Ung thư phổi là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh ung thư.
Tại Việt Nam, bệnh đứng thứ nhất trong các ung thư ở nam giới, mỗi năm có hơn 23.000 người mắc mới và thường gặp ở độ tuổi 50 – 75 tuổi. Ung thư phổi tiến triển nhanh, di căn sớm, đa số phát hiện ở giai đoạn muộn nên tỉ lệ tử vong cao.
Điều trị ung thư phổi bằng phẫu thuật, xạ trị và hóa trị, trong đó phẫu thuật cắt thùy phổi chứa khối u và nạo vét hạch rộng rãi đóng vai trò chính để bệnh khỏi lâu dài.
Tại BVĐK tỉnh Quảng Ninh, phẫu thuật nội soi lồng ngực đã được triển khai thường quy nhiều năm nay với các trường hợp cắt u trung thất, cắt thùy phổi, cắt kén khí hay các bệnh lý ổ cặn màng phổi.
Tuy nhiên đối với phẫu thuật điều trị ung thư phổi vẫn thường phải xử trí bằng mở nhỏ từ 6 - 10 cm để cắt rộng rãi và nạo vét hạch.
Uniport - thiết bị để đưa camera và dụng cụ phẫu thuật vào lồng ngực để lấy khối u.
Với xu hướng cập nhật các cải tiến kỹ thuật ít xâm lấn song vẫn đạt hiệu quả điều trị tối ưu, BVĐK tỉnh Quảng Ninh đã ứng dụng triển khai phẫu thuật nội soi kỹ thuật nội soi hỗ trợ cắt thuỳ phổi một đường rạch (Uniport VATS).
Đây là phương pháp tiến tiến trên thế giới hiện nay, mang lại ưu điểm vượt trội như quá trình mổ nhẹ nhàng, an toàn, bệnh nhân đỡ đau, hậu phẫu ngắn, thời gian phục hồi nhanh và khả năng xử lý các triệt để tổn thương tương đương với mổ mở.
Bệnh nhân đầu tiên được thực hiện phương pháp này là Nguyễn Văn T. (58 tuổi) ở Cẩm Thạch, TP Cẩm Phả có tiền sử bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, hút thuốc lá lâu năm.
Bệnh nhân ở nhà ho, đau ngực khó thở trong thời gian dài nên đã đến khám tại BVĐK tỉnh Quảng Ninh. Qua thăm khám, chụp cắt lớp vi tính phát hiện khối u thùy giữa phổi phải, kích thước 34x33mm.
Kết quả sinh thiết xác định đây là khối u ác tính, sau khi hội chẩn các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị ung thư phổi không tế bào nhỏ và quyết định thực hiện cắt khối u bằng phương pháp nội soi một đường rạch kèm vét hạch nhằm mang lại kết quả điều trị tốt nhất cho người bệnh.
Kíp mổ do các bác sĩ khoa Ngoại và Ung Bướu tiến hành phẫu thuật cắt thùy giữa phổi phải, nạo vét hạch phế quản và trung thất qua phẫu thuật nội soi lồng ngực một đường rạch.
Sau khi bệnh nhân được gây mê thông khí một phổi, phẫu thuật viên đưa camera và dụng cụ phẫu thuật qua đường rạch chỉ 3 cm ở thành ngực. Kíp mổ khéo léo phẫu tích bóc tách và cắt riêng rẽ các thành phần của cuống thuỳ giữa phổi phải, các hạch bạch huyết trung thất, phế quản cũng được lấy qua nội soi để làm giải phẫu bệnh.
Khối u được lấy ra bằng phương pháp nội soi cắt thuỳ phổi một đường rạch
Sau 2 tiếng phẫu thuật, kíp mổ đã cắt bỏ thành công khối u ác tính thuỳ phổi phải, bệnh nhân mất máu ít nhờ kỹ năng phẫu tích tỉ mỉ, khéo léo của phẫu thuật viên. Bệnh nhân tỉnh táo ngay sau mổ, rút ống nội khí quản và ăn uống được. Vì vết mổ nhỏ và được giảm đau bằng phong bế thần kinh liên sườn nên bệnh nhân sau mổ một ngày đã có thể sinh hoạt nhẹ nhàng, dự kiến xuất viện ngày thứ 5 sau mổ.
Tươi tỉnh trên giường bệnh, anh T. nói: Mắc bệnh phổi đã nhiều năm nhưng khi biết mình bị ung thư phổi, tôi rất bàng hoàng, lo lắng vì mắc phải căn bệnh hiểm nghèo này. May mắn là khi phát hiện thì khối u ác tính mới ở giai đoạn đầu, các bác sĩ BVĐK tỉnh Quảng Ninh đã tư vấn cho tôi rất kỹ càng về phương pháp phẫu thuật hiện đại để cắt bỏ khối u này nên bản thân yên tâm hơn phần nào.
Sau mổ 1 ngày, tôi đã có thể ăn uống nhẹ nhàng, vết mổ cũng không đau nhiều. Thực sự không nghĩ là phẫu thuật lấy cả khối u ác tính lại có thể nhanh phục hồi đến vậy, cảm ơn các bác sĩ bệnh viện tỉnh đã hết lòng vì bệnh nhân chúng tôi”.
Kỹ thuật phẫu thuật nội soi cắt thuỳ phổi một đường rạch (Uniport VATS) do bác sĩ người Tây Ban Nha Diego Gonzalez Rivas – một chuyên gia hàng đầu thế giới về phẫu thuật lồng ngực sáng tạo ra năm 2010.
Kỹ thuật hiện đại này đã được ứng dụng rộng rãi tại nhiều nước có nền y tế phát triển trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Phương pháp này được áp dụng với hầu hết các phẫu thuật trong lồng ngực như: cắt u trung thất, cắt thùy phổi, cắt phổi không điển hình, cắt phổi do u bệnh lý phổi bẩm sinh hoặc lành tính khác.
Ưu điểm vượt trội là thay vì một đường rạch 25 - 30 cm như trước đây thì phương pháp này chỉ cần một đường rạch nhỏ khoảng 3cm để phẫu thuật viên đưa camera và các dụng cụ mổ vào phẫu trường, không cần đến dụng cụ banh lồng ngực nên sẽ giúp bệnh nhân không đau đớn nhiều, thời gian nằm viện ngắn, hồi phục nhanh, giảm ảnh hưởng đến chức năng phổi sau phẫu thuật, tính thẩm mỹ cao.
Chia sẻ về trường hợp đầu tiên ứng dụng kỹ thuật mới, ThS.BS Phạm Việt Hùng – Trưởng khoa Ngoại, BVĐK tỉnh Quảng Ninh cho biết: Bệnh nhân có tiền sử hút thuốc và bệnh khí phế thũng nhiều năm, chức năng thông khí hai phổi đều kém, do vậy nếu tiến hành mổ mở thì nguy cơ suy hô hấp sau phẫu thuật sẽ rất nặng nề.
Với sự đầu tư bộ dụng cụ thiết kế riêng cho phẫu thuật một đường rạch và quá trình đào tạo bài bản tại Trung tâm Tim Mạch - Lồng Ngực, Bệnh viện Việt Đức, chúng tôi đã mạnh dạn triển khai kỹ thuật này nhằm mang lại kết quả điều trị tốt nhất cho người bệnh.
Đây là lần đầu tiên kỹ thuật nội soi một đường rạch (Uniport VATS) ứng dụng cho phẫu thuật cắt một thùy phổi và nạo vét hạch trong điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ được triển khai thành công tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh cũng như ở Quảng Ninh”.
Năm 2019, kỹ thuật phẫu thuật nội soi cắt thùy phổi một đường rạch lần đầu tiên được chính bác sĩ Diego Gonzalez Rivas giới thiệu cho các bác sĩ Việt Nam trong một chương trình hội thảo phẫu thuật lồng ngực tại Bệnh viện Bạch Mai.
Sau hơn 1 năm, kỹ thuật này đã được các bác sĩ BVĐK tỉnh Quảng Ninh ứng dụng điều trị thành công cho bệnh nhân bị ung thư phổi không tế bào nhỏ. Việc triển khai kỹ thuật mới này đã bổ sung hoàn thiện các phương pháp điều trị ung thư phổi tại bệnh viện, giúp khắc phục những hạn chế của các phương pháp khác nhằm mang lại kết quả điều trị tốt nhất cho người bệnh.
Điều này sẽ tiết kiệm đáng kể chi phí cho bệnh nhân trên địa bàn tỉnh không may mắc bệnh hiểm nghèo được thụ hưởng các phương pháp điều trị kỹ thuật cao, chuyên sâu trên thế giới bằng các trang thiết bị tiên tiến hiện đại ngay tại tỉnh nhà mà không phải lên tuyến trung ương, qua đó góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại đơn vị y tế hạng I tuyến cuối tỉnh.
