Radar này gặp sự cố cháy khi đang di chuyển, với ngọn lửa bùng lên từ phía sau xe, nơi đặt động cơ và hộp số.
Ngọn lửa thiêu rụi radar phòng không 96L6E. (Nguồn: Militarnyi)
Hình ảnh ghi lại cho thấy mô-đun ăng-ten, bộ phận then chốt của radar, bị thiêu rụi hoàn toàn. Nguyên nhân vụ cháy vẫn chưa được xác định, làm dấy lên nhiều đồn đoán về khả năng sự cố kỹ thuật hoặc một hành động phá hoại liên quan đến xung đột tại khu vực.
Tầm quan trọng của radar 96L6E trong hệ thống phòng không Nga
96L6E Cheese Board là một trong những thiết bị radar tiên tiến nhất của Nga. Được phát triển bởi tập đoàn Almaz-Antey và đưa vào sử dụng năm 2008, radar này hoạt động trong dải tần X-band (8-12 GHz), có khả năng phát hiện và theo dõi máy bay, trực thăng, UAV và tên lửa ở khoảng cách lên tới 300 km.
Sở hữu công nghệ mảng pha quét điện tử chủ động (AESA), 96L6E có thể nhanh chóng quét không phận, phân biệt giữa máy bay dân sự và quân sự, thậm chí xác định tên lửa bay tới trong điều kiện nhiễu động hoặc thời tiết xấu.
Nó có thể hoạt động ở mọi độ cao, giúp phát hiện mục tiêu bay thấp sát mặt đất cũng như các mối đe dọa ở độ cao hàng chục nghìn feet. Khi tích hợp vào mạng lưới S-300 và S-400, radar cung cấp dữ liệu quan trọng về tốc độ, độ cao và hướng bay của mục tiêu, hỗ trợ việc đánh chặn chính xác.
Kể từ khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014, khu vực này đã trở thành một thành trì phòng không quan trọng. Nga triển khai nhiều tiểu đoàn S-300 và S-400 trên bán đảo, với radar 96L6E đóng vai trò trung tâm trong mạng lưới giám sát.
Dữ liệu từ nguồn mở và hình ảnh vệ tinh cho thấy ít nhất 4 tiểu đoàn S-400 đồn trú tại Crimea, tại các vị trí chiến lược như Feodosia, Yevpatoria, Dzhankoy và Sevastopol. Những hệ thống này giúp Nga kiểm soát không phận Biển Đen và bảo vệ các căn cứ quân sự quan trọng. Hệ thống phòng thủ nhiều lớp tại đây bao gồm cả các radar điều khiển hỏa lực như 92N6E và bệ phóng di động.
Những thách thức trong cuộc xung đột Nga-Ukraine
Trong xung đột với Ukraine, hệ thống phòng không Nga đã thể hiện cả điểm mạnh lẫn điểm yếu. Nga tuyên bố các radar như 96L6E giúp họ đánh chặn nhiều tên lửa AGM-88 HARM, ATACMS và HIMARS do phương Tây cung cấp cho Ukraine. Tuy nhiên, Ukraine cũng đã thành công trong việc phá hủy một số hệ thống S-400.
Radar 96L6E trong hệ thống phòng không S-400. (Nguồn: Bộ Quốc phòng Nga)
Tháng 9/2023, Ukraine báo cáo, đã tiêu diệt một tổ hợp S-400 gần Yevpatoria bằng UAV và tên lửa hành trình Neptune. Tháng 6/2024, Bộ Tổng tham mưu Lực lượng vũ trang Ukraine tuyên bố đã tấn công các radar của S-300 và S-400 gần Belbek và Sevastopol, trong đó ATACMS bay với tốc độ 3.700 km/h đã xuyên thủng hệ thống phòng thủ Nga.
Một sự kiện đáng chú ý khác xảy ra vào tháng 5/2024 gần Mospino, khi hệ thống S-400 của Nga cố gắng đánh chặn ATACMS nhưng thất bại, dẫn đến việc radar 96L6E và bệ phóng bị phá hủy hoàn toàn.
Vụ cháy ngày 4/3 có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với Nga. Nếu đây là một sự cố kỹ thuật, nó phản ánh những vấn đề trong bảo trì và hậu cần, đặc biệt khi vận chuyển các thiết bị nhạy cảm trong khu vực chiến sự.
Mất radar 96L6E đồng nghĩa với việc các khẩu đội S-300 và S-400 gần đó sẽ thiếu khả năng giám sát, buộc phải dựa vào các radar cũ hơn như 91N6 hoặc 76N6, vốn có phạm vi và độ chính xác thấp hơn. Việc thay thế cũng không đơn giản do Nga đang chịu lệnh trừng phạt, làm gián đoạn chuỗi cung ứng quốc phòng.
