Chúng tôi về xóm Cổ Lôi, thôn 1, xã Vạn Phúc, huyện Ninh Giang (Hải Dương) vào buổi chiều muộn cuối tháng 3. Đến đầu làng, hỏi thăm về nhà cụ Bùi Thị Gái, được bác Nguyễn Đức Lâm tận tình chỉ đường và nói giọng xót xa: Gia đình cụ Gái thương tâm và khổ nhất làng này anh ạ, bà cụ 95 tuổi bị bệnh não nuôi con gái 65 tuổi bị liệt giường 5 năm nay.
Cô Vũ Thị Hiền cho biết: Lá chuối là nguồn thu duy nhất của hai mẹ con cô sống qua ngày.
Đến thăm gia đình cụ, khi hai mẹ con đang ở ngoài vườn tuốt lá chuối. Nhìn cụ già tóc bạc trắng, một cô con gái gầy gò bên chiếc lạng đang cố với tàu lá chuối khô chúng tôi như thắt từng khúc ruột. Ngồi trò chuyện với hai mẹ con cụ Gái trong căn nhà trật trội, ẩm thấp, dột nát, đơn sơ và chất đầy lá chuối, cô Vũ Thị Hiền (con gái duy nhất của cụ) cho biết: Hồi còn sống Bố cô là cụ Vũ Văn Tòng tham gia dân quân du kích của xã chống Pháp. Trong suốt 9 năm kháng chiến chống Pháp, gia đình cô có công nuôi giấu cán bộ Việt Minh, bản thân bố cô là đội trưởng dân quân du kích địa phương. Năm cô vừa tròn 4 tuổi bố cô đột ngột qua đời trong một lần đi lao động về.
Chồng mất sớm, một mình cụ Gái phải làm mọi công việc để nuôi con, từ việc nhận ruộng khoán của Hợp tác xã đến đi vác đất thuê. Làm nhiều nhưng cái nghèo vẫn cứ đeo đẳng hai mẹ con. Do sinh non, lại không có điều kiện để chăm sóc, nên cô Hiền bị suy dinh dưỡng. Năm 1971 cô bị bệnh thần kinh tọa, thoái hóa cột sống. Do vậy việc đi lại rất khó khăn và không lao động nặng được. Năm 2009, sau một lần bị ngã cô nằm liệt giường.
Nhìn người con gái số phận hẩm hiu không bằng người khác khiến cho cụ Gái đau lòng, giờ đây lại nằm liệt giường càng làm cho cụ thương con nhiều hơn. Mặc dù bị bệnh não, bệnh phong và bệnh thần kinh hành hạ gần 10 năm nay, nhưng vì thương con, không lỡ nhìn người con duy nhất của mình chết dần chết mòn. Một mặ cụ đi vay mượn tiền bạc để chữa bệnh cho con, mặt khác cụ làm mọi công việc gia đình, chăm sóc, tắm giặt và kiếm tiền nuôi cô. Nơi gia đình cụ Gái sinh sống là khu đất bãi bồi của sông Cửu An chỉ có mảnh hầu và đất phèn, nên chỉ có cây chuối là sống được. Do vậy gần 1 sào đất cụ trồng chuối để có tiền sinh hoạt và mua thuốc chữa bệnh cho con gái.
Câu chuyện giữa chúng tôi và cô Hiền đôi lúc lại bị gián đoạn bởi những tiếng ú ớ phát ra từ miệng cụ Gái và những giọt nước mắt lăn trên khuôn mặt khắc khổ của cô. Cô cho biết: Do bản thân có nhiều bệnh tật, người gầy gò, xấu xí nên không ai tìm đến cô để xây dựng gia đình. Năm nay cô Hiền đã 65 tuổi, không chồng, không con chỉ biết nương tựa vào người mẹ già tuổi 95. Nhìn người mẹ nghèo thức khuya dậy sớm chăm sóc, kiếm từng đồng tiền lẻ từ những lá chuối khô nuôi mình, nhiều lúc cô Hiền muốn tìm đến cái chết để mẹ đỡ khổ. Thương mẹ già không có nơi nương tựa, bầu bạn, cô quyết tâm gượng dậy để đi. Với tình thương mẹ già và sự quyết tâm, đầu tháng 3 năm 2014 cô đã gượng dậy đi lại được nhưng phải chống lạng.
Vì tuổi cao sức yếu, nên gần 10 năm nay 3 sào ruộng khoán hai mẹ con cụ đành cho người khác cấy, 360 nghìn đồng trợ cấp hàng tháng không đủ để mua thuốc. Do vậy nguồn thu chủ yếu để nuôi sống hai mẹ con cụ là việc tuốt lá chuối bán, còn cuộng lá làm đồ đun hàng ngày.
Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Văn Dinh – Trưởng thôn 1 buồn rầu cho biết: Gia đình cụ Gái không chỉ khổ nhất thôn chúng tôi mà còn khổ nhất xã Vạn Phúc. Tuy là gia đình có công với cách mạng, nhưng địa phương còn nghèo, còn khó khăn không thể hỗ trợ thường xuyên được, ngoài tặng quà động viên vào dịp lễ tết và công nhận hộ nghèo cho cụ.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, cách đây 7 năm gia đình cụ Gái được Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương tặng bằng khen vì có thành tích tham gia trong cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược. Vẫn biết chiến tranh đã đi qua, hòa bình hạnh phúc đã lập lại. Nhưng đâu đó trong xã hội vẫn còn những hoàn cảnh thương tâm. Nhìn hai mẹ con cụ Gái như ngọn đèn trước gió, khiến chúng tôi không khỏi chạnh lòng, vì gia đình cụ không chỉ khổ nhất, nghèo nhất, khó khăn nhất của địa phương mà gia đình cụ là gia đình có công với cách mạng. Gia đình cụ Gái đang rất cần những tấm lòng hảo tâm.
Mọi sự giúp đỡ hai mẹ con cụ Gái xin gửi về: Cô Vũ Thị Hiền, xóm Cổ Lôi, thôn 1, xã Vạn Phúc, huyện Ninh Giang (Hải Dương). (Số điện thoại 01682617969 -anh Phạm Văn Dinh – Trưởng thôn 1, xã Vạn Phúc)
Đức Tuỳ
