Liên quan đến thông tin về người lao động rút BHXH một lần, ông Đào Duy Hiện, Phó ban Thực hiện chính sách BHXH thuộc BHXH Việt Nam cho hay, đa số là người lao động ngừng đóng BHXH sau một năm, chiếm khoảng 98%. Phần lớn là lao động 20-40 tuổi. Họ chủ yếu làm việc tập trung ở khu vực ngoài nhà nước, các doanh nghiệp có vốn đầu tư FDI, đối tượng lao động chịu áp lực công việc, nhảy việc…
"Nguyên do là tâm lý người lao động trẻ tuổi cho rằng nhu cầu trước mắt quan trọng hơn so với việc đóng BHXH đủ thời gian để được hưởng lương hưu. Bên cạnh đó, trong độ tuổi này mức lương làm việc tại các doanh nghiệp chưa cao, vì vậy nhiều người có nhu cầu về tài chính sẽ hưởng BHXH một lần"- ông Hiện nói khi trao đổi với báo chí trong cuộc họp cung cấp thông tin quý 2, năm 2024 do BHXH Việt Nam tổ chức ngày 14/6.
Ngoài ra, theo ông Hiện, số người rút BHXH một lần tăng còn do một số người lao động e ngại chính sách thay đổi sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi; chính sách BHXH tự nguyện còn thiếu hấp dẫn, mức hỗ trợ đóng của Nhà nước còn thấp, có ít địa phương hỗ trợ thêm từ nguồn ngân sách địa phương; chính sách cho người lao động thất nghiệp khi chấm dứt hợp đồng lao động chưa tạo sức hấp dẫn.
Không những vậy, từ năm 2022 mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn tăng từ 700.000 đồng lên 1,5 triệu đồng, điều này khiến người lao động khó khăn hơn để tham gia BHXH tự nguyện.
Tình trạng hưởng BHXH một lần tiếp tục tăng qua các năm. Giai đoạn 2016 - 2023, toàn quốc có khoảng 6 triệu lượt người lao động đã giải quyết hưởng BHXH một lần. Số lượng năm sau cao hơn năm trước với tốc độ trung bình tăng khoảng 10,5%.
Số lao động rút BHXH tăng song số người hưởng trợ cấp thất nghiệp giảm gần 9,8% so với cùng kỳ năm ngoái, còn 442.400. Hơn 8.700 người có quyết định hỗ trợ học nghề, giảm 4,3%.
"Khi được hỏi có cân nhắc giữa hưởng lương hưu, có thẻ BHYT miễn phí khi về già hay chọn rút một lần thì nhiều lao động vẫn chọn vế sau vì nhu cầu tài chính trước mắt", ông Hiện nói.
Cũng theo ông Hiện, nhiều lao động cho biết hiểu chính sách an sinh, muốn có lương hưu, song vì điều kiện kinh tế nên chọn rút. Điều kiện rút hiện cũng khá dễ dàng, mức hưởng hấp dẫn.
Dự thảo Luật BHXH sửa đổi dự kiến thông qua ngày 25/6 nêu hai phương án giải quyết BHXH một lần. Phương án một, lao động tham gia trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không đóng BHXH bắt buộc lẫn tự nguyện mà đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được rút một lần.
Phương án hai, lao động đóng BHXH chưa đủ 20 năm, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc cũng không đóng tự nguyện thì được giải quyết tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào Quỹ Hưu trí tử tuất. Số còn lại được bảo lưu để hưởng chế độ khi quay lại hệ thống an sinh.
Hai phương án này được Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đề xuất lần đầu hồi tháng 3/2023 trong lần lấy ý kiến về dự thảo luật sửa đổi. Sau 15 tháng bàn thảo, cơ quan chủ trì soạn thảo và thẩm tra vẫn chưa thống nhất loại bỏ phương án nào do còn quá nhiều ý kiến khác nhau và "cả hai phương án đều chưa tối ưu".