Quảng cáo kit xét nghiệm COVID-19 bằng mẫu nước bọt với những lời "có cánh"
Nắm bắt được tâm lý nhiều người e ngại lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 qua dịch tỵ hầu (ở họng, mũi), trên nhiều trang mạng xã hội, hội nhóm kinh doanh online nhiều lời quảng cáo về các bộ kit xét nghiệm COVID-19 bằng mẫu nước bọt đã được đăng tải.
Cụ thể, tại các hội nhóm "Bộ kit test nhanh COVID", "Test nhanh COVID-19 bằng nước bọt-Ship tận nhà",… được rất nhiều thành viên rao bán các bộ kit xét nghiệm COVID-19 bằng nước bọt. Các loại kit test nhanh này được quảng cáo nhập khẩu trực tiếp từ một số nước như: Đức, Hàn Quốc, Trung Quốc... Kèm theo đó là lời khẳng định "sản phẩm đã được kiểm định chất lượng nghiêm ngặt".
Đáng chú ý, một số người bán quảng cáo các bộ kit xét nghiệm COVID-19 bằng mẫu nước bọt có độ nhạy lâm sàng 94,3%; độ đặc hiệu lên đến 99,00%; độ chính xác 98,50%. Giá bán cụ thể bộ kit xét nghiệm nhanh bằng nước bọt PCL COVID-19 của Đức khoảng 170.000 đồng/kit. PCL của Hàn Quốc, Realy Tech của Trung Quốc có mức giá thấp hơn.
Theo lời quảng cáo của những người người chuyên bán bộ kit xét nghiệm COVID-19 bằng mẫu nước bọt, ưu điểm của loại test nhanh này là nhanh, tiện, xoá đi ám ảnh lấy mẫu ở mũi. Theo hướng dẫn, người test nên thực hiện vào sáng sớm, thời điểm này hiệu quả cao hơn. Người test không được đánh răng hay ăn bất cứ gì trước khi test. Chỉ súc miệng sơ qua bằng nước và lấy một lượng nước bọt ngay cuống họng để test. Nếu 1 vạch ngay chữ C là âm tính. 2 vạch ở chữ C và T là dương tính.
Tại Việt Nam chưa có kit xét nghiệm COVID-19 bằng mẫu nước bọt được cấp phép
Thông tin từ Bộ Y tế cho biết, đến nay Bộ đã cấp phép cho khoảng 100 sản phẩm test nhanh kháng nguyên, kháng thể và RT-PCR. Các test này đều lấy mẫu là dịch tỵ hầu hoặc lấy mẫu máu. Chưa có sản phẩm test nhanh bằng mẫu nước bọt được cấp phép, mặc dù thị trường có quảng cáo và một số quốc gia lân cận có sử dụng hình thức xét nghiệm này.
Hiện nay, các test xét nghiệm SARS-CoV-2 muốn nhập khẩu, lưu hành và sử dụng tại Việt Nam phải được Bộ Y tế thẩm định và cấp phép. Hơn nữa, mọi hoạt động mua bán, kinh doanh test xét nghiệm SARS-CoV-2 phải đáp ứng các yêu cầu của ngành y tế về nhân sự, điều kiện kho bảo quản, phương tiện vận chuyển…
Dù chưa được Bộ Y tế cấp phép lưu hành, các loại kit test nhanh COVID-19 bằng nước bọt vẫn được bán mua tràn lan. Do vậy, người dân cần hết sức cảnh giác, không nên tự ý mua những mặt hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ bán trôi nổi trên thị trường đặc biệt là trên mạng xã hội bởi những sản phẩm chưa được cấp phép lưu hành, có thể cho kết quả không chính xác.
Bộ Y tế đã có công văn gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị tăng cường công tác thanh kiểm tra, xử lý vi phạm trong phòng chống dịch COVID-19. Trong đó có việc thanh tra, kiểm tra về nhập khẩu, cung ứng, mua bán các trang thiết bị y tế, test xét nghiệm SARS-CoV-2.
Để quản lý chặt chẽ, Bộ Y tế đề nghị các cơ quan chức năng cùng vào cuộc để kiểm tra, đồng thời cảnh báo người tiêu dùng cẩn trọng khi mua hàng, đặc biệt không nên mua các sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ kẻo mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng.
Theo PGS. TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế Công cộng, Trường ĐH Y Dược TP.HCM, về cơ chế test nhanh kháng nguyên bằng nước bọt, hiệu quả không cao vì virus không nhân bản trong họng mà nhân bản trên tế bào đường hô hấp như mũi, tỵ hầu, phế quản. Khi lấy nước bọt, sẽ bị hòa loãng và độ nhạy rất thấp, dễ xảy ra sai sót. Đáng chú ý, khi mua các hàng trôi nổi trên mạng có thể mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng, việc sử dụng các test nhanh COVID-19 bằng mẫu nước bọt có thể gây tâm lý chủ quan, nguy cơ lây lan dịch bệnh.