Khớp vai được cấu tạo bao gồm chỏm xương cánh tay và ổ chảo xương bả vai. Tuy nhiên, không như khớp háng, ổ chảo xương cánh tay khá nông chỉ bao phủ 1/3 chu vi của chỏm nên khớp vai dễ mất vững nếu không có sụn viền tăng cường.
Sụn viền là cấu trúc sụn - sợi nằm ở rìa ổ chảo xương bả vai làm sâu thêm ổ chảo, tăng diện tích tiếp xúc giữa chỏm và ổ chảo. Sụn viền là cấu trúc rất vững chắc, cho phép khớp vai vận động với biên độ rất lớn, lớn nhất trong các khớp của cơ thể.
Nguyên nhân và triệu chứng
Nguyên nhân: sụn viền bị rách có thể do chấn thương ở khớp vai, hay có thể bị rách do thoái hóa do các động tác lặp đi lặp lại hay thoái hóa theo tuổi tác. Ví dụ như té ngã chống tay, té đập vai, kéo giật vai, vận động viên có thể bị rách sụn viền do thực hiện cùng một động tác lặp đi lặp lại.
Các triệu chứng của rách sụn viền biểu hiện tùy thuộc vào vị trí bị rách, thông thường có các biểu hiện sau:
- Cảm giác đau trong khớp vai.
- Đau khi ngủ.
- Đau khi thực hiện một động tác đặc biệt.
- Tiếng lạo xạo khi cử động vai.
- Cảm giác lỏng lẻo, muốn trật hay trật khớp.
- Giới hạn tầm vận động.
- Yếu vai.
Nếu bệnh nhân bị đau khớp vai kéo dài, trật khớp tái diễn mặc dù đã qua điều trị nội khoa và tập vật lý trị liệu thì nên đến khám bác sĩ chuyên khoa xương - khớp.
Các dạng rách sụn viền thường gặp
Rách sụn viền trước - dưới (tổn thương Bankart): nguyên nhân chủ yếu là khi bệnh nhân bị trật khớp vai, phần sụn viền trước-dưới bị rách, tổn thương này làm cho khớp vai lỏng lẻo, dễ bị trật trở lại.
Rách sụn viền trên từ trước ra sau: vị trí rách tại nơi gân nhị đầu bám vào ổ chảo xương cánh tay, thường xảy ra ở những người hoạt động cần đưa tay lên trên cao quá đầu như chơi quần vợt, bóng chuyền, cầu lông... Ở người lớn tuổi nguyên nhân thường là rách do thoái hóa, thường kèm tổn thương gân nhị đầu.
Rách sụn viền sau: ít gặp hơn, thường xảy ra ở vận động viên.
Điều trị
Hầu hết được điều trị nội khoa, tập vật lý trị liệu. Tuy nhiên, nếu rách lớn hay bệnh nhân không đáp ứng với điều trị nội khoa thì vấn đề phẫu thuật khâu phục hồi sụn viền được đặt ra. Với tiến bộ của phẫu thuật nội soi, hiện nay điều trị rách sụn viền trở nên dễ dàng hơn trước đây rất nhiều, bệnh nhân ít đau hơn so với mổ mở và trở lại tập luyện sớm hơn. Sụn viền rách sẽ được đính lại vào ổ chảo xương cánh tay bằng chỉ có neo với chất liệu là titan hay tự tiêu.
ThS.BS. DƯƠNG ĐÌNH TRIẾT
Phân khoa Xương Khớp – BV. ĐHYD TP.HCM
