Người nhiễm HIV trẻ hóa, thay đổi hình thái lây
Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Nghệ An (CDC Nghệ An), lũy tích đến hết tháng 10, địa phương này ghi nhận 11.037 người nhiễm HIV. Các ca nhiễm HIV được ghi nhận tại tất cả huyện, thành, thị trong tỉnh.
Toàn tỉnh Nghệ An có 6.651 trường hợp đã chuyển sang giai đoạn AIDS, 4.650 người tử vong vì căn bệnh thế kỷ này.
Nhóm đồng đẳng Sao Va truyền thông phòng, chống lây nhiễm HIV trên địa bàn huyện Quế Phong.
Riêng trong 10 tháng đầu năm, có 136 trường hợp nhiễm HIV mới phát hiện, chuyển sang giai đoạn AIDS 46 trường hợp, tử vong 68 trường hợp. "Điểm nóng" HIV nằm ở các địa phương như Quế Phong, TP Vinh, Quỳ Châu, Tương Dương và Diễn Châu.
Ông Thái Văn Nhàn, Phó trưởng Khoa Phòng, chống HIV/AIDS (CDC Nghệ An) nhận định, hình thái lây nhiễm HIV trong giai đoạn 2015 đến nay có sự thay đổi rõ rệt. Đặc biệt, xu hướng lây nhiễm HIV từ tiêm chích ma túy đang giảm dần và xu hướng lây nhiễm do quan hệ tình dục, đặc biệt là quan hệ tình dục đồng giới nam đang tăng lên. Theo tính toán của các chuyên gia, ở Nghệ An có gần 10.000 người có xu hướng quan hệ tình dục đồng giới nam (MSM) – nhiều hơn số người tiêm chích ma túy được quản lý trên địa bàn tỉnh. Nghệ An đang có 1 nhóm MSM với khoảng 1.000 người đã công khai...
"Số liệu người đồng tính nam và quan hệ tình dục đồng tính nam trong thực tế cao hơn. Quá trình tiếp cận, tư vấn phòng, chống lây nhiễm HIV trong cộng đồng này, chúng tôi phát hiện nhiều trường hợp quan hệ tình dục đồng tính nam là sinh viên và người trẻ. Nhiều trường hợp đồng tính nam sốc, tỏ ra chán nản, thậm chí là tự tử khi biết mình nhiễm HIV", ông Nhàn thông tin.
Quan hệ tình dục đồng tính nam là nhóm nguy cơ lây nhiễm HIV cao.
Sở dĩ quan hệ tình dục đồng giới nam có nguy cơ lây nhiễm lớn là do dễ xảy ra trầy xước và lây nhiễm. Nhóm này phân bố rộng khắp các tỉnh thành, khó tiếp cận như nhóm nghiện ma túy trước kia. Mạng xã hội giúp họ dễ dàng tìm bạn tình nhưng cũng làm tăng nguy cơ. MSM ít chú trọng sử dụng bao cao su và một số có xu hướng quan hệ tập thể, sử dụng ma túy hoặc rượu, dẫn đến mất kiểm soát trong hành vi an toàn. Thêm vào đó, họ thường không biết rõ tình trạng sức khỏe của bạn tình.
"Số ca lây nhiễm HIV chủ yếu là qua đường máu, chiếm hơn 71%. Trong đó, đối tượng chính là nhóm tiêm chích ma túy, chiếm gần 68%, nhóm phụ nữ bán dâm chiếm 0,82%. Tỷ lệ nhiễm HIV ở nam giới là chủ yếu chiếm 77,86%. Độ tuổi tập trung nhiều người nhiễm HIV chủ yếu từ 25-34 tuổi chiếm 48,33%. Riêng nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới chiếm 1,19% số ca nhiễm, tương đương khoảng 200 người", ông Thái Văn Nhàn nói.
Theo nhận định của Phó trưởng Khoa Phòng, chống HIV/AIDS (CDC Nghệ An), tình hình dịch HIV/AIDS ở tỉnh này diễn biến phức tạp. Trong cộng đồng vẫn còn nhiều người nhiễm chưa được phát hiện. Bản thân người nhiễm đang giấu bệnh hoặc chưa xem trọng việc xét nghiệm để được điều trị...
Quyết tâm chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030
Một trong những biện pháp để dự phòng lây nhiễm HIV qua đường tình dục đang được khuyến khích hiện nay là sử dụng thuốc kháng HIV cho người chưa nhiễm HIV - PrEP. Hiện tất cả các huyện, thành, thị đều có cơ sở tư vấn, xét nghiệm HIV. Hiện có 9 phòng xét nghiệm khẳng định HIV, 26 cơ sở điều trị ARV (23 cơ sở y tế Nhà nước, 2 cơ sở trong trại giam và 1 cơ sở tư nhân) và 12 cơ sở điều trị và 20 cơ sở cấp phát thuốc Methadone.
Xét nghiệm HIV/AIDS.
Ông Thái Văn Nhàn cho rằng công tác phòng, chống HIV trong cộng đồng đồng tính nam gặp nhiều khó khăn. Đối với những người công khai là đồng tính, việc tiếp cận để truyền thông, can thiệp và tư vấn phòng tránh lây nhiễm dễ dàng hơn. Tuy nhiên, phần lớn người đồng tính nam vẫn thiếu kiến thức về HIV và quan hệ tình dục an toàn, hoặc quá tin tưởng bạn tình.
Nhiều người trong nhóm này lại có xu hướng che giấu bản thân do tâm lý tự kỳ thị và sợ bị xã hội phân biệt, dẫn đến khó tiếp cận để tuyên truyền, tư vấn và xét nghiệm sàng lọc. Thực tế, quan hệ tình dục đồng tính nam không chỉ xuất hiện ở thành thị mà còn xuất hiện ở vùng núi, nông thôn, nơi tình trạng kỳ thị vẫn còn mạnh, làm tăng khó khăn cho công tác tuyên truyền của cán bộ y tế và các nhóm tình nguyện cộng đồng.
Mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS trên địa bàn trước năm 2030, tỉnh Nghệ An đang triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống HIV/AIDS nói chung. Cùng với đó, ưu tiên triển khai các can thiệp dự phòng lây nhiễm cho các nhóm có nguy cơ dịch HIV gia tăng, nhóm quan hệ tình dục đồng tính nam, người sử dụng ma túy, người chuyển giới nữ, bạn tình, bạn chích của người nhiễm HIV và các nhóm nguy cơ khác.
