Sau khi nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tố cáo (sửa đổi) của UBTVQH, các đại biểu (ĐB) đã thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo luật.
Bảo vệ người thân của người tố cáo
Tiếp thu ý kiến của ĐB, nhằm khuyến khích người dân thực hiện quyền tố cáo và thể chế hóa chủ trương của Đảng về tăng cường công tác bảo vệ người tố cáo, đồng thời để bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn, dự thảo luật lần này đã được chỉnh lý theo hướng kế thừa một phần quy định của luật hiện hành về đối tượng và nội dung bảo vệ, đồng thời bổ sung các quy định rõ ràng, cụ thể hơn trên cơ sở tương thích với quy định của pháp luật về dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Theo đó, người được bảo vệ bao gồm: Người tố cáo; vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người tố cáo. Nội dung bảo vệ bao gồm bảo vệ bí mật thông tin, bảo vệ vị trí công tác, việc làm, bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm của người được bảo vệ.
Phát biểu trước Quốc hội, ĐB Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) đặt câu hỏi, dự thảo luật đã có một chương về bảo vệ người tố cáo, song chưa có quy định nào bảo vệ người xử lý tố cáo. Người tố cáo được giữ bí mật, song người thực thi xử lý, vạch trần tố cáo lại không được giữ bí mật. Thực tế đã có trường hợp báo chí vạch trần người bị tố cáo thì bị tấn công, cho rằng vu khống người khác. Do đó, cần bổ sung quy định về vấn đề này.
Theo ĐB Võ Đình Tín đề nghị không mở rộng hình thức tố cáo mà giữ nguyên quy định của luật tố cáo hiện hành.
Nên hay không nên chấp thuận tố cáo bằng hình thức mới?
Về hình thức tố cáo, có ý kiến cho rằng nên tiếp tục quy định 2 hình thức tố cáo như luật hiện hành là tố cáo bằng đơn và tố cáo trực tiếp bởi việc quy định thêm các hình thức tố cáo mới như tố cáo qua fax, điện thoại, thư điện tử có thể dẫn đến tình trạng tố cáo tràn lan, gây khó khăn, quá tải cho các cơ quan nhà nước trong quá trình giải quyết và việc xác định trách nhiệm đối với những người tố cáo sai sự thật. Phát biểu thảo luận, ĐB Võ Đình Tín (Đăk Nông) phân tích, về hình thức tố cáo, trong điều kiện khoa học công nghệ phát triển như hiện nay, việc sử dụng mạng xã hội, email, bản fax… để tố cáo, phản ánh, cung cấp thông tin hành vi vi phạm pháp luật là cần thiết cho người dân. Tuy nhiên, nếu mở rộng hình thức tố cáo sẽ dẫn đến tình trạng tố cáo tràn lan, thiếu căn cứ, gây khó khăn cho cơ quan nhà nước trong quá trình xem xét và việc xác minh trách nhiệm của người tố cáo sai sự thật.
Có thể thấy rằng, việc phát hiện hành vi vi phạm pháp luật có thể qua nhiều kênh thông tin tố giác, tố cáo, phản ánh, kiến nghị… nhưng trong quan hệ tố cáo và giải quyết tố cáo cần có các chủ thể là người tố cáo, người bị tố cáo, người giải quyết tố cáo. Nếu tố cáo được thực hiện qua thư điện tử, fax, điện thoại thì trong nhiều trường hợp khó xác định người tố cáo là ai, đồng thời tạo ra kẽ hở để một số đối tượng lợi dụng quyết tố cáo để vu cáo, vu khống, xúc phạm danh dự của người khác. Việc mở mộng các hình thức tố cáo cũng cần các điều kiện về nhân lực, cơ sở vật chất, kỹ thuật để xác minh kết luận đối với đơn tố cáo. - ĐB Tín nêu rõ.
Tuy nhiên, một số ĐB khác cho rằng cần thiết bổ sung hình thức tố cáo qua bản fax, thư điện tử, điện thoại. Lý do là, hiện việc chuyển tải thông tin thông qua các hình thức điện tử, viễn thông đã hết sức phổ biến. Việc mở rộng hình thức tố cáo như trên nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân trong việc thực hiện tố cáo. Thực tế thời gian qua, nhiều nội dung tố cáo, phản ánh các việc làm sai phạm của cán bộ, công chức, của cơ quan nhà nước thông qua các phương tiện điện tử hoặc ngay cả qua mạng xã hội tuy chưa được thừa nhận chính thức nhưng đã góp phần tích cực trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, tham nhũng và vi phạm pháp luật nói chung. Do đó, cùng với việc bổ sung hình thức tố cáo mới, cần quy định chặt chẽ hơn về quy trình tiếp nhận, xác minh thông tin ban đầu về tố cáo để bảo đảm tính khả thi và tránh việc lạm dụng.
