Ung thư vú là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên toàn thế giới. Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu y học cho thấy mối liên hệ giữa việc sử dụng rượu bia và nguy cơ phát triển ung thư vú — thậm chí cả ở nhóm phụ nữ trẻ, gây nên các trường hợp ung thư sớm hơn so với tuổi trung bình mắc bệnh.
Nguy cơ này không chỉ liên quan đến lượng rượu tiêu thụ mà còn phụ thuộc vào thói quen lạm dụng rượu, kiểu uống (như binge drinking – uống nhiều trong thời gian ngắn) và yếu tố sinh học như nội tiết và di truyền ở từng phụ nữ.
Cấu trúc DNA bị tổn thương do acetaldehyde từ rượu – biểu tượng nguy cơ ung thư. Hình minh họa.
Từ lâu, rượu bia được xem là một phần của văn hóa giải trí và giao tiếp xã hội. Tuy nhiên, khi thói quen uống rượu trở thành nghiện hoặc thường xuyên vượt quá mức "vừa phải", các chuyên gia y tế cảnh báo nó có thể là một yếu tố nguy cơ đáng kể đối với ung thư vú.
Một phân tích tổng hợp các nghiên cứu dịch tễ học cho thấy mối quan hệ "liều-phản ứng" giữa lượng rượu và nguy cơ ung thư vú: càng uống nhiều, nguy cơ càng tăng. Tỷ lệ ung thư vú được ghi nhận tăng khoảng 7% cho mỗi mức gia tăng 10g cồn tiêu thụ hàng ngày — tương đương khoảng một ly rượu nhỏ.
Cơ chế gây ung thư từ nguyên nhân do rượu
Theo các chuyên gia ung thư học, rượu bia khi vào cơ thể được chuyển hoá thành acetaldehyde, một chất được công nhận là chất gây đột biến DNA và thúc đẩy quá trình carcinogenesis (hình thành ung thư). Acetaldehyde có thể làm hỏng cấu trúc DNA và ức chế khả năng sửa chữa ADN của tế bào, tạo điều kiện cho các tế bào bất thường phát triển không kiểm soát.
Hơn nữa, rượu làm tăng lượng hormone estrogen trong cơ thể — một yếu tố quan trọng liên quan đến ung thư vú. Estrogen thúc đẩy sự phân chia tế bào vú; khi nồng độ estrogen cao kéo dài, điều này tạo ra môi trường thuận lợi để tế bào đột biến sinh sôi, dẫn đến tăng nguy cơ mắc ung thư vú nói chung và cả ung thư vú sớm ở phụ nữ trẻ.
Uống rượu sớm – nguy cơ ung thư sớm
Một trong những khía cạnh đáng lưu ý trong các nghiên cứu dịch tễ gần đây là tác động của thời điểm bắt đầu uống rượu đến nguy cơ ung thư vú. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ bắt đầu uống rượu từ tuổi thanh niên hoặc trước 30 tuổi có nguy cơ cao hơn so với những người bắt đầu uống muộn hơn, ngay cả khi tổng lượng uống cả đời tương đương.
Điều này gợi ý rằng thời điểm tiêu thụ rượu trong giai đoạn phát triển của mô vú có thể ảnh hưởng đến cách mô vú phản ứng với tác nhân gây ung thư sau này. Mô vú ở tuổi trẻ có thể nhạy cảm hơn với hormone và chất gây độc, do đó tiếp xúc sớm với rượu sẽ tạo nguy cơ về lâu dài.
Một quan niệm phổ biến là "uống một vài ly mỗi tuần thì không sao". Tuy nhiên, bằng chứng nghiên cứu cho thấy ngay cả lượng rượu nhẹ tới vừa phải cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú so với những người không uống. Nghiên cứu dịch tễ học lớn cho thấy ngay cả khi tiêu thụ <1 ly/ngày, rủi ro vẫn tăng, và mức tăng này trở nên rõ rệt hơn khi lượng uống tăng lên.
Không chỉ vậy, binge drinking (uống nhiều trong thời gian ngắn, ví dụ 4-6 ly trở lên trong một buổi) được chuyên gia đánh giá là đặc biệt nguy hiểm, bởi nồng độ cồn trong máu tăng cao đột ngột có thể gây hiệu ứng "stress nội tiết" mạnh hơn, kích thích sự tăng sinh tế bào mang rủi ro đột biến cao hơn.
Bác sĩ tư vấn sức khỏe nhấn mạnh tầm quan trọng của phòng ngừa ung thư vú ở phụ nữ trẻ. Hình minh họa.
Ai dễ bị ảnh hưởng nhất?
Nguy cơ ung thư vú liên quan đến rượu không đều cho tất cả phụ nữ. Các yếu tố như nội tiết tố, yếu tố di truyền, thói quen sinh hoạt khác (ví dụ hút thuốc, chế độ ăn, vận động) có thể tương tác với rượu để làm tăng hoặc giảm nguy cơ tổng thể. Bác sĩ chuyên khoa ung bướu thường nhấn mạnh rằng phụ nữ có tiền sử gia đình bị ung thư vú hoặc tình trạng nội tiết bất thường nên đặc biệt thận trọng với việc tiêu thụ rượu.
Làm gì để giảm nguy cơ?
Giảm hoặc ngừng uống rượu: Đây là biện pháp hiệu quả nhất để giảm nguy cơ liên quan đến rượu.
Theo dõi y tế định kỳ: Đặc biệt với phụ nữ trên 40 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ khác, việc sàng lọc ung thư vú định kỳ giúp phát hiện sớm.
Sinh hoạt lành mạnh: Duy trì cân nặng hợp lý, dinh dưỡng cân đối, vận động đều đặn và tránh hút thuốc giúp giảm gánh nặng cho cơ thể nói chung và ngừa ung thư nói riêng.
Tư vấn chuyên gia: Phụ nữ có thói quen uống rượu hoặc đang gặp khó khăn kiểm soát lượng uống nên tìm bác sĩ, chuyên viên tư vấn nghiện rượu để hỗ trợ.
Mối liên hệ giữa nghiện rượu bia và ung thư vú sớm không còn là nghi ngờ mà đã được củng cố bởi nhiều bằng chứng khoa học. Không chỉ lượng uống lớn là yếu tố nguy cơ, mà ngay cả thói quen uống sớm và uống ở mức "vừa phải" cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú, đặc biệt ở phụ nữ trẻ. Nhận thức đúng và thay đổi lối sống là chìa khóa để giảm nguy cơ và bảo vệ sức khỏe lâu dài của phụ nữ.
Cắt bỏ khối u ung thư vú và tái tạo hình thể vú chỉ trong một lần mổ - SKĐS
