Lâu nay, những phản ứng của khán giả về rap phần nhiều không mang tính cổ vũ. Có lẽ vì thế mà thị trường này trở nên nhộn nhạo, thiếu ý thức và mất kiểm soát. Nhưng người trong cuộc tuyệt nhiên không nhận được ý kiến mang tính góp ý, xây dựng từ phía chuyên môn. Phải chăng môn nghệ thuật này đang bị “ghẻ lạnh”?
Nếu phải kể tên những rapper Việt nổi tiếng nhất hiện nay thì chắc chắn đó là những trường hợp đi lên từ trào lưu underground (nhạc ngầm), họ là những tay ngang, vì yêu thích rap nên bắt đầu tập tành viết lời, tự thu âm và tìm cách đến với công chúng qua hình thức online. Số ít khác nổi lên nhờ cộng tác với những ca sĩ nổi tiếng. Tuy nhiên, phát triển theo cách “dựa hơi” thì độ bền sự nghiệp của một rapper sẽ rất ngắn ngủi, thậm chí họ sẽ chẳng là ai nếu ca sĩ họ từng cộng tác không còn “hot” nữa.
Những mảng tối
Thật ra, đi lên theo cách “dựa hơi” ca sĩ nổi tiếng cũng không phải là lý do chính khiến khán giả tỏ ra coi thường và ghẻ lạnh với rap. Những khán giả đã trưởng thành không bao giờ nghe rap, đó là thực tế! Khán giả duy nhất của rap không ai khác chính là giới trẻ. Nhận được sự cổ vũ nhiệt tình từ đối tượng này nên các nghệ sĩ rap bắt đầu “chệch hướng” từ đây. Biểu hiện đáng lo nhất thời gian qua chính là trào lưu viết lời rap theo xu hướng thô tục gây phản cảm với người nghe và tạo nên nhiều tranh cãi.
Mới đây nhất, đoạn rap của hot teen Andrea được đăng tải trên trang cá nhân đã trở thành chủ điểm nóng của cư dân mạng. Vốn là một chân dài kiêm diễn viên được đông đảo khán giả biết đến, Andrea rất tự tin đọc bản rap có những lời lẽ bóng gió có phần thô tục.
Điển hình một bài rap có tên Phiếu bé ngoan do chính Yanbi – bạn trai hiện tại của Andrea – thể hiện cùng Bueno trước đó. Đoạn clip khi vừa mới tung lên đã được gần 6.000 lượt like trên trang facebook của Andrea. Tuy nhiên, phần lớn ý kiến cư dân mạng tỏ ra sốc vì những ngôn từ bóng gió như “núi đôi”, “tàu hỏa”, “khe suối”... cho đến các từ tục tĩu được nói trắng ra.
Không chỉ có trường hợp ca khúc rap Phiếu bé ngoan gây nên nhiều tranh cãi, không ít những ca khúc hiện đại đang được lưu hành rộng rãi trong cộng đồng mạng cũng chứa đựng vô vàn những ca từ không mấy văn hóa. Ngay cả một số ca khúc của nam ca sĩ Karik đình đám cũng mang nội dung thô thiển. Điển hình như bài rap Áo mưa, Tao biết hay Trả giá thậm chí còn đưa những từ ngữ bậy bạ vào lời hát. Bài Ba thằng bạn của rapper này lại so sánh “thằng bạn thân” với một con chó nuôi trong nhà với lời lẽ xúc phạm một cách chợ búa...
Chưa dừng lại ở đó, một số rapper còn có thói quen chế lời ca khúc một cách phản cảm. Sự việc Yanbi - Mr.T, ca sĩ, rapper trẻ Hà thành bị “tuýt còi” do dùng ngôn từ phản cảm hát bài Thu cuối vì khán giả quá sung đã trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng mạng thời gian qua. Dù bị “cảnh báo” nhưng những tâm hồn “cuồng rap” cùng với thói quen chế lời dường như không có dấu hiệu dừng lại. Thực tế là những ca khúc bị chế lời, những bản rap thô thục vẫn “hồn nhiên” len lỏi đến những đôi tai dễ dãi và thiếu ý thức.
Nghệ sĩ Việt hiếm khi phát biểu về rap, có lẽ họ trở nên bất lực trước sự mất kiểm soát của nó. Hiếm hoi lắm mới tìm được ý kiến từ một người hoạt động trong giới nghệ thuật: “Rap hay những thể loại âm nhạc đương đại khác đều cần đặt vấn đề văn hóa ngôn từ lên hàng đầu. Một thể loại nhạc tự do với lối đọc nhanh theo tiết tấu nhạc không có nghĩa là người sáng tác có thể cho bất kỳ những từ ngữ chửi bới kiểu chợ búa hay những từ ngữ phòng the vào bài hát. Công chúng không chấp nhận những sản phẩm âm nhạc có nội dung thô tục. Đồng thời, các bộ ngành sở quản lý văn hóa chỉ cấp phép và cho lưu hành những ca khúc hoàn toàn không sai phạm về chính trị và thuần phong mỹ tục”.
Lấp ló một vài mảng sáng
Không có người cầm lái nên rap Việt mới phát triển theo cách “tạm bợ” như vậy, nhưng có lẽ mọi sự trách móc cũng chưa hẳn công bằng. Nói đúng ra thì mọi kênh truyền thông lâu nay đều bỏ qua hoặc làm ngơ với rap, có chăng cũng chỉ là nhắc đến dưới góc độ “điểm xuyết” mà thôi. Nếu tạm quên những biểu hiện chưa đẹp thì rap Việt vẫn còn những nghệ sĩ chăm chỉ và có thực lực.
Tiến Đạt là một rapper được khán giả biết đến qua sự kết hợp với ca sĩ Thanh Thảo. Anh là một trong số ít những nghệ sĩ rap có thực lực nhất hiện nay, bởi sau khi không còn cộng tác với ca sĩ nổi tiếng, Tiến Đạt vẫn có chỗ đứng của riêng mình, công chúng nhắc đến anh như một nghệ sĩ độc lập chứ không phải cái bóng của ai đó. Gần đây, Hoàng Rapper cũng là cái tên mới nổi trong làng rap Việt. Chưa thực sự có được những sản phẩm âm nhạc gây “sốt” nhưng có vẻ như con đường phát triển sự nghiệp của anh không giống với những nghệ sĩ rap tai tiếng khác. Mới đây, bất chấp thời tiết gay gắt và cái nắng 37 độ ở Sài Gòn, nhạc sĩ Hoàng Rapper đã “rủ rê” anh chàng Tronie Ngô đạp xe về miền Tây để thực hiện MV ủng hộ Giờ Trái đất. Đây là một sản phẩm do Hoàng Rapper tự lên ý tưởng, sáng tác và thực hiện.
Hoàng Rapper cho biết, ca khúc Màu xanh do chính anh sáng tác từng được khá nhiều ca sĩ thể hiện như Trúc Diễm, Lý Hải... tuy nhiên, để ủng hộ chương trình Giờ Trái đất vào ngày 29/3 vừa qua, Hoàng Rapper đã quyết định cover lại ca khúc ý nghĩa này theo một phong cách khác cùng với người bạn của mình là ca sĩ Tronie Ngô. Cả hai đều mong muốn bản thân sẽ có những hành động cụ thể hơn để kêu gọi ý thức bảo vệ môi trường từ mọi người, nhất là với những khán giả trẻ.
Suốt 70km đường đi, Hoàng Rapper và Tronie Ngô đã trực tiếp tặng quà lưu niệm đến tận tay cho rất nhiều trẻ em mà mình gặp ngẫu nhiên trên đường. Món quà đó là những trái địa cầu mini gắn liền với thông điệp ý nghĩa về môi trường mà cả hai muốn truyền tải trong chuyến hành trình này. Từ ý tưởng nhân văn đó, Hoàng Rapper cho biết, hiện nay, anh đang lên kế hoạch để thực hiện những sản phẩm âm nhạc mới, hứa hẹn nhiều điều thú vị...
Suy cho cùng, rap Việt nói riêng, nhạc trẻ Việt nói chung không thiếu những nghệ sĩ có thực lực và ý tưởng tốt. Tiếc là họ thiếu sự định hướng đúng đắn.
Việt Sơn
