Để đạt được chứng nhận đánh giá chất lượng MLN cần phải đánh giá trên một quy trình khắt khe thế nào; khuyến cáo dành cho Người tiêu dùng ra sao?
TS. Lê Thái Hà:
WHO và Unicef đã đưa ra hướng dẫn về đánh giá và giám sát chất lượng các thiết bị xử lý nước hộ gia đình: A tool kit for monitoring and Evaluating Household water treatment and safe storage programmes, 2012.
Năm 2014, WHO đưa ra qui trình đánh giá cụ thể cho các công nghệ xử lý (máy lọc nước) hộ gia đình Harmonized Testing Protocol: Technology Non-Specific . Theo hướng dẫn này, thiết bị lọc nước hộ gia đình cần được đánh giá về:
-Hiệu quả xử lý nước ban đầu: bao gồm 2 thử nghiệm : Thử nghiệm chung (General Test water) và thử nghiệm thử thách (Challenge Test water) nhằm đảm bảo thiết bị lọc có hiệu quả đối với các nguồn nước, chất lượng nước đầu vào khác nhau
-Đánh gía giám sát: đánh giá ngẫu nhiên 1 tỷ lệ số thiết bị đang được người dân sử dụng trong suốt vòng đời sử dụng của sản phẩm theo khuyến cáo của nhà sản xuất để đảm bảo thiết bị lọc nước luôn đảm bảo hiệu quả lọc tại mọi thời điểm sử dụng và kịp thời khuyến cáo đến người sử dụng và nhà sản xuất.
Tùy theo hiệu quả xử lý của các thiết bị lọc nước, sẽ phân loại các thiết bị đươc đánh giá theo mức:
- Có khả năng bảo vệ tốt (Highly Protective)
- Có khả năng bảo vệ (Protective /Limited Protection)
- Không có khả năng bảo vệ (None Protective)
Là đơn vị chịu trách nhiệm về mặt chuyên môn của Bộ Y tế trong lĩnh vực đánh gía chất lượng nước, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường là đại diện duy nhất của Việt nam đã được mời tham gia vào chương trình Quốc tế của WHO về đánh giá các công nghệ xử lý nước hộ gia đình WHO International Scheme to Evaluate Houshold Water Treatment Technologies bao gồm rất nhiều nhà khoa học từ các nước trên thế giới.
Tại Việt nam, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường với vai trò đã tiên phong đã xây dựng qui trình đánh giá chất lượng nước đầu ra của các thiết bị lọc nước hộ gia đình theo hướng dẫn trên. Qui trình đánh gía đã được công nhận ISO 9001 số giấy chứng nhận HT 3672.16.35 do Trung tâm chứng nhận phù hợp (Quacert), Tổng cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp. Qui trình đánh giá của viện phù hợp với các hướng dẫn của WHO, UNICEF bao gồm cả quá trình đánh gía ban đầu và đánh giá giám sát nhằm đảm bảo thiết bị lọc nước cung cấp nước đạt qui chuẩn đến người sử dụng.
Tiến sĩ Lê Thái Hà
Hiện nay tại nước ta và trên Thế giới đang có những loại chứng nhận, chứng chỉ nào liên quan đến đánh giá chất lượng máy lọc nước? Theo bà, đâu là quy chuẩn để đánh giá chất lượng máy lọc nước tại Việt Nam? bà đánh giá sao về tình hình chất lượng máy lọc nước tại nước ta hiện nay?
TS. Lê Thái Hà:Hiện nay, chỉ có WHO qui định và thực hiện đánh gía như trên về các thiết bị lọc nước hộ gia đình. Tuy nhiên WHO không cấp chứng chỉ mà chỉ công bố trên web chính thức của WHO về kết quả đánh giá các sản phẩm, nhằm khuyến cáo đến người sử dụng, chọn được sản phẩm chất lượng, cung cấp nước bảo đảm an toàn đến người sử dụng.
Viện SKNN & MT sau khi đánh giá theo qui trình cũng sẽ công bố kết quả trên trang web chính thức của Viện để khuyến cáo người sử dụng.
Theo đánh giá độc lập mới nhất (2015) của WHO về thị trường máy lọc nước tại Châu Á và châu Phi thì tại Việt Nam, các thiết bị lọc nước HGĐ chủ yếu dung các công nghệ sau: Lọc thẩm thấu ngược (RO filter), Lọc màng (Membrane filter), Kết hợp thẩm thấu ngược và lọc màng (Membrane & RO), lọc nến (Candle filter). Về mặt nguyên tắc,, các công nghệ này đều có thể có khả năng xử lý nước, tuy nhiên mức độ xử lý đến đâu và chất lương nước đầu ra đạt qui chuẩn nào thì cần có sự đánh gía và giám sát chặt chẽ theo qui trình trên.
Như vậy, có phải máy lọc nước nào cũng lọc ra nước uống trực tiếp không thưa bà?
TS. Lê Thái Hà:Muốn trả lời nước qua máy lọc có uống được trực tiếp hay không cần thực hiện đầy đủ qui trình đánh giá như ở trên, đặc biệt là thực hiện thử nghiệm thử thách.
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai có được dùng để đánh giá chất lượng nước sau khi lọc của máy lọc nước uống trực tiếp không thưa bà? Quy chuẩn này có ý nghĩa ra sao?
TS. Lê Thái Hà:Chất lượng nước qua lọc của các thiết bị lọc nước hộ gia đình do nhà sản xuất đăng ký. Có những thiết bị, công nghệ nhà sản xuất chỉ cung cấp nước dùng cho sinh hoạt (ví dụ các bể lọc cát hộ gia đình). Tuy nhiên với các công nghệ như lọc màng, lọc màng kết hợp UV, lọc RO…. Thì nhà sản xuất luôn hướng tới cung cấp nước uống được trực tiếp cho người sử dụng. trong trường hợp này Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai được dùng để đánh giá chất lượng nước sau khi lọc của máy lọc nước với qui trình đánh giá nghiêm ngặt như ở câu 1 .
Xin cảm ơn Tiến Sĩ!
