Quảng cáo thực phẩm chức năng 'nổ' vô tội vạ
Những ngày qua, dư luận xôn xao trước vụ lùm xùm liên quan đến việc TikToker Hằng Du Mục (Nguyễn Thị Thái Hằng, 30 tuổi), Vlogger Phạm Quang Linh (Quang Linh Vlogs, 28 tuổi) và Hoa hậu Thùy Tiên (Nguyễn Thúc Thùy Tiên, 27 tuổi) livestream quảng cáo sản phẩm kẹo rau củ Kera. Sản phẩm này do Công ty Cổ phần Asia Life phối hợp cùng Công ty Cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt sản xuất và phân phối.
Nhiều ý kiến cho rằng quảng cáo về Kẹo rau củ Kera đã bị "thổi phồng", khi sản phẩm này không đạt chất lượng và hàm lượng chất xơ như công bố. Trước những nghi vấn này, các đơn vị chuyên môn thuộc Bộ Công Thương và Bộ Y tế đã vào cuộc xác minh chất lượng, nguồn gốc sản phẩm. Đồng thời, Công an tỉnh Đắk Lắk cũng kiểm tra hoạt động sản xuất của Công ty Asia Life tại TP. Buôn Ma Thuột. Trong khi đó, đại diện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết sẽ xử phạt các cá nhân liên quan vì hành vi quảng cáo sai sự thật.
Hoa hậu Thùy Tiên, Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs quảng cáo lố công dụng kẹo rau củ Kera trên livestream. Ảnh: Chụp màn hình.
Vậy các cá nhân liên quan đến sự việc có thể sẽ phải đối diện với những hình thức xử lý nào?
Trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống, thạc sĩ, luật sư Hoàng Thị Hương Giang (Đoàn luật sư TP. Hà Nội) khẳng định: "Quảng cáo sai sự thật về sản phẩm là hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo".
Nội dung này được quy định tại khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012, sửa đổi một số điều tại Luật số 35/2018/QH14 ngày 20/11/ 2018 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật có liên quan đến quy hoạch: "Quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố".
Theo luật sư Giang, người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật vẫn bị xử phạt theo quy định của pháp luật như cá nhân khác. Tuy nhiên, những người này là người có ảnh hưởng trong xã hội, số lượng người tiếp cận dịch vụ, hàng hóa nhiều nên việc xử lý đối với những người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật cần nghiêm minh để răn đe các trường hợp tương tự, đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng.
Quảng cáo sai sự thật, coi chừng trách nhiệm hình sự
Theo luật sư Hoàng Thị Hương Giang, hành vi quảng cáo sai sự thật có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 5 Điều 34 Nghị định số 38/2021/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo: Phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố. Trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 51, điểm b khoản 4 Điều 52, khoản 1 Điều 60, điểm c khoản 1 Điều 61 Nghị định này.
Hoa hậu Thùy Tiên trong phiên livestream bán sản phẩm Supergreens Gummies (kẹo rau củ Kera) hồi tháng 1. Ảnh: KR.
Ngoài ra, tổ chức, cá nhân vi phạm còn có thể bị xử phạt bổ sung và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo khoản và khoản 8 Điều này như sau: Tước quyền sử dụng Giấy xác nhận nội dung quảng cáo từ 22 tháng đến 24 tháng đối với vi phạm trong trường hợp vi phạm về quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ 2 lần trở lên trong thời hạn 6 tháng;
Buộc tháo gỡ, tháo dỡ, xóa quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm báo, tạp chí in quảng cáo; Buộc cải chính thông tin.
"Hành vi quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ có thể bị xử lý hình sự theo Điều 197 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 với mức hình phạt cao nhất là phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
Cụ thể: Người nào quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm", luật sư Hoàng Thị Hương Giang thông tin.
Theo quy định của Bộ Y tế, thực phẩm chức năng hay thực phẩm bảo vệ sức khỏe chỉ có tác dụng hỗ trợ, bổ sung dinh dưỡng, không có khả năng chữa bệnh. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đã lợi dụng tâm lý mong muốn khỏi bệnh nhanh của người tiêu dùng để quảng cáo sai sự thật, thậm chí sử dụng người nổi tiếng nhằm tạo dựng lòng tin.
Những lời quảng cáo như "giúp khỏi bệnh hoàn toàn", "tác dụng nhanh chóng chỉ sau vài ngày", hay "bài thuốc gia truyền 100% tự nhiên"… đều là dấu hiệu của quảng cáo thổi phồng, dễ khiến người tiêu dùng hiểu lầm về công dụng thực sự của sản phẩm.
Đáng lo ngại là không phải tất cả những quảng cáo này đều dựa trên cơ sở khoa học hoặc được kiểm chứng bởi cơ quan chức năng. Trong nhiều trường hợp, những người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội đã vô tình hoặc cố ý "tô vẽ" công dụng của sản phẩm, khiến người tiêu dùng kỳ vọng quá mức. Trong khi thực tế, một sản phẩm đơn lẻ khó có thể mang lại kết quả thần kỳ như vậy.
Hệ lụy của việc quảng cáo quá đà không chỉ dừng lại ở sự thất vọng khi sản phẩm không đáp ứng mong đợi, mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Việc tự ý sử dụng thực phẩm chức năng mà không tham khảo ý kiến chuyên gia có thể dẫn đến tác dụng phụ hoặc gây nguy hiểm trong một số trường hợp.
Chưa kể, nhiều sản phẩm được quảng cáo rầm rộ còn tiềm ẩn nguy cơ là hàng giả, hàng nhái, không rõ nguồn gốc. Điều này càng làm tăng rủi ro cho người tiêu dùng, khiến họ vừa mất tiền vừa có thể đối mặt với những hậu quả không lường trước.
