Ở các khoa gan mật, luôn có khoảng 1/4 số bệnh nhân nằm điều trị bị bệnh xơ gan, trong đó có hai nguyên nhân chính gây ra bệnh xơ gan là viêm gan siêu vi B và viêm gan do rượu. Một phần bệnh nhân bị tử vong do các biến chứng của xơ gan như: phù, tràn dịch đa màng, hôn mê gan, xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản… Một số khác tiến triển thành ung thư gan.
Gan là cơ quan thải độc duy nhất
Gan là cơ quan duy nhất trong cơ thể có chức năng lọc và loại trừ các chất độc trong thức ăn và đồ uống ra khỏi cơ thể. Nhưng để làm được điều đó cần phải có một khoảng thời gian nhất định. Khi chúng ta uống rượu, nồng độ rượu trong máu tăng nhanh và đạt nồng độ tối đa sau nửa giờ nếu uống lúc đói bụng và khoảng sau một giờ nếu uống trong bữa ăn. Thức ăn dù loại có nhiều chất béo cũng chỉ làm chậm thời gian hấp thu của rượu chứ không ngăn cản được sự hấp thu rượu từ niêm mạc đường tiêu hóa vào máu. Vì vậy, nếu uống rượu bia từ từ hoặc uống trong bữa ăn thì lượng rượu hấp thu vào máu sẽ được gan phân giải một phần lớn.
Ngược lại, nếu uống quá rượu quá nhanh, quá nhiều như kiểu dzô 100% như hiện nay thì gan không kịp phân giải một khối lượng rượu quá lớn trong máu dẫn đến nỗi tình trạng choáng váng, nôn nao khó chịu… đó là cơ chế tự bảo vệ của cơ thể với độc chất. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ được cơ thể thích nghi dần dần dẫn đến người nghiện rượu ngày càng phải tăng số lượng rượu mới đủ để tạo cảm giác lâng lâng và sảng khoái. Và khi đó hiện tượng viêm gan sẽ xảy ra bắt đầu từ hiện tượng thoái hoá mỡ của tế bào gan, dần dẫn đến viêm gan do rượu và cuối cùng là xơ gan trên nền viêm gan mạn.
Các loại bệnh gan do rượu gây ra
Gan nhiễm mỡ: giai đoạn sớm nhất của bệnh gan do rượu. Tất cả mọi người khi uống nhiều rượu, ngay cả trong trường hợp uống rượu trong một vài ngày cũng có thể làm cho tế bào gan sưng phồng lên chứa nay tế bào mỡ. Nếu ngừng uống rượu vào giai đoạn này các tế bào gan có thể phục hồi.
Viêm gan do rượu: rượu như là một chất độc làm tế bào gan bị viêm, bị hư hại và chết đi. Trong giai đoạn này người bệnh có thể cảm thấy chán ăn, đau bụng, nôn buồn nôn, nặng hơn nữa là sốt và vàng da. Ngừng uống rượu tuyệt đối trong giai đoạn này có thể giúp gan phục hồi. Viêm gan do rượu có thể gây tử vong hoặc làm bệnh trở nên nặng hơn cho người bệnh nhất là những người có bệnh gan từ trước như viêm gan siêu vi C, xơ gan…
Xơ gan do rượu: khi tế bào gan bị viêm và hư hại kéo dài qua nhiều năm tháng và các tế bào chết dần dần sẽ được thay thế bằng các mô xơ và bắt đầu cho quá trình xơ gan. Có khoảng 20% những người uống rượu kéo dài bị biến chứng này và khi đã bị xơ gan rồi thì rất nhiều chuyện sẽ xảy ra cho dù người bệnh không còn uống rượu nữa.
Có nên uống rượu?
Trong văn hóa giao tiếp hiện nay, nếu không có một chút chất cay thì cũng khó vui lắm. Đã có những công trình nghiên cứu cho thấy nếu uống rượu bia với số lượng vừa phải sẽ giúp tránh được khá nhiều bệnh nhất là các bệnh về tắc nghẽn mạch máu như: đột quỵ, nhồi máu cơ tim…
Tuy nhiên, vì sức khỏe của lá gan của mình, càng hạn chế uống rượu nhiều chừng nào càng tốt chừng ấy, bởi khi đã bị viêm gan và xơ gan do rượu rồi thì cuộc sống của bạn đã đi vào ngõ cụt rồi đấy.
PGS.TS. NGUYỄN HOÀI NAM Cố vấn BV. Quốc tế Minh Anh
