Mùa lạnh đến, các thiết bị sưởi, máy điều hòa hai chiều, đèn sưởi, túi chườm hay máy sưởi dầu được sử dụng nhiều hơn bao giờ hết. Chúng giúp cơ thể dễ chịu, hạn chế nhiễm lạnh, nhưng đồng thời trở thành "thủ phạm thầm lặng" gây khô da, bong tróc, ngứa rát và nứt nẻ. Tình trạng này có xu hướng tăng rõ rệt trong vài năm gần đây khi mọi người dành nhiều thời gian trong không gian kín và lệ thuộc thiết bị sưởi.
Theo các chuyên gia da liễu, nứt da khi dùng thiết bị sưởi không chỉ là vấn đề thẩm mỹ. Nếu không xử lý đúng, nó có thể diễn tiến thành viêm da, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn và làm bùng phát các bệnh da mạn tính sẵn có.
Da tay khô nứt do tiếp xúc với môi trường sưởi nóng trong mùa đông.
Da bị mất nước nhanh hơn bạn nghĩ
Nhiệt độ cao từ máy sưởi khiến độ ẩm trong phòng giảm mạnh. Không khí khô kéo ẩm từ bề mặt da bốc hơi nhanh hơn bình thường. Khi lớp lipid bảo vệ da bị phá vỡ, da trở nên mong manh, dễ kích ứng và hình thành các vết nứt li ti. Những khu vực hay lộ ra ngoài như môi, bàn tay, gót chân, vùng khuỷu tay, cẳng chân là nơi tổn thương xuất hiện đầu tiên.
Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột giữa môi trường bên ngoài và phòng có máy sưởi cũng gây co mạch, giảm lưu thông máu ngoại biên. Điều này làm giảm khả năng tự phục hồi của da, khiến các vết nứt lâu lành hơn.
Những người dễ bị nứt da nhất
- Trẻ nhỏ: Lớp sừng còn mỏng, khả năng giữ ẩm kém.
- Người cao tuổi: Da khô do giảm tuyến bã nhờn, tuần hoàn máu chậm.
- Người có bệnh da mạn tính: Viêm da cơ địa, vảy nến, chàm khô… dễ nặng lên khi gặp môi trường khô nóng.
- Người thường xuyên dùng túi sưởi hoặc đặt máy sưởi gần cơ thể: Dễ bị bỏng nhẹ, đỏ rát và tróc từng mảng da.
- Nhiều trường hợp chủ quan, dùng thiết bị sưởi ở mức nhiệt cao liên tục khiến da nứt sâu, rớm máu, thậm chí nhiễm trùng.
Khi da khô nứt trở thành bệnh lý
Da khô môi trường là mức nhẹ và dễ cải thiện, nhưng khi kéo dài, da có thể chuyển sang các mức độ nghiêm trọng hơn:
Nứt da kèm viêm đỏ: Biểu hiện da bị tổn thương lớp biểu bì, gây đau và châm chích.
Viêm da tiếp xúc do nhiệt: Xuất hiện khi tiếp xúc quá gần với nguồn sưởi, tạo mảng da sẫm màu hoặc đỏ kéo dài.
Erythema ab igne (ban da do nhiệt): Một dạng tổn thương đặc trưng do nhiệt độ cao trong thời gian dài, tạo mạng lưới sạm da giống hình lưới.
Nhiễm trùng da: Các vết nứt sâu là "cửa ngõ" để vi khuẩn xâm nhập.
Thực tế tại các phòng khám da liễu, lượng bệnh nhân đến khám vì khô da, nứt gót chân và viêm da mùa lạnh tăng 20–30% mỗi năm, đặc biệt ở những gia đình sử dụng máy sưởi thường xuyên.
Người dùng đặt máy sưởi cách xa cơ thể và kết hợp máy tạo ẩm để giảm khô da.
Sai lầm phổ biến khiến da nứt nặng hơn
Nhiều người chưa hiểu rõ cách sử dụng thiết bị sưởi an toàn cho da và vô tình làm bệnh trầm trọng:
- Để máy sưởi thổi trực tiếp vào người trong thời gian dài.
- Đặt máy sưởi quá gần giường, khiến da phơi nhiệt liên tục ban đêm.
- Tắm nước quá nóng, làm tăng mất nước sau khi ra khỏi phòng tắm.
- Không thoa dưỡng ẩm đều, hoặc dùng kem dưỡng không phù hợp với mùa lạnh.
- Uống quá ít nước khi ở trong phòng kín, khiến cơ thể thiếu nước từ bên trong.
- Những thói quen này khiến da rơi vào "vòng xoáy khô – bong tróc – nứt – viêm".
Làm gì để bảo vệ da khi buộc phải sử dụng thiết bị sưởi?
1. Điều chỉnh nhiệt độ hợp lý
Không nên bật máy sưởi quá 25–27°C. Nhiệt độ quá cao làm không khí khô nhanh và khiến cơ thể mất cân bằng nhiệt.
2. Bổ sung độ ẩm cho phòng
Dùng máy tạo ẩm, đặt một ly nước gần máy sưởi hoặc phơi khăn ẩm trong phòng để duy trì độ ẩm 50–60%.
3. Dưỡng ẩm đúng thời điểm
Thoa kem dưỡng ngay sau khi tắm và trước khi ngủ. Ưu tiên sản phẩm chứa ceramide, glycerin, petrolatum hoặc urea nồng độ thấp.
4. Hạn chế tắm nước quá nóng
Nước nóng có thể làm trôi lớp dầu bảo vệ da. Nhiệt độ tắm lý tưởng khoảng 37–38°C.
5. Không kê máy sưởi quá gần
Khoảng cách an toàn tối thiểu 1.5–2 m để tránh da bị "hun nóng".
6. Uống đủ nước
Cơ thể dễ mất nước khi ở môi trường khô dù không cảm giác khát.
7. Bảo vệ da ban ngày
Mang găng tay, tất, kem dưỡng môi khi ra ngoài trời lạnh để giảm sốc nhiệt khi trở về phòng có máy sưởi.
Khi nào cần đi khám da liễu?
- Vết nứt sâu kéo dài hơn 7–10 ngày.
- Da chảy dịch vàng, mưng mủ hoặc đau nhiều.
- Xuất hiện ban đỏ loang lổ giống mạng lưới do tiếp xúc nhiệt lâu ngày.
- Da khô nghiêm trọng kèm chảy máu hoặc ngứa dữ dội.
- Đi khám sớm giúp tránh biến chứng, đồng thời được tư vấn loại dưỡng ẩm và phương pháp chăm sóc phù hợp với từng kiểu da.
Giữ ấm đúng cách để không làm tổn thương làn da
Thiết bị sưởi là giải pháp cần thiết trong mùa lạnh, nhưng thận trọng trong cách sử dụng sẽ giúp tránh được tình trạng nứt da phiền toái. Chỉ cần điều chỉnh thói quen nhỏ — giữ ẩm phòng, duy trì dưỡng da, không để nhiệt quá gần — bạn hoàn toàn có thể yên tâm vừa giữ ấm cơ thể vừa bảo vệ làn da khỏe mạnh.
