“Tham nhũng vặt” vẫn còn xảy ra ở một số bộ, ngành, địa phương
Báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020 tại Quốc hội (QH), Tổng Thanh tra Chính phủ (TTCP) Lê Minh Khái cho biết, tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp, có biểu hiện tinh vi hơn và khó phát hiện hơn. Trong nội dung đánh giá, dự báo tình hình tham nhũng, Tổng TTCP cho biết, nhìn chung, tham nhũng được kiềm chế, từng bước ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm; góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao uy tín và vị thế của nước ta trên trường quốc tế. Tuy nhiên, tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp, có biểu hiện tinh vi hơn và khó phát hiện; vụ việc tham nhũng được phát hiện, xử lý chưa tương xứng với tình hình tham nhũng đang diễn ra hiện nay. Dự báo tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc để vụ lợi “tham nhũng vặt” ở một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức vẫn còn diễn ra ở một số bộ, ngành, địa phương. Ngoài ra, quản lý và sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng cơ bản, tín dụng - ngân hàng, quản lý sử dụng tài chính, ngân sách, vốn và tài sản công tiếp tục là những lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng, có thể gia tăng một số vụ việc với mức độ tinh vi hơn.
Trong Báo cáo Thẩm tra về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2020, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH Lê Thị Nga cơ bản tán thành với những dự báo của Tổng TTCP về tình hình tham nhũng “vẫn diễn biến phức tạp, có biểu hiện tinh vi hơn và khó phát hiện”.
Báo cáo Thẩm tra cũng cho biết, số vụ án tham nhũng được phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử còn chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng. Việc phát hiện tham nhũng thông qua công tác tự kiểm tra nội bộ, kiểm tra của cấp trên đối với cấp dưới vẫn là khâu yếu tồn tại qua nhiều năm. Chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng còn chưa đạt yêu cầu, một số vụ việc phải tạm đình chỉ điều tra do hết thời hạn điều tra chưa có kết quả giám định, định giá tài sản; còn có vụ án phải đình chỉ do không chứng minh được tội phạm.
Đại biểu Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng) nêu ý kiến tại phiên họp.
Kết quả phát hiện vi phạm pháp luật và tội phạm trên một số lĩnh vực vẫn chưa tương xứng với thực tế
Cho ý kiến về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2020, đa số đại biểu tán thành với báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra đồng thời cho rằng công tác phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đạt nhiều chỉ tiêu yêu cầu của QH. Tuy nhiên, kết quả phát hiện vi phạm pháp luật và tội phạm trên một số lĩnh vực vẫn chưa tương xứng với tình hình trên thực tế, nhất là vi phạm pháp luật và tội phạm về lĩnh vực tài nguyên môi trường, hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại; tội phạm, vi phạm pháp luật về chức vụ, tham nhũng.
Có ý kiến đại biểu cho rằng, các báo cáo đã phản ánh đầy đủ kết quả các mặt công tác, chỉ tiêu đạt được, những hạn chế, vướng mắc, nguyên nhân và giải pháp khắc phục trong thời gian tới. Báo cáo của Ủy ban Tư pháp đã chỉ rõ những thiếu sót trong việc chưa đánh giá rõ tình hình xử lý vi phạm hành chính trên toàn quốc. Việc triển khai một số kiến nghị của Ủy ban Tư pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác phòng chống tội phạm còn chậm. Báo cáo của Viện trưởng VKSND tối cao chưa làm rõ nguyên nhân của một số mặt công tác chưa đạt được yêu cầu Quốc hội giao. Báo cáo của Chánh án TAND chưa chỉ ra nguyên nhân chủ quan tác động trực tiếp đến hoạt động của ngành tòa án trong xét xử, đặc biệt xét xử các vụ án hình sự và hành chính.
Đại biểu Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng) cho rằng, các báo cáo của Viện trưởng VKSND Tối cao và Chánh án TAND Tối cao đều đưa ra một nhận định chung là số lượng các vụ án, đặc biệt là các vụ án hình sự kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm còn cao, có chiều hướng phức tạp nhưng mới chỉ dừng lại ở những nhận định mà chưa đưa ra được nguyên nhân và giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng này. Đặc biệt, báo cáo của Viện trưởng VKSND Tối cao đã chỉ ra các vi phạm pháp luật trong tố tụng mà chủ yếu trong khâu mở rộng điều tra. Mặc dù báo cáo không nêu những vi phạm này ở cấp điều tra nào nhưng chắc chắn cao hơn 2019, tuy nhiên, những vi phạm này lại tập trung vào hoạt động thực nghiệm điều tra, nhận dạng, trưng cầu giám định, định giá tài sản, lấy lời khai..., do vậy, đề nghị cơ quan chức năng cần có giải pháp khắc phục.