Ra mắt Chương trình Bệnh phổi kẽ

Sáng 19/12, tại Bệnh viện Phổi Trung ương đã ra mắt Chương trình Bệnh phổi kẽ. PGS.TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc BV Phổi Trung ương, Chủ nhiệm Chương trình Bệnh phổi kẽ cho biết: "Sự ra đời của Chương trình bệnh phổi kẽ với mong muốn huy động được sự tham gia của đông đảo các chuyên gia trong nước và quốc tế cũng như huy động nguồn lực và cơ chế hợp tác phát triển kỹ thuật hiện đại, xây dựng mạng lưới để người dân tiếp cận được thuận lợi và hiệu quả với chuẩn kỹ thuật quốc tế".

Chương trình Bệnh phổi kẽ là một cơ chế điều phối mang tính chuyên môn, có chức năng xây dựng quy trình chuyên môn và quản lý bệnh phổi kẽ các tuyến dựa trên mạng lưới chống lao và bệnh phổi; xây dựng hướng dẫn đào tạo, chuyển giao công nghệ có mạng lưới bệnh phổi kẽ trên phạm vi toàn quốc; thúc đẩy hợp tác trong nước và quốc tế trong nghiên cứu, áp dụng các  tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chẩn đoán, điều trị bệnh phổi kẽ tại Việt Nam, đồng thời ghi nhận bệnh phổi kẽ để đánh giá gánh nặng bệnh phổi kẽ tại Việt Nam…

 50% bệnh nhân mắc bệnh phổi kẽ tử vong sau 2,5 năm phát hiện

Bệnh phổi kẽ là tên gọi  chung của một nhóm hơn 200 bệnh gây tổn thương tổ chức kẽ của phổi (vách phế nang, tổ chức kẽ liên phế nang, mạch máu phổi…). Một số bệnh phổi kẽ nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách, tổn thương phổi có thể không hồi phục và tiến triển thành mãn tính, gây xơ phổi và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hô hấp, cuộc sống của người bệnh. PGS.TS Nguyễn Viết Nhung cho rằng, có những bệnh nhân mắc bệnh phổi kẽ tiến triển ác tính hơn cả ung thư, thời gian sống thêm kể từ khi phát hiện rất ngắn.

Theo Chủ nhiệm Chương trình Bệnh Phổi kẽ, từ lúc được chẩn đoán mắc bệnh phổi kẽ,  thời gian sống thêm trung bình của bệnh nhân rất ngắn, 50% bệnh nhân sống thêm khoảng 2,5 năm và 20% bệnh nhân sống thêm 5 năm. Nếu so với căn bệnh ung thư phổi, bệnh phổi kẽ tiến triển ác tính hơn, vì tại BV Phổi Trung ương, một người phát hiện ung thư phổi sớm, từ giai đoạn 1, bệnh nhân được điều trị hiệu quả, tỷ lệ sống trên 5 năm là 80%, có những trường hợp dù được phát hiện ở giai đoạn muộn nhưng cũng có thể  sống trên 3 năm.

Bệnh phổi kẽ không phải là bệnh mới xuất hiện, nhưng là căn bệnh không lây nhiễm nên nó ít được quan tâm, chú ý trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Theo thống kê của Mỹ và châu Âu, bệnh phổi kẽ có tỷ lệ mắc 70 người/100.000 dân, tại  Việt Nam hiện chưa có số liệu thống kê về bệnh phổi kẽ. Tuy nhiên đây là căn bệnh khó chẩn đoán, hầu hết các bệnh nhân mắc bệnh phổi kẽ đều bị chẩn đoán nhầm ít nhất 1 lần.

Ước tính tại Việt Nam có khoảng 70.000 người mắc bệnh phổi kẽ. Triệu chứng của bệnh phổi kẽ là khó thở. PGS.TS Nguyễn Viết Nhung cho rằng: "Đây là triệu chứng phổ biến của nhiều bệnh đường hô hấp như COPD, hen, viêm phổi…. Khi khó thở không rõ nguyên nhân hoặc đã loại trừ những căn bệnh gây khó thở, người  bác sĩ cần nghĩ tới bệnh phổi kẽ".  Ở giai đoạn sớm, việc phát hiện bệnh phổi kẽ bằng các chẩn đoán hình ảnh rất hiệu quả.   

Đối tượng mắc bệnh phổi kẽ rất đa dạng, ngay cả trẻ em cũng có thể mắc bệnh phổi kẽ như xơ nang phổi, nhưng bệnh thường xuất hiện nhiều ở người lớn từ 40 tuổi trở lên. Đặc biệt, bệnh phổi kẽ tiến triển nhanh, người bệnh nặng có thể nhanh chóng rơi vào tình trạng khó thở, như chết đuối trên cạn.

Để người mắc bệnh phổi kẽ dễ dàng tiếp cận kỹ thuật hiện đại trong chẩn đoán và điều trị

GS.TS Đồng Khắc Hưng, nguyên Phó Giám đốc Học viện quân y cho rằng, với hơn 200 bệnh lý khác nhau thuộc nhóm  bệnh phổi kẽ, mỗi mặt bệnh có tiêu chuẩn chẩn đoán, hướng điều trị khác nhau. Bệnh phổi kẽ là một quá trình xen kẽ liên tục giữa viêm và xơ, ở giai đoạn đầu viêm chiếm ưu thế, ở giai đoạn cuối xơ phổi là phổ biến.

Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh phổi kẽ khá thống nhất, bao gồm triệu chứng nổi bật là khó thở liên quan đến gắng sức, thông khí hạn chế, giảm đàn hồi của phổi...

Hiện nay trên thế giới đã có nhiều ứng dụng khoa học công nghệ giúp chẩn đoán bệnh phổi kẽ với độ chính xác cao như chụp cắt lớp độ phân giải cao, các marker- dấu ấn sinh học.

Chia sẻ với phóng viên, PGS.TS Nguyễn Viết Nhung cho biết, tại BV Phổi Trung ương, từ 3 năm nay đã thành lập Hội đồng đa chuyên khoa để chẩn đoán bệnh phối kẽ dựa trên các bằng chứng lâm sàng, cận lâm sàng. Trước mỗi ca bệnh, cần phối hợp đa chuyên khoa từ hô hấp, chẩn đoán hình ảnh, giải phẫu bệnh,  hóa sinh miễn dịch, thăm dò phục hồi chức năng …. Tất cả những chuyên gia đó đều là thành viên trong  Hội đồng đa chuyên khoa để đưa ra chẩn đoán và phác đồ điều trị cho bệnh nhân. Đến nay, Hội đồng đã hỗ trợ chẩn đoán và điều trị cho một số lượng lớn các bệnh nhân thông qua cơ chế phối hợp hiệu quả.

Từ tiền đề đó, Chương trình Bệnh phổi kẽ ra đời, đáp ứng nhu cầu điều trị đúng và hiệu quả căn bệnh nguy hiểm này. Đây là một cơ chế điều phối chuyên môn sẽ huy động được nhiều chuyên gia ở nhiều bệnh viện với  mục đích làm thế nào để người bệnh tiếp cận khoa học kỹ thuật hiện đại ở ngay trong nước để điều trị bệnh phổi kẽ.

Với Chương trình Bệnh phổi kẽ, cùng với mạng lưới lao bệnh phổi, các bác sĩ ở các địa phương sẽ được cung cấp thêm kiến thức, kỹ năng, kỹ thuật về bệnh phổi kẽ để phục vụ người dân ngay tại địa phương.

"Sự ra đời của Chương trình bệnh phổi kẽ sẽ đem lại lợi ích: Một là chuẩn hóa về mặt kỹ thuật, tạo ra các gói dịch vụ kỹ thuật để người dân có thể tiếp cận dễ dàng. Thứ hai là tạo ra mạng lưới để người dân có thể điều trị từng bước ngay tại địa phương mình.", PGS.TS Nguyễn Viết Nhung nói.

Cảnh giác với bệnh phổi kẽ

Bệnh phổi kẽ là các tổn thương gây ra sẹo tiến triển ở mô phổi, gây tình trạng khó thở và thiếu ôxy cho cơ thể. Hầu hết các ca bệnh tổn thương tiến triển dần dần, nhưng cũng có một số trường hợp xuất hiện đột ngột. Khi phổi đã bị sẹo thường không thể hồi phục.