Bỏng là tình trạng tổn thương da, tổ chức dưới da, cơ, xương do nhiệt, điện, hóa chất, ma sát hay bức xạ. Bỏng có nhiều mức độ tổn thương nặng nhẹ khác nhau, tùy vào tác nhân gây bỏng, vị trí bỏng, diện tích bỏng, tổ chức bị tổn thương mà xử trí, điều trị và chăm sóc sao cho phù hợp, hiệu quả, không để lại di chứng, biến chứng.
Khi bị bỏng nước sôi, cần nhanh chóng để vùng bị bỏng ngâm vào chậu nước lạnh sạch hoặc đưa vùng bỏng vào dưới vòi nước và xả nước cho vòi chảy nhẹ nhàng trong khoảng 15-20 phút, việc làm này sẽ giúp vết bỏng được dịu bớt đau rát, giảm sưng, giảm độ sâu của vết bỏng và làm sạch vùng bị bỏng, tránh các viêm nhiễm.
Dùng gạc vô khuẩn hoặc miếng vải sạch băng vùng bị bỏng lại, tránh bụi bẩn vào vết bỏng. Nếu vết bỏng nhẹ, diện tích da bị bỏng nhỏ, thì sau một thời gian chăm sóc tại nhà da vùng bỏng có thể tự liền lại nhưng nếu vết bỏng ở diện tích rộng, nặng hơn thì sau khi sơ cứu cần nhanh chóng đưa nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất để điều trị kịp thời.
Nếu bị bỏng lửa, cần dùng nước hoặc cát, áo khoác, chăn hoặc vải bọc kín... để dập tắt lửa cháy. Xé bỏ phần áo quần đang cháy âm ỉ. Sau đó tiến hành sơ cứu như khi bị bỏng nước sôi.
Khi bị bỏng do axit hoặc bazơ cần phải rửa nhiều nước lạnh dội lên vết bỏng liên tục trong khoảng 10 phút nhằm pha loãng nồng độ và loại bớt tác nhân gây bỏng. Đối với bỏng do axit dùng dung dịch natri bicacbonat 2-3%, Đối với bỏng do kiềm: Sau khi rửa, đắp ngay các dung dịch toan như axit acetic 0,5 - 6%, amôni clorua 5%, axit boric 3%. Nếu không có dung dịch trên, dùng nước dấm, nước chanh, nước đường 20%.
Những sai lầm cần tránh
Nhiều người cho rằng khi bị bỏng thì nhanh chóng bôi kem đánh răng vào vết bỏng để làm dịu và trị bỏng nhưng đó là sai lầm. Tuyệt đối không được bôi bất cứ thứ gì vào vết bỏng như muối, mỡ trăn, kem đánh răng… vì sẽ khiến vết bỏng trở nên trầm trọng hơn, dễ bị viêm nhiễm nặng hơn.
Không dùng đá để chườm làm mát vết bỏng, điều này khiết vết bỏng trở nên trầm trọng hơn, vùng da vừa bị bỏng thì bị lạnh đột ngột tế bào co lại khiến vết bỏng lâu khỏi và dễ bị loét hơn.
Nếu vùng bỏng lớn thì không nên cởi bỏ quần áo khiến bị lột da vùng bỏng, nên nhanh chóng dùng kéo cắt áo quần ra tách khỏi vết bỏng tránh việc áo quần dính chặt vào vết bỏng khiến vết bỏng bị đau rát, dễ viêm nhiễm. Nhẹ nhàng tháo bỏ các tư trang cá nhân, vòng lắc hoặc đồng hồ, giày dép... trước khi vết bỏng bị sưng nề.
Để phòng tránh, cần để những thứ dễ gây bỏng như nước sôi, phích nước, bao diêm bật lửa… gọn gàng, ở xa tầm với của trẻ. Bố trí bếp và nơi đun nấu xa tầm với của trẻ và sắp xếp gọn gàng.
Không đựng hóa chất trong những chai lọ đựng nước giải khát dễ gây nhầm lẫn. Không nên ăn thức ăn nóng khi đang bế trẻ, chơi đùa với trẻ. Khi đun nấu cần để các cán xoong chảo quay vào trong tránh việc vô tình không để ý mà va phải gây bỏng.
Bác sĩ Duy Cường
