Nghệ thuật sân khấu thử nghiệm Việt Nam đã ghi dấu ấn mạnh mẽ, bởi một số tác phẩm tham gia Liên hoan quốc tế Sân khấu thử nghiệm lần 3 vừa qua tại Hà Nội đã giành giải thưởng cao, giới chuyên môn và công chúng đón nhận nồng nhiệt. Điều này phản ánh các đơn vị nghệ thuật trong nước vẫn không ngừng sáng tạo để cho ra đời những tác phẩm sân khấu chất lượng cao.
Liên hoan quốc tế Sân khấu thử nghiệm lần 3 vừa qua có tất cả 16 tiết mục của 8 đoàn quốc tế đến từ Trung Quốc, Pháp, Đức, Nhật Bản, Panama, Hy Lạp, Philippines và Việt Nam tham gia. Công chúng đã được thưởng thức những vở diễn có sự sáng tạo mới lạ, kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật trình diễn và các yếu tố nghệ thuật khác như: âm nhạc, mỹ thuật sân khấu, âm thanh, ánh sáng... ở các loại hình nghệ thuật múa rối, xiếc, kịch nói, kịch hình thể, kinh kịch. Sự kiện này như một “thước đo” cho Việt Nam trước bạn bè quốc tế về sự phát triển của nghệ thuật sân khấu thử nghiệm.
Vở Dưới cát là nước của Đoàn Kịch nói Quân đội được Ban giám khảo đánh giá cao, tác phẩm này giành Huy chương Vàng cùng với 2 tác phẩm khác đến từ Trung Quốc và Nhật Bản. Trước hết, Dưới cát là nước là vở kịch gửi gắm thông điệp về tình người và lòng thương yêu. Nội dung tác phẩm xoay quanh thân phận, cuộc sống của hai mẹ con Nậy và Gió. Họ cùng sống trên một con thuyền và hàng ngày làm nghề lái đò đưa khách sang sông. Tuy nhiên, mục đích chính của Nậy ở đây là để đợi kẻ giết chồng mình quay lại để báo thù. Và sau nhiều năm lẩn trốn, Lủi - người mà Nậy cho là hung thủ đã giết chồng mình quay trở lại. Nậy định bóp cò súng để trả mối thù giết chồng, thì cũng là lúc chị biết con gái mình - Gió đã đem lòng yêu mến Lủi. Cuối cùng, lòng yêu thương đã giúp Nậy bỏ qua mọi thứ để con gái có được hạnh phúc. Nậy cũng thoát được hận thù, ám ảnh về cái chết của chồng để trở lại cuộc sống.
Bên cạnh nội dung hấp dẫn và giàu tính nhân văn, Dưới cát là nước mang tính thử nghiệm cao. Đạo diễn - NSND Lê Hùng đã kết hợp giữa thủ pháp sân khấu truyền thống (dàn đế chèo), sân khấu gián cách Bertolt Brecht và sân khấu Staninapxki. Mỗi nhân vật tự sự với chính mình, với cát, với lông chông, tương tác với dàn nhạc, với người hát và đối thoại với nhau. Mỗi diễn viên là một màu sắc riêng, một lối diễn riêng “lên” đúng màu, đúng chất từng nhân vật. PGS.TS, nhà phê bình nghệ thuật Nguyễn Thị Minh Thái đánh giá: “Với 3 tiêu chí của một tác phẩm sân khấu thử nghiệm về: kịch bản, biểu diễn và đạo diễn, Dưới cát là nước đã đạt được tính chất của thử nghiệm”.
Cũng cần phải nhắc tới Giấc mơ của Nhà Hát kịch Sân khấu nhỏ 5B Võ Văn Tần (TP.HCM) giành Huy chương Bạc - tác phẩm sân khấu thử nghiệm đặc sắc, nhận được nhiều sự chú ý và khen ngợi của giới chuyên môn, khán giả. Giấc mơ cũng cho thấy sự táo bạo trong hình thức thể nghiệm không gian vở kịch được thay đổi liên tục bởi tạo hình đa dạng của các diễn viên, hiệu ứng ánh sáng hiện đại và ngoạn mục cùng với âm nhạc của dàn nhạc sống mang âm hưởng rất Việt Nam. Đặc biệt, vở diễn còn đến từ sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa những loại hình sân khấu: kịch nói, múa đương đại và tuồng cổ.
Cũng rất đáng chú ý, đó là vở Hamlet do Nhà Hát kịch Việt Nam dàn dựng, dù không đoạt giải nhưng đây là tác phẩm cho thấy tính thử nghiệm cao của những người làm nghệ thuật. Khán giả trong và ngoài nước khá bất ngờ, thích thú khi vở diễn lồng ghép trò múa dân gian Xuân Phả - Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia vào một số cảnh. Sự đan xen, lồng ghép đưa một loại hình múa dân gian như trò Xuân Phả của Việt Nam vào trong Hamlet tạo nên sự kết nối, đồng thời đưa trò diễn đặc sắc này có cơ hội đến gần hơn với công chúng trong và ngoài nước.
Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Vương Duy Biên nhấn mạnh, Liên hoan quốc tế Sân khấu thử nghiệm lần 3 là sự kiện văn hóa quan trọng, các nghệ sĩ trong nước và quốc tế đã mang tới cho công chúng những vở diễn có sự sáng tạo mới lạ, có sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật trình diễn và các yếu tố nghệ thuật khác. Qua các hoạt động, liên hoan này đã góp phần nâng cao vị thế của đất nước Việt Nam.