam Nông Thúy Hằng và MC Minh Trang về tập quán của một số dân tộc thiểu số và thông điệp của kêu gọi hỗ trợ thực hiện chính sách.
Dự kiến các khách mời tham dự hội thảo sẽ cùng nhau ký vào baner vì sức khỏe bà mẹ trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi, chung tay thực hiện chính sách hỗ trợ cô đỡ thôn bản.
Những hình ảnh về hành trình 30 năm cô đỡ thôn bản sẽ được trưng bày trang trọng tại sự kiện này. Dự kiến trưng bày ảnh về cô đỡ thôn bản sẽ đặt tại trụ sở Bộ Y tế sau sự kiện.
Tại phiên đối thoại chính sách, các đại biểu được xem video hành trình 30 năm cô đỡ thôn bản, sau đó là sự tham gia của các khách mời gồm lãnh đạo Bộ Y tế, lãnh đạo Ủy ban Dân tộc, lãnh đạo một số tỉnh miền núi, đại diện UNICEF và 1 cô đỡ thôn bản tiêu biểu. Một số tỉnh như Gia Lai, Hà Giang cũng có tham luận về phát triển đội ngũ cô đỡ thôn bản.
GS.BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng, nguyên Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ được coi là "cha đẻ" của đội ngũ cô đỡ thôn bản cũng sẽ có mặt và có bài tham luận về sự hình thành và phát triển đội ngũ cô đỡ thôn bản tại sự kiện này.
Phiên thứ 2 của sự kiện sẽ là buổi gặp mặt của lãnh đạo Bộ Y tế với các cô đỡ thôn bản tại trụ sở Bộ Y tế. Dự kiến chiều ngày 10/3, Bộ trưởng Bộ Y tế sẽ gặp mặt 30 cô đỡ thôn bản tiêu biểu trên toàn quốc.
30 năm chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh
Những năm 1990, tử vong mẹ ở Việt Nam ở mức rất cao, vào khoảng 233/100.000 trẻ đẻ sống, gấp gần 6 lần thời điểm hiện tại. Tử vong mẹ tại các vùng sâu, vùng xa, thậm chí còn cao hơn rất nhiều. Một số nghiên cứu ở giai đoạn 1990-1995 cho thấy tỷ số tử vong mẹ tại một số vùng, một số dân tộc có thể lên đến trên 1.000/100.000 trẻ đẻ sống (VD: tử vong mẹ ở đồng bào S'tiêng tại Sông Bé (nay là Bình Phước) lên đến 1.018/100.000 trẻ đẻ sống ). Tương tự, tỷ suất tử vong sơ sinh ở Việt Nam năm 1990 cũng ở mức 44‰, cao gấp hơn 4 lần so với hiện nay.
Tập quán không đi khám thai, đẻ tại nhà không được cán bộ y tế đỡ là nguyên nhân chính của tình trạng tử vong mẹ, tử vong sơ sinh cao ở các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Nghèo đói, giao thông khó khăn, thiếu thông tin liên lạc, tiếp cận dịch vụ y tế còn hạn chế ở những vùng xa xôi hẻo lánh, dịch vụ chưa phù hợp với văn hóa của đồng bào người dân tộc, phong tục, tập quán sinh đẻ tại nhà hoặc chỉ cho người nhà, người cùng dòng tộc đỡ đẻ là những yếu tố rất quan trọng cản trở đồng bào dân tộc đến sinh con tại cơ sở y tế.
Nhân lực y tế, trong đó đặc biệt là nhân lực làm công tác chăm sóc thai sản và sơ sinh ở vùng miền núi luôn thiếu trầm trọng, hơn nữa, cán bộ y tế xã rất khó có thể thực hiện được những dịch vụ về làm mẹ an toàn và chăm sóc trẻ sơ sinh tại các thôn bản vùng núi cao và xa xôi hẻo lánh do điều kiện đi lại khó khăn, thiếu kinh phí và trang thiết bị.
Bên cạnh đó, sự khác biệt về các yếu tố văn hoá như ngôn ngữ, phong tục tập quán có liên quan đến việc mang thai, sinh con là những yếu tố rất quan trọng làm giảm khả năng tiếp cận và sử dụng dịch vụ y tế của người dân ở các vùng núi cao, trên thực tế, cán bộ y tế là dân tộc Kinh khó có khả năng hòa nhập, tiếp cận tới đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là những dân tộc có nhiều nét văn hóa đặc thù (như H'mông, Giẻ triêng, Raglai...).
Để tiếp cận được với bà mẹ, trẻ em của đồng bào dân tộc thiểu số nơi vùng sâu, vùng xa, cần phải có những nhân viên y tế là người dân tộc sinh sống ngay tại địa phương, có cùng ngôn ngữ, phong tục tập quán với đồng bào và được đào tạo kỹ năng chuyên môn.
Trong hoàn cảnh đó, từ những năm đầu của thập niên 90 thế kỷ trước, Bệnh viện Từ Dũ đã có sáng kiến đào tạo cô đỡ thôn, bản (CĐTB) là người dân tộc thiểu số cho những vùng còn nhiều khó khăn. Cô đỡ thôn, bản được lựa chọn từ chính cộng đồng dân tộc tại bản địa, có cùng văn hóa, phong tục tập quán, dễ dàng tiếp cận và sử dụng ngôn ngữ của dân tộc mình để tuyên truyền vận động và cung cấp dịch vụ làm mẹ an toàn ngay tại thôn bản.
Để trở thành cô đỡ thôn, bản, mỗi học viên phải trải qua quá trình học tập ít nhất là 6 tháng theo chương trình và nội dung đào tạo của Bộ Y tế. Với kiến thức, kỹ năng được đào tạo và thực hành tại các bệnh viện, cô đỡ thôn, bản có thể chăm sóc bà mẹ khi có thai và sinh con, đỡ đẻ an toàn, phát hiện các tai biến ở bà mẹ và trẻ sơ sinh, thực hiện các kỹ năng cứu sống cơ bản và chuyển tuyến kịp thời.
Trải qua 30 năm hình thành và phát triển, được sự quan tâm, đầu tư của Nhà nước, sự hỗ trợ nhiệt thành của các tổ chức trong nước và quốc tế như GSK, UNICEF, UNFPA, WB, ADB, Chính phủ Hà Lan, Health Bridge Canada, World Vision, Pathfider, Plan International, Quỹ Thiện Tâm (của Tập đoàn Vingroup), đến nay toàn quốc đã có 3.077 CĐTB được đào tạo.
Ngày 8/3/2013, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 07/2013/TT-BYT của Bộ trưởng Bộ Y tế quy định tiêu chuẩn, chức năng, nhiệm vụ của nhân viên y tế thôn bản, trong đó CĐTB được chính thức công nhận là một loại hình nhân viên y tế thôn bản, chuyên về "chăm sóc sức khỏe bà mẹ - trẻ em ở thôn, bản có nhiều người dân tộc thiểu số sinh sống, còn tồn tại phong tục, tập quán không đến khám thai, quản lý thai và đẻ tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc thuộc vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, có diện tích rộng, giao thông khó khăn, phức tạp, khả năng tiếp cận của người dân với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hạn chế".
Do số lượng CĐTB còn thiếu, trong khi số thôn bản khó khăn về công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản còn nhiều nên một số (9,1%) CĐTB phải phụ trách thêm các thôn bản lân cận (có những cô được phân công phụ trách 3-4 bản). Việc kiêm nhiệm thêm các thôn bản ngoài nơi cư trú sẽ mang đến những khó khăn như địa bàn rộng, gánh nặng công việc tăng lên… nhưng nhiều CĐTB vẫn chấp hành sự phân công của trạm y tế xã.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Sáng 3/3: Thiếu Tướng Đinh Văn Nơi Trao Quyết Định Bổ Nhiệm Phó Giám Đốc Công An Quảng Ninh | SKĐS
