(SKDS) - Có những người được trời phú cho khả năng không phân biệt được giữa nước lã và… rượu nhưng đối với một số người khác thì rượu thực sự là nỗi kinh hoàng mà mỗi khi nhấp chén không khác gì đang uống thuốc độc, là hiện tượng không dung nạp được rượu.
Nguyên nhân nào?
Hiện tượng không dung nạp được rượu xảy ra khi cơ thể không có các men chuyển hóa các chất độc trong rượu. Hiện tượng này có tính chất di truyền.
Các phản ứng xảy ra khi uống rượu cũng có nguyên nhân từ các chất hay có trong rượu, đặc biệt là bia hoặc rượu vang. Các chất này là các sulfites hoặc các chất bảo quản khác; các hóa chất tạo màu, mùi và đặc biệt là lượng histamin có trong quá trình lên men rượu bia. Một số trường hợp các phản ứng xảy ra do hiện tượng dị ứng với các ngũ cốc như lúa mạch đen, ngô, lúa mỳ. Hiếm hơn, các phản ứng đau dữ dội sau uống rượu bia có thể là triệu chứng của một bệnh lý tiềm tàng và nặng nề như bệnh u lympho Hodgkin.
 Nhiều người có yếu tố nguy cơ gây nên hiện tượng không dung nạp rượu. Ảnh: TL |
Các biểu hiện lâm sàng
Không dung nạp được rượu (alcohol intolerance) là tình trạng phản ứng tức thời của cơ thể ngay sau khi uống rượu với dấu hiệu nổi bật là nghẹt mũi và đỏ da toàn thân. Không dung nạp được rượu thì khác với dị ứng với rượu. Đây là một tình trạng có liên quan đến gene trong đó cơ thể không có khả năng chuyển hóa rượu.
Các biểu hiện của hiện tượng không dung nạp rượu xuất hiện ngay sau khi uống rượu bao gồm đỏ bừng mặt, đỏ da kiểu phát ban kèm theo ngứa, nóng rực bề mặt da; chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi; đau đầu dữ dội; buồn nôn, nôn; một số trường hợp nặng hơn có biểu hiện tụt huyết áp, khó thở kiểu hen. Một số trường hợp, các phản ứng với thành phần trong rượu như các hóa chất, ngũ cốc, men, các chất bảo quản cũng cho các triệu chứng như hiện tượng không dung nạp rượu. Không dung nạp được rượu nhiều khi cũng biểu hiện bằng những phản ứng dữ dội kiểu phản vệ: sốc tụt huyết áp, co thắt phế quản, phù thanh môn… và bệnh nhân sẽ tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Không dung nạp được rượu cũng để lại một số biến chứng sau những phản ứng của cơ thể với rượu. Đó là cơn đau đầu kiểu Migraines có nguyên nhân do lượng histamines sinh ra khi cơ thể phản ứng với rượu và các chất có trong thành phần của rượu. Lượng histamines tăng cao khởi phát cơn đau đầu kiểu migraines.
Vì vậy, cách tốt nhất để tránh hiện tượng này là không bao giờ nên uống rượu.
Những ai khó… uống rượu?
Là những người có các yếu tố nguy cơ gây nên hiện tượng không dung nạp được rượu là dị ứng với ngũ cốc hoặc các thực phẩm khác; có bệnh u lympho Hodgkin; hiện đang dùng kháng sinh hoặc các thuốc chống nấm; đang sử dụng disulfiram để điều trị tình trạng lạm dụng hoặc nghiện rượu. Dân cư có nguồn gốc Á Châu cũng được cho là hay bị tình trạng không dung nạp được rượu.
 |
Bạn có dung nạp được rượu không?
Chẩn đoán hiện tượng không dung nạp được rượu dựa vào các biểu hiện lâm sàng, như đã mô tả ở trên, xuất hiện ngay sau khi uống rượu. Các test giúp xác định chẩn đoán bao gồm test lẩy da để tìm ra thành phần trong rượu bia gây dị ứng; xét nghiệm máu tìm lượng IgE tuy trên thực tế ít được áp dụng vì độ đặc hiệu không cao và mất nhiều thời gian để làm xét nghiệm.
Điều trị và phòng ngừa
Khi hiện tượng không dung nạp rượu xảy ra, việc sử dụng các thuốc chống dị ứng như kháng histamine, corticoide cũng nên được sử dụng. Nếu bệnh nhân có biểu hiện sốc phản vệ phải được dùng ngay adrenalin và tiến hành các biện pháp cấp cứu khác.
Phương pháp điều trị tốt nhất đối với hiện tượng không dung nạp được rượu là… không uống rượu. Trước khi uống rượu bia hoặc các chất có cồn khác nên đọc kỹ thành phần các chất bảo quản, tạo mùi, màu có trong chai rượu. Nếu nghi ngờ, nên tránh uống loại rượu có thể gây hiện tượng không dung nạp rượu.
Tiến sĩ - Bác sĩ Vũ Đức Định