Kiệm chữ và thể hiện bằng tranh vẽ trực quan, sinh động nhưng vẫn toát lên được nội dung, ý nghĩa..., sách tranh đang là một trong những xuất bản phẩm được nhiều bạn đọc ở nước ta ưa chuộng.
Dễ nhầm lẫn
Mặc dù có thể cầm trên tay cuốn sách có những hình ảnh, tranh vẽ minh họa, song không ít người cho rằng đó là truyện tranh. Tuy nhiên, sách tranh và truyện tranh hoàn toàn khác nhau về mặt khái niệm cũng như trình bày. Sách tranh (picture book) là loại sách có nội dung văn học và được minh họa bằng những tranh vẽ có nội dung, thậm chí là những tác phẩm hội họa thực thụ. Trong khi đó, truyện tranh (comic/manga) lại có hình vẽ đơn thuần thể hiện hành động của nhân vật. Truyện tranh là hình thức kể chuyện bằng hình ảnh có hình vẽ và lời thoại xuất hiện cùng lúc.
Hình vẽ, cách kể truyện trong sách tranh Thiện và ác và cổ tích được nhiều độc giả đánh giá cao.
Tại Việt Nam, quyển sách tranh đầu tiên được nhà xuất bản Kim Đồng phát hành vào năm 1973. Câu chuyện được lựa chọn trong cuốn sách tranh này là truyện cổ tích Tấm Cám. Toàn bộ hình vẽ minh họa cho câu chuyện đều được vẽ bằng tay rất cầu kỳ. Trên thế giới, sách tranh phát triển sớm và đa dạng về cả hình thức thể hiện, chất liệu (màu chì, sáp, sơn dầu, màu nước, cắt giấy, ghép vải...) cho đến tác động tương tác (lật, xoay, chạm, kéo, tranh nổi...). Theo giới chuyên gia, sách tranh hiện nay đang được quan tâm phát triển, dành cho các đối tượng độc giả khác nhau, từ trẻ em cho tới người cao tuổi với đề tài đa dạng. Nhưng đặc biệt phù hợp cho bước đầu trẻ làm quen với việc đọc, sự hấp dẫn từ hình ảnh giúp các em khám phá câu chuyện theo cách riêng.
Theo tác giả Phạm Thu Thùy (Thùy Nguyên) - tác giả của nhiều sách tranh, dòng sách này có xu hướng đóng băng thời gian và chộp lấy khoảnh khắc nhân vật đang trong tư thế tạo hình đẹp nhất, thể hiện cảm xúc nhất. Khác với truyện có tranh minh họa, câu chữ trong sách tranh luôn phải đi cùng hình ảnh và rất cô đọng, thậm chí có thể trở thành những câu châm ngôn.
Nhiều ấn phẩm nổi bật
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều sách tranh với đa dạng thể loại, độc giả có thể lựa chọn theo sở thích, lứa tuổi. Gần đây, nhiều độc giả trẻ tìm bộ sách tranh Miền Trung với 3 cuốn: Thực - về ẩm thực, Kiến - về kiến trúc, Tích - về tích cổ của nhà xuất bản Kim Đồng. Bộ sách nằm trong dự án sách minh họa nhằm lưu giữ các nét văn hóa đặc trưng của đất nước với sự tham gia của gần 90 họa sĩ trẻ. Nhiều độc giả đánh giá, bộ sách tranh Miền Trung như cẩm nang dành cho những người thích du lịch, khám phá vẻ đẹp đất nước, nhất là dải đất miền Trung nắng gió, có nhiều công trình kiến trúc lâu đời, các món ăn đặc sắc, những chuyện xưa, tích cũ thú vị. Đặc biệt là chúng được thể hiện bằng những nét vẽ đơn giản mà tài hoa khiến việc trải nghiệm sách không đơn điệu.
Bộ sách tranh Câu chuyện dòng sông gồm 3 tập Người mẹ sông Hồng, Em gái sông Hương, Chàng trai Cửu Long của tác giả Thủy Nguyên vừa ra mắt độc giả cũng được đánh giá cao. Bộ sách như đưa bạn đọc tham gia một chuyến du ngoạn về với các dòng sông, đồng thời tìm hiểu và chứng kiến những sản phẩm văn hóa sinh ra từ cư dân của các vùng châu thổ của từng lưu vực các con sông đó. Đến với mỗi dòng sông, bạn đọc nhận được những thông tin cơ bản làm giàu thêm lượng kiến thức cho mình, đồng thời bị chinh phục bởi các bức tranh gánh hàng rong của những người phụ nữ đôn hậu ở Đồng bằng sông Hồng; kiến trúc lăng tẩm ở Thừa Thiên Huế hoặc cảm nhận mùa nước nổi ở miền Tây...
Trong khi đó, cuốn sách tranh Thiện và ác và cổ tích kể lại 16 câu chuyện rất quen thuộc với người Việt Nam như Truyền thuyết Lạc Long Quân - Âu Cơ, Sự tích quả dưa hấu, Sự tích trầu cau, Trương Chi, Tấm Cám, Thạch Sanh... Mỗi truyện có một họa sĩ vẽ khác nhau tạo nên sự đa dạng và đầy cá tính cho cuốn sách. Bằng cái nhìn nhân văn, các câu chuyện cổ tích được giữ nguyên cốt truyện nhưng gia giảm tình tiết, cốt sao cho độc giả, đặc biệt các em nhỏ biết phân biệt thiện - ác, đúng - sai nhưng không trở nên sát phạt, tàn nhẫn, độc ác.
Ngoài ra, các sách tranh được đón đọc và mua nhiều thời gian qua còn có Phố cổ Hà Nội - Ký họa và hồi ức, Ai ở sau lưng bạn thế, Mười chú ếch, Các bệnh thường gặp, Pao và những người bạn, Tòa nhà 100 tầng, Truyện Kiều, Lĩnh Nam chích quái, Nàng Lọ Lem, Hành trình đầu tiên... Một dấu ấn và sự tích cực ở các sách tranh thời gian qua ở nước ta - đó là các tác phẩm đã thể hiện sự quan tâm lưu giữ các giá trị văn hóa dân tộc khi lấy cảm hứng từ lịch sử, phong cảnh, văn hóa, kiến trúc, ẩm thực... của các vùng miền Việt Nam. Điều này làm phong phú cho thể loại sách tranh và đem đến cho người đọc hình thức tiếp cận mới lạ, cuốn hút.