Tập gym sai cách có thể gây chấn thương và ám ảnh tâm lý nghiêm trọng

Tập gym hay tập thể hình là một trong những phương pháp rèn luyện sức khỏe và cải thiện vóc dáng phổ biến nhất hiện nay. Không khó để bắt gặp hình ảnh các phòng tập chật kín người, từ học sinh, sinh viên đến nhân viên văn phòng, người trung niên. Tuy nhiên, một thực tế đang bị xem nhẹ: tập gym sai cách không chỉ khiến công sức "đổ sông đổ biển", mà còn gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.

Chấn thương cơ – xương – khớp: Nguy cơ phổ biến nhất

Chấn thương là rủi ro thường thấy nhất ở những người tập gym không đúng kỹ thuật hoặc quá sức. Các dạng tổn thương phổ biến bao gồm: rách cơ, viêm gân, trật khớp, thoát vị đĩa đệm và tổn thương cột sống xảy ra trong quá trình thực hiện các bài tập như deadlift, squat hoặc bench press. Nếu không tuân thủ đúng tư thế hoặc cố gắng nâng tạ vượt quá khả năng. Thậm chí, những chấn thương này có thể để lại di chứng lâu dài nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.

Ngoài ra, việc không khởi động kỹ trước khi vào bài tập chính cũng là nguyên nhân phổ biến khiến các cơ và khớp chưa được làm nóng, dễ bị tổn thương khi vận động mạnh.

Nguy cơ ảnh hưởng xấu đến tim mạch và hô hấp 

Không chỉ hệ vận động, hệ tim mạch và hô hấp cũng dễ bị ảnh hưởng nếu bạn luyện tập quá sức hoặc không theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của mình. Đặc biệt ở những người tham gia các bài tập cường độ cao như HIIT hoặc CrossFit, nguy cơ tăng huyết áp đột ngột, rối loạn nhịp tim, khó thở hoặc thậm chí ngất xỉu là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Một số nghiên cứu của Harvard Health Publishing chỉ ra rằng, việc luyện tập cường độ cao trong thời gian dài mà không cho cơ thể đủ thời gian phục hồi có thể dẫn đến "hội chứng tập luyện quá mức" (Overtraining Syndrome) – tình trạng làm suy giảm chức năng tim mạch, khiến cơ thể mệt mỏi kéo dài và giảm khả năng miễn dịch.

Mất cân bằng hormone và rối loạn chuyển hóa

Một vấn đề âm thầm nhưng rất nghiêm trọng ở người tập gym sai cách là mất cân bằng hormone. Khi bạn liên tục tập nặng mà không nghỉ ngơi đúng mức, nồng độ cortisol (hormone stress) tăng cao, trong khi testosterone – hormone thúc đẩy phát triển cơ – lại giảm sút. Điều này có thể dẫn đến:

• Rối loạn giấc ngủ
• Giảm ham muốn tình dục
• Mệt mỏi, cáu gắt, lo âu kéo dài

Tệ hơn, nhiều người vì nóng lòng muốn có thân hình "chuẩn 6 múi" nhanh chóng nên tìm đến các loại thực phẩm bổ sung không rõ nguồn gốc hoặc thuốc steroid đồng hóa (anabolic steroids). Hậu quả của việc sử dụng sai hoặc lạm dụng các chất này có thể rất nguy hiểm: suy gan, suy thận, teo tinh hoàn ở nam giới, rối loạn kinh nguyệt ở nữ giới, thậm chí tăng nguy cơ đột quỵ và bệnh tim mạch.

Ám ảnh tâm lý tập gym quá sức

Tập gym sai cách hoặc quá mức có thể trở thành "con dao ngược" tấn công tinh thần người tập.

Một hội chứng được ghi nhận ngày càng nhiều là muscle dysmorphia – rối loạn hình thể cơ bắp. Người mắc hội chứng này luôn cảm thấy cơ thể chưa đủ cơ bắp, dù thực tế đã phát triển vượt mức cần thiết. Họ có xu hướng tập luyện quá mức, ăn uống khắt khe và thường xuyên tự ti với hình thể của mình. Điều này dễ dẫn đến trầm cảm, lo âu xã hội và rối loạn ăn uống.

Làm sao để tập gym đúng cách và an toàn?

Để phòng tránh những hậu quả nêu trên, người tập gym – dù mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm – nên ghi nhớ các nguyên tắc quan trọng sau:

• Học đúng kỹ thuật: Nên có huấn luyện viên hướng dẫn ít nhất trong giai đoạn đầu để nắm được cách thực hiện đúng các động tác.
• Khởi động và giãn cơ đầy đủ: Bắt buộc trước và sau buổi tập để giảm chấn thương và tăng hiệu quả hồi phục.
• Tập luyện có kế hoạch: Không nên tập nhóm cơ giống nhau liên tiếp nhiều ngày. Mỗi nhóm cơ nên có thời gian nghỉ ít nhất 48 giờ.
• Nghe theo cơ thể: Nếu thấy đau bất thường, chóng mặt, mệt mỏi kéo dài – hãy tạm dừng và kiểm tra sức khỏe.
• Không lạm dụng thực phẩm bổ sung: Chỉ nên sử dụng khi có chỉ định của chuyên gia dinh dưỡng, ưu tiên thực phẩm tự nhiên.
• Ngủ đủ giấc, ăn uống cân bằng: Đây là hai yếu tố cực kỳ quan trọng giúp phục hồi và phát triển cơ bắp.

Hãy tập luyện vì sức khỏe – chứ không phải chỉ vì hình thể.

Tập gì để giữ vòng eo thon mà không cần đến phòng gym?

SKĐS - Không cần đến phòng gym, bạn vẫn hoàn toàn có thể duy trì vòng eo thon gọn ngay tại nhà với những bài tập đơn giản nhưng hiệu quả. Quan trọng là chọn đúng bài tập phù hợp và duy trì đều đặn mỗi ngày.