Ngày 30/9, tại Bộ Y tế, GS.TS Trần Văn Thuấn- Thứ trưởng Bộ Y tế đã chủ trì cuộc họp giữa Bộ Y tế với các bộ, ngành liên quan về tiếp nhận, điều trị và quản lý bệnh nhân bắt buộc chữa bệnh tâm thần.
Các cơ sở điều trị bắt buộc chữa bệnh tâm thần của Bộ Y tế gặp nhiều khó khăn
Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh các cơ sở điều trị bắt buộc chữa bệnh của Bộ Y tế gặp nhiều khó khăn, bất cập theo quy định tại Nghị định số 64/2011/NĐ-CP ngày 28/7/2011 của Chính phủ về Quy định việc thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh.
Tham dự cuộc họp, ngoài các Vụ Cục của Bộ Y tế còn có đại diện Vụ Kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, Viện Kiểm soát nhân dân tối cao; Vụ Giám đốc hình sự - Toà án nhân dân Tối cao; Cục Bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp; Đại diện một số Cục của Bộ Công an; Công an TP Hà Nội; Công an xã Hòa Bình, huyện Thường Tín (nơi BV Tâm Thần TW 1 và Viện Pháp y Tâm thần TW đóng trụ sở) và 5 cơ sở bắt buộc chữa bệnh của ngành Y tế.
GS.TS Trần Văn Thuấn- Thứ trưởng Bộ Y tế đã chủ trì cuộc họp giữa Bộ Y tế với các bộ, ngành liên quan các về tiếp nhận, điều trị và quản lý bệnh nhân bắt buộc chữa bệnh tâm thần (Ảnh: Lê Hảo)
Theo quy định tại Nghị định số 64/2011/NĐ-CP ngày 28/7/2011, hiện có 5 đơn vị thuộc ngành Y tế được giao tiếp nhận, điều trị và quản lý bệnh nhân bắt buộc chữa bệnh là Viện Pháp y tâm thần TW, BV Tâm thần TW 1, BV Tâm thần Đà Nẵng, Phân Viện Pháp y tâm thần TW Biên Hòa và BV Tâm thần TW 2 tiếp nhận, điều trị, quản lý trên 700 đối tượng bắt buộc chữa bệnh, trong đó tỷ lệ đối tượng phạm tội nguy hiểm như giết người rất cao.
Riêng Phân viện Pháp y tâm thân Bắc miền Trung tiếp nhận, điều trị và quản lý 11/12 đối tượng bắt buộc chữa bệnh là phạm tội giết người, 1 đối tượng chống phá nhà nước.
Các cơ sở điều trị bắt buộc chữa bệnh gặp rất nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị cũng như nhân lực y tế. Nghị định 64/2011/NĐ-CP quy định việc quản lý người bệnh bắt buộc chữa bệnh như người bệnh tâm thần khác không được phân biệt đối xử, do cơ quan y tế đảm nhiệm kể cả việc tìm kiếm là chưa hợp lý.
Áp lực rất lớn cho nhân viên y tế
Đối tượng người bệnh bắt buộc chữa bệnh thực tế là phạm nhân bị bệnh tâm thần, phần lớn là đối tượng xã hội phức tạp, nguy hiểm. Việc giao trách nhiệm quản lý đối tượng người bệnh này cho nhân viên y tế như hiện nay thực sự là nhiệm vụ quá sức, tạo áp lực rất lớn cho nhân viên y tế.
Thực tế, nhiều vụ việc xảy ra trong thi hành bắt buộc chữa bệnh đều liên quan trực tiếp tới công tác quản lý người bệnh, áp lực trách nhiệm và lo sợ mất an toàn cho bản thân và gia đình làm nhiều nhân viên y tế không muốn, thậm chí sợ hãi phải tiếp nhận điều trị đối tượng này.
Khi người bệnh trốn viện, việc tổ chức tìm kiếm của nhân viên y tế chỉ thực hiện được ở mức như tìm kiếm người bệnh tâm thần trốn viện. Việc yêu cầu quyết liệt truy tìm như truy nã phạm nhân trốn trại đối với nhân viên y tế thực sự là quá sức và rất nguy hiểm, rất cần sự tham gia chỉ đạo của cơ quan công an, Viện Kiểm sát và Tòa án các cấp....
Tại cuộc họp, đại diện của các đơn vị đều thống nhất ý kiến phải sửa đổi hệ thống văn bản chưa cập nhật, chưa được sửa đổi, bổ sung kịp thời gây khó khăn cho công tác tiếp nhận và quản lý bệnh nhân bắt buộc chữa bệnh, đặc biệt là Nghị định số 64.
Với cơ sở bắt buộc chữa bệnh thì mạng lưới bảo vệ rất quan trọng, có những đặc thù riêng đối với nhóm đối tượng vừa là bệnh nhân tâm thần lại vừa là đối tượng phạm tội nguy hiểm như giết người nhưng trách nhiệm tập huấn những đối tượng này lại thuộc thẩm quyền của Công an.
Các đại biểu còn nhận thấy việc các cán bộ y tế phải vừa thực hiện chuyên môn khám, chữa bệnh, vừa phải kiểm soát và quản lý đối tượng bắt buộc chữa bệnh là việc làm quá sức đối với các cán bộ y tế chỉ được đào tạo làm chuyên môn thuần túy. Bên cạnh đó, hoạt động phối hợp của các Bộ, ngành, cơ quan có liên quan chưa chặt chẽ, hiệu quả hạn chế trong tiếp nhận, điều trị và quản lý bệnh nhân bắt buộc chữa bệnh trong đình chỉ thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh và khi bệnh nhân trốn viện sau đó tử vong tại gia đình hoặc cộng đồng…
Sau khi nghe các ý kiến đến từ các đơn vị liên quan, GS.TS Trần Văn Thuấn đã đề nghị các cơ sở điều trị bắt buộc phải tăng cường công tác quản lý điều hành, thực hiện nghiêm các quy định chuyên môn của Bộ Y tế trong điều trị bắt buộc chữa bệnh; kịp thời thông báo và chủ động kết nối với các đơn vị có liên quan tại địa phương và chính quyền sở tại.
Thứ trưởng đề nghị các cơ quan chuyên môn của Bộ Y tế như Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Vụ pháp chế và các đơn vị liên quan tích cực góp ý sửa đổi hoặc thay thế Nghị định 64/2011/NĐ-CP và tiếp tục tổng hợp thực trạng, những khó khăn, kiến nghị trong hoạt động bắt buộc chữa bệnh gửi Bộ Công an.
Thứ trưởng Bộ Y tế cũng đề nghị Bộ Công an có chỉ đạo công an các địa phương giúp các cơ sở điều trị trong đảm bảo an ninh, trật tự, đào tạo kỹ năng bảo vệ cho các cán bộ y tế….Đồng thời, Thứ trưởng cũng thống nhất cần phải có cuộc họp giữa lãnh đạo Bộ Công an và lãnh đạo các Bộ, ngành để cùng tháo gỡ những khó khăn trong tiếp nhận, điều trị và quản lý các đối tượng bắt buộc chữa bệnh tâm thần theo Nghị định số 64/2011/NĐ-CP.
