Rắc rối lớn với phủ tạng đảo ngược

(SKDS) - Cầm kết quả chụp CT tại bệnh viện tỉnh với chẩn đoán sơ bộ có khả năng có khối u trung thất xâm nhập từ bên ngoài vào phủ tạng, ông Chu Thế L. (59 tuổi, ở Yên Bái) rất băn khoăn lo lắng. Cho tới khi ông đi kiểm tra lại tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu - Bệnh viện Bạch Mai lại cho kết quả hoàn toàn bất ngờ.

Tại bệnh viện tỉnh, ông L. được chỉ định chụp CT và phát hiện thấy có khối u trung thất bên phải ranh giới rõ nên được chẩn đoán là u trung thất. Đây rõ ràng là một điều bất thường. Nghi ngờ bệnh nhân có khối u trung thất sau trên bên phải xâm nhập từ bên ngoài vào phủ tạng nên tháng 4/2012 bệnh nhân đã được chuyển thẳng tới Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu (YHHN&UB) - Bệnh viện Bạch Mai để điều trị.

ThS.BS. Nguyễn Thế Thu - Trung tâm YHHN&UB - Bệnh viện Bạch Mai, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân L. cho biết, sau khi khai thác bệnh sử và hình ảnh phim chụp CT của bệnh nhân tại bệnh viện tỉnh, các bác sĩ tại trung tâm đã hội chẩn và quyết định của Hội đồng hội chẩn là cần phải chụp Xquang tim phổi thẳng và tiêm thuốc cản quang chụp CT thực quản lại cho bệnh nhân. Sau đó mới quyết định có chọc sinh thiết tìm tế bào ung thư cho bệnh nhân hay không. Quyết định này được đưa ra sau khi có ý kiến nhận định là bệnh nhân có thể không có khối u nào mà chỉ bị đảo ngược phủ tạng một phần (đảo quai động mạch chủ).

Đảo ngược phủ tạng được thế giới biết đến lần đầu tiên trong bức vẽ của danh họa nổi tiếng Leonardo de Vinci vào năm 1452-1519, sau đó được công nhận bởi Marco Aurelio Severino năm 1643. Tuy nhiên, phải đến hơn một thế kỷ sau mới được mô tả lần đầu tiên bởi Matthew Baillie. Đây là một dạng dị tật có tính di truyền gen lặn tương đối hiếm gặp, với tỷ lệ khoảng 1/10.000 dân, trong đó có khoảng 5-10% có dị tật tim bẩm sinh, còn lại có cuộc sống hoàn toàn bình thường, không ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

Các kết quả kiểm tra lại đã khẳng định nhận định trên là hoàn toàn chính xác. Trên hình ảnh siêu âm tim, ổ bụng, điện tâm đồ cho thấy các chức năng đều trong giới hạn bình thường. Trên phim chụp CT lồng ngực ở cửa sổ trung thất cũng cho thấy khối trung thất bên phải chính là quai động mạch chủ đẩy thực quản ra trước và chạy vòng sang bên phải cột sống. Tổng hợp tất cả kết quả chẩn đoán trên, các bác sĩ đã đi đến kết luận: bệnh nhân bị đảo quai động mạch chủ và không có gì bất thường ở các phủ tạng khác. Bệnh nhân đã được ra viện ngay sau đó.

Kết quả này không chỉ khiến các bệnh nhân mà ngay cả các bác sĩ cũng thở phào nhẹ nhõm. Tuy nhiên, bệnh nhân có cảm giác nuốt vướng đã gần 1 năm thì có thể do nguyên nhân nào đó cần thăm khám thêm về họng, dạ dày… Nhưng nếu nuốt vướng chỉ là cảm giác mà chưa ảnh hưởng tới ăn uống và sức khỏe thì bệnh có thể tự lui. Theo các bác sĩ, bệnh nhân vẫn nên đi khám sức khỏe định kỳ và nếu thấy các dấu hiệu bất thường như khó thở, đau ngực… thì cần đi kiểm tra ngay để đề phòng trường hợp quai động mạch đảo ngược có thể bị phồng…

Không phải nơi nào cũng đủ trình độ để chẩn đoán đúng cho bệnh nhân như trong trường hợp này. Bởi chỉ cần sơ suất hoặc chủ quan khi đã có trên tay kết quả chụp CT nghi ngờ có khối u, các bác sĩ có thể cho bệnh nhân đi chọc sinh thiết để xác định có tế bào ung thư hay không. Trong trường hợp này sẽ khiến bệnh nhân bị nguy hiểm đến tính mạng do mất máu quá nhiều khi chọc kim vào động mạch chủ - BS Thu cho hay.

PGS.TS. Mai Trọng Khoa - Phó Giám đốc BV Bạch Mai, Giám đốc Trung tâm YHHN&UB cho biết, đảo ngược phủ tạng (situs inversus, situs transversus hoặc oppositus) là tình trạng bẩm sinh trong đó các cơ quan nội tạng trong ngực, bụng đảo ngược phản chiếu theo mặt phẳng đứng dọc so với vị trí bình thường. Tình trạng đảo ngược phủ tạng có thể hoàn toàn hoặc chỉ một vài cơ quan đơn thuần.

hạ hiền