Uớc tính trên toàn cầu cứ mỗi 7 trẻ trong độ tuổi từ 10 - 19 tuổi thì có 1 trẻ gặp phải các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Vì vậy, việc phát hiện sớm là vô cùng quan trọng.
Yếu tố gây rối loạn cảm xúc ở trẻ vị thành niên
Bệnh rối loạn cảm xúc ở trẻ do nhiều yếu tố gây nên, trong đó thường gặp là:
Nguyên nhân di truyền: Được thể hiện tương đối rõ. Điều này đã được nghiên cứu trên những cặp trẻ em sinh đôi: Nếu sinh đôi cùng trứng thì tỉ lệ cùng bị rối loạn cảm xúc tương đối cao, khoảng từ 50 – 70 %; đối với cặp sinh đôi khác trứng tỉ lệ là 15 – 30 %.
Nguyên nhân nội sinh: Trong não thiếu hoặc thừa các chất dẫn truyền thần kinh. Não bị tổn thương hoặc do các chấn thương ở hệ thống dẫn truyền thần kinh ở các vùng khác của não bộ.
Nguyên nhân liên quan đến vấn đề tâm lý: Stress, sang chấn tâm lý… Áp lực học tập. Rối loạn giấc ngủ.
Rối loạn nội tiết: Sự thay đổi bất thường về nội tiết trong cơ thể cũng có thể dẫn đến rối loạn cảm xúc.
Rối loạn cảm xúc ở trẻ vị thành niên có nhiều biểu hiện khác nhau.
Biểu hiện của rối loạn cảm xúc ở trẻ vị thành niên
Rối loạn cảm xúc ở trẻ vị thành niên có nhiều biểu hiện khác nhau và không phải lúc nào cũng dễ dàng nhận biết. Một số dấu hiệu cha mẹ cần lưu ý bao gồm:
Thay đổi tâm trạng đột ngột: Trẻ có thể trở nên buồn bã, cáu kỉnh, lo lắng mà không có lý do rõ ràng. Những thay đổi này diễn ra nhanh chóng và thường xuyên hơn so với người lớn.
Tự cô lập bản thân: Trẻ bắt đầu tránh giao tiếp, không muốn tham gia các hoạt động tập thể, thậm chí rút lui khỏi các mối quan hệ gia đình, bạn bè. Điều này có thể là dấu hiệu của trầm cảm hoặc lo âu.
Khó kiểm soát cảm xúc: Trẻ có thể trở nên quá kích động, tức giận, cảm thấy bất lực, dẫn đến những hành vi tiêu cực như la hét, đập phá, thậm chí làm tổn thương bản thân.
Thói quen ăn uống và giấc ngủ bị rối loạn: Trẻ có thể ăn uống không kiểm soát hoặc bỏ ăn hoàn toàn. Tương tự giấc ngủ cũng bị ảnh hưởng, với tình trạng mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều.
Biểu hiện lo lắng về ngoại hình và giá trị của bản thân: Trẻ có thể trở nên quá quan tâm đến ngoại hình, cảm thấy tự ti về bản thân, luôn lo sợ về việc bị đánh giá hoặc phán xét.
Lời khuyên thầy thuốc
Nếu không điều trị thì rối loạn cảm xúc ở trẻ vị thành niên có thể tiếp tục đến tuổi trưởng thành và dẫn đến các vấn đề trong tất cả các lĩnh vực của cuộc sống trưởng thành của người đó. Những người bị rối loạn cảm xúc không được điều trị sẽ có nguy cơ cao mắc nhiều vấn đề, bao gồm lạm dụng rượu hoặc ma túy và (tùy thuộc vào loại rối loạn) có hành vi bạo lực hoặc tự hủy hoại bản thân, thậm chí tự tử.
Khi được điều trị sớm và thích hợp thì cảm xúc có thể hồi phục hoàn toàn khỏi chứng rối loạn tâm thần hoặc kiểm soát thành công các triệu chứng của mình. Mặc dù một số trẻ em trở thành người lớn tàn tật vì rối loạn mạn tính hoặc trầm trọng, nhưng nhiều người trải qua bệnh tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm hoặc lo âu vẫn có thể sống một cuộc sống đầy đủ và hữu ích.
Để phòng ngừa thì những trẻ có yếu tố nguy cơ trên cần được chăm sóc, theo dõi và can thiệp sớm nếu có các dấu hiệu của bệnh rối loạn cảm xúc và hành vi. Để phòng ngừa và điều trị thì gia đình vẫn là yếu tố quan trọng nhất, trẻ cần được yêu thương, quan tâm, chia sẻ.
Ngoài ra, để điều trị tốt bệnh rối loạn cảm xúc và hành vi cũng cần sự kết hợp giữa gia đình với nhà trường và xã hội. Trẻ cần được dạy dỗ đúng cách để phát triển tâm sinh lý bình thường, khỏe mạnh.
