Càng gần đến ngày kỷ niệm 1 năm (ngày 7/8) cuộc chiến tranh giữa Nga và Gruzia thì những căng thẳng giữa hai nước càng lên cao. Dư luận đang nín thở chờ những diễn biến tiếp theo trong các cuộc tranh cãi giữa hai bên về có hay không việc Nga cáo buộc Gruzia bắn đạn pháo vào khu vực giáp Nam Ossetia, quốc gia mà Nga vừa công nhận độc lập. Bộ Ngoại giao Nga cho biết kịch bản chiến tranh giữa Nga và Gruzia đang lặp lại.
Từ đầu tháng 8, Bộ Quốc phòng Nga cáo buộc Gruzia liên tiếp nã pháo và phóng lựu đạn vào thủ phủ vùng lãnh thổ ly khai Nam Ossetia. Nga cho rằng nếu những hành động khiêu khích đó là mối đe dọa đối với người dân Nam Ossetia và quân đội Nga, thì Nga có quyền sử dụng mọi lực lượng và phương tiện để đáp trả. Mặc dù chưa có nguồn tin độc lập xác thực về những gì đang diễn ra ở khu vực biên giới giữa hai nước song cả Nga và Gruzia vẫn liên tiếp cáo buộc nhau gây hấn. Tổng thống Gruzia Mikheil Saakashvili kêu gọi Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) gửi "thông điệp rõ ràng" tới Nga. Song cả Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) đều chỉ dừng lại ở lời nói yêu cầu các bên kiềm chế.
 Người dân Nam Ossetia chúc mừng binh sĩ Nga sau cuộc chiến với Gruzia năm 2008. |
Quan hệ giữa Nga và Gruzia xấu đi kể từ sau cuộc chiến 5 ngày hồi năm ngoái giữa Nga và Gruzia ở khu vực ly khai Nam Ossetia. Hai tuần sau khi cuộc chiến diễn ra, Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã chính thức ký sắc lệnh công nhận độc lập cho hai vùng đất ly khai là Abkhazia và Nam Ossetia. Căn nguyên sâu xa của mối xung đột lần này chính là một loạt các vấn đề về an ninh quốc gia, nhất là sau sự ủng hộ ra mặt của Mỹ mở đường cho Gruzia gia nhập NATO, động thái làm "cay mắt" nước Nga. Bởi nếu lực lượng NATO tiến sát Nga sẽ trở thành mối lo an ninh không chỉ của Nga mà toàn khu vực Kavkaz. Khi đó Gruzia sẽ sở hữu sức mạnh quân sự gấp bội phần của các nước thành viên NATO để đối phó với Nga. Hơn thế nữa mới đây Nga ký thêm các hiệp định về bảo vệ đường biên giới với 2 nước cộng hòa ly khai Abkhazia và Nam Ossetia và gây dựng mối quan hệ với 2 nước này. Hành động này cũng củng cố thêm bàn cờ địa chính trị của Nga ở khu vực song lại đi ngược hoàn toàn với lợi ích của Gruzia.
Mặc dù tình hình Gruzia vô cùng căng thẳng song Nga vẫn đang không ngừng tìm cách gỡ rối tình hình mà không cần dùng đến vũ lực. Nga tuyên bố mở đường cho phép Gruzia gia nhập NATO nếu đường biên giới mới của nước này được xác định lại và phải được quốc tế công nhận. Theo đó Gruzia sẽ không tính tới hai khu vực Nam Ossetia và Abkhazia đã được Nga công nhận độc lập. Trong khi đó Tbilisi vẫn kiên quyết cho rằng 2 khu vực ly khai này là thuộc Gruzia, nhất là sau khi Gruzia nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ phía Mỹ. Trong chuyến thăm có ý nghĩa củng cố tình thân, Phó Tổng thống Mỹ J.Biden cam kết ủng hộ Gruzia gia nhập NATO đồng thời nhắc lại ủng hộ một "Gruzia thống nhất" và không công nhận sự độc lập của 2 khu vực ly khai Abkhazia và Nam Ossetia.
Tình hình ở khu vực biên giới giữa Gruzia và Nam Ossetia hiện đang “căng như dây đàn”, cả Nga và Gruzia đều trong tư thế sẵn sàng chiến đấu. Chỉ cần một tác động nhỏ cũng đủ để đưa sự việc theo chiều hướng xấu. Nếu Tổng thống Gruzia Mikheil Saakashvili lại lựa chọn sai lầm một lần nữa thì chiếc ghế của ông hẳn sẽ lung lay bởi cuộc chiến với Nga hồi năm 2008 đã làm sự nghiệp chính trị của ông Saakashvili điêu đứng khi ông phải nhận những lời chỉ trích vì đã tham gia vào một cuộc chiến tốn kém về tiền bạc và con người. Còn nếu Tổng thống Gruzia lựa chọn cách dựa vào cộng đồng quốc tế để chờ can thiệp thì lại vấp phải nhiều mối quan hệ khác bởi ngay trong vấn đề Nam Ossetia quan điểm nhiều quốc gia rất khác nhau. Các bên sẽ cân nhắc lợi ích quốc gia trước khi đưa ra một quyết định nhạy cảm nào vào thời điểm này.
Điển hình như những căng thẳng giữa Nga và Gruzia lại trở thành đề tài trong quan hệ giữa Nga và Mỹ. Mối quan hệ Nga - Mỹ tưởng như đã được sưởi ấm lại sau chuyến thăm đình đám của Tổng thống Mỹ B. Obama nay bị dội "gáo nước lạnh" về khu vực ly khai Nam Ossetia. Một bên là vấn đề hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ, một bên là ủng hộ đồng minh Gruzia, liệu Mỹ sẽ đặt nặng phần nào hơn trong quan hệ với Nga...
Nguyễn Hợp (Theo Itar Tass, AP)