Quan hệ hợp tác Hoa Kỳ-Việt Nam chưa bao giờ tốt đẹp như hiện nay

Thưa ông, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam sẽ sang thăm và làm việc tại Hoa Kỳ trong thời gian tới. Đây là chuyến công tác nước ngoài đầu tiên của Thủ tướng trong bối cảnh Việt Nam đã kiểm soát được dịch bệnh, tự tin mở cửa trở lại. Ông đánh giá như thế nào về chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam tới Hoa Kỳ trong bối cảnh hiện nay?

Đại sứ Marc Knapper: Chúng tôi rất vui mừng vì Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ đến Hoa Kỳ tham dự Hội nghị Cấp cao Đặc biệt Hoa Kỳ-ASEAN và chúng tôi vui mừng chào đón ông cùng phái đoàn tham dự các cuộc họp với lãnh đạo Chính phủ, doanh nghiệp và giới nghiên cứu Hoa Kỳ.

Đà phát triển của mối quan hệ song phương của chúng ta đã được tăng cường nhờ các hoạt động trao đổi đoàn cấp cao thường xuyên, bao gồm: Chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Nhà Trắng năm 2015; chuyến thăm của Tổng thống Obama đến Việt Nam năm 2016; chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tới Washington D.C. vào năm 2017; các chuyến thăm của Tổng thống Trump đến Hà Nội vào năm 2017 và 2019; và chuyến thăm của Phó Tổng thống Kamala Harris tới Hà Nội vào năm ngoái.

Lịch trình bận rộn của phái đoàn của Thủ tướng cho chuyến thăm này thể hiện tầm quan trọng của mối quan hệ Hoa Kỳ-Việt Nam đối với cả hai quốc gia, bao gồm các lĩnh vực y tế, giáo dục, an ninh và quốc phòng, thương mại và phát triển.

Thông qua Hội nghị Cấp cao Đặc biệt Hoa Kỳ-ASEAN lịch sử lần đầu tiên được tổ chức tại Washington, chúng tôi khẳng định tầm quan trọng của ASEAN đối với Hoa Kỳ. Chúng tôi hoan nghênh một ASEAN mạnh mẽ và độc lập, đóng vai trò dẫn đầu ở khu vực. Chúng tôi ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và hỗ trợ ASEAN trong nỗ lực đưa ra giải pháp bền vững cho những thách thức cấp bách nhất của khu vực.

Để đạt được mục tiêu đó, chúng tôi sẽ làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác lâu dài với ASEAN, đồng thời khởi động các chương trình hợp tác cấp cao mới về sức khỏe, khí hậu và môi trường, năng lượng, giao thông vận tải, công bằng giới và bình đẳng giới. Hoa Kỳ hiện là đối tác đầu tư số một ở các nước thành viên ASEAN - đầu tư của chúng tôi nhiều hơn ba đối tác đầu tư tiếp theo của Đông Nam Á cộng lại.

Việt Nam và Hoa Kỳ đã đạt được những bước tiến quan trọng nào trong quan hệ hai nước thời gian qua, thưa ông? Đâu là động lực quan trọng để thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong giai  đoạn hiện nay?

Đại sứ Marc Knapper: Quan hệ đối tác của hai nước chúng ta phát triển rất mạnh mẽ cả về chiều rộng và chiều sâu, ngày càng bền chặt hơn. Trong rất nhiều lĩnh vực như thương mại, phát triển, giáo dục, y tế, năng lượng và an ninh, Hoa Kỳ và một nước Việt Nam vững mạnh và độc lập đang cùng hợp tác với cam kết chung vì hòa bình và thịnh vượng.

Chúng ta đang cùng nhau xây dựng năng lực cho hệ thống y tế nhằm phục vụ nhu cầu của nhân dân hai nước ở thời điểm hiện tại cũng như đủ sức ứng phó với các mối đe dọa về y tế trong tương lai. Chúng ta đang cùng nhau thiết lập mối quan hệ bền chặt thông qua các chương trình trao đổi, qua đó xây dựng mối giao lưu nhân dân sâu sắc giữa sinh viên và chuyên gia của hai nước. Chúng ta đang cùng nhau xây dựng khả năng chống chịu để thích ứng với các tác động của biến đổi khí hậu và đạt được các mục tiêu chung về không phát thải ròng.

Chúng ta đang cùng nhau xây dựng sự thịnh vượng cho người dân của cả Việt Nam và Hoa Kỳ, với 113 tỷ USD thương mại song phương, 2,8 tỷ USD Hoa Kỳ đầu tư vào nền kinh tế Việt Nam, đầu tư của Việt Nam vào nền kinh tế Hoa Kỳ đang gia tăng, hỗ trợ kỹ thuật của Hoa Kỳ trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và môi trường kinh doanh của Việt Nam. Sự hợp tác của chúng ta nhằm thúc đẩy thương mại tự do, công bằng và cởi mở; hai nền kinh tế của chúng ta ngày càng kết nối với nhau. Sự thịnh vượng của chúng tôi cũng là sự thịnh vượng của các bạn.

Mối quan hệ của chúng ta dựa trên sự tôn trọng thể chế chính trị của nhau, sự tôn trọng chung đối với luật pháp quốc tế và sự hiểu biết chung rằng một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở mang lại lợi ích cho không chỉ Hoa Kỳ và Việt Nam mà còn toàn bộ khu vực.

Chúng ta đang cùng nhau xây dựng một tương lai tươi sáng hơn cho người dân hai nước. Chúng ta đã cho thấy mối quan hệ đối tác toàn diện của chúng ta mạnh mẽ như thế nào và hướng tới một tầm cao mới.

Việt Nam là một nhân tố quan trọng trên trường quốc tế

Hợp tác Việt Nam-Hoa Kỳ không chỉ giới hạn trong các vấn đề song phương mà đang mở rộng sang các vấn đề khu vực và toàn cầu cũng như trong xử lý nhiều vấn đề lớn của thế giới, ông có thể cho biết thêm quan điểm về vấn đề này?

Đại sứ Marc Knapper: Việt Nam là một nhân tố quan trọng trên trường quốc tế, minh chứng là nhiệm kỳ hai năm thành công của Việt Nam tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc mới đây. Chúng tôi hợp tác với Việt Nam trong nhiều nội dung liên quan đến các mục tiêu chung của chúng ta về hòa bình và thịnh vượng của khu vực và toàn cầu. Trong đó, đáng chú ý là việc chúng tôi hỗ trợ Việt Nam triển khai các sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Chúng tôi vui mừng hợp tác với Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam nhằm cung cấp thiết bị, đào tạo và trao đổi chuyên môn với lực lượng gìn giữ hòa bình của Việt Nam.

Chúng tôi cũng vui mừng khi là đối tác của Việt Nam trong khối ASEAN. Chúng tôi ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và hỗ trợ ASEAN trong nỗ lực đưa ra giải pháp bền vững cho những thách thức cấp bách nhất của khu vực. Để đạt được mục tiêu đó, chúng tôi sẽ làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác lâu dài với ASEAN, đồng thời khởi động các chương trình hợp tác cấp cao mới về sức khỏe, khí hậu và môi trường, năng lượng, giao thông vận tải, công bằng giới và bình đẳng giới. Chúng tôi sẽ hợp tác với ASEAN để xây dựng sức mạnh của ASEAN với vị trí một tổ chức khu vực hàng đầu.

Hoa Kỳ đang hợp tác chặt chẽ với Việt Nam trong quá trình chúng tôi phát triển tầm nhìn về Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nhằm nâng cao sức mạnh, tính bao trùm và năng lực cạnh tranh cho các nền kinh tế của chúng ta. Thông qua sáng kiến này, chúng tôi mong muốn đóng góp vào sự hợp tác, hòa bình, ổn định, thịnh vượng và phát triển bền vững của khu vực. Chúng tôi cũng hy vọng học hỏi kinh nghiệm của Việt Nam trước đây để chuẩn bị cho việc Hoa Kỳ đăng cai tổ chức APEC vào năm 2023.

Không ngừng phát triển mỗi ngày

Quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ đang trên đà phát triển tích cực, vì lợi ích của nhân dân hai nước, đóng góp vào hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển, thịnh vượng trong khu vực và trên thế giới. Ông đánh giá như thế nào về triển vọng, cơ hội nâng tầm quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, thưa ông?

Đại sứ Marc Knapper: Quan hệ đối tác Hoa Kỳ-Việt Nam chưa bao giờ tốt đẹp như hiện nay và như các nhà lãnh đạo Việt Nam đã nói, chưa bao giờ Việt Nam có uy tín quốc tế cao như hiện nay. Hai nước chúng ta đã đi từ một lịch sử xung đột và chia rẽ đến Quan hệ Đối tác Toàn diện trên nhiều lĩnh vực như chính trị, an ninh, kinh tế và giao lưu nhân dân, cũng như nỗ lực giải quyết các vấn đề chiến tranh để lại. Quan hệ đối tác của chúng ta không ngừng phát triển mỗi ngày và chúng tôi chân thành mong muốn nâng cấp mối quan hệ này. Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của chúng tôi nêu rõ rằng Việt Nam và quan hệ đối tác này với Việt Nam đóng vai trò trọng tâm trong cam kết của chúng tôi đối với khu vực quan trọng này.

Về quan hệ kinh tế và kinh doanh, chúng ta đang ở trong một thời điểm quan trọng. Quan hệ thương mại giữa hai nước là một trong những thành quả lớn nhất của chúng ta. Dù chịu tác động của COVID-19, song thương mại song phương Hoa Kỳ-Việt Nam đạt gần 113 tỷ USD vào năm 2021, tăng 26% so với năm 2020. Các công ty Hoa Kỳ và Việt Nam đã đầu tư và tiếp tục cùng đầu tư hàng tỷ USD trong các lĩnh vực quan trọng như y tế, năng lượng, công nghệ và cơ sở hạ tầng.

Chúng tôi là một đối tác mạnh mẽ của Việt Nam trong suốt đại dịch COVID-19 và chúng ta sẽ tiếp tục hợp tác để hỗ trợ quá trình Việt Nam phục hồi kinh tế. Chúng tôi đã cung cấp gần 40 triệu liều vaccine và các công ty của chúng tôi đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua sắm hàng nghìn máy thở mới. Chúng tôi vui mừng vì những nỗ lực này đã góp phần bảo vệ sinh mạng người dân không chỉ ở các thành phố mà còn ở các tỉnh và vùng sâu vùng xa. Và dù đại dịch đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và vận tải hàng hóa, gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp và nền kinh tế của hai nước chúng ta, quan hệ đối tác đã giúp chúng ta nỗ lực phục hồi sau đại dịch để hướng tới những ngày tốt đẹp hơn.

Như chúng tôi nghe thông tin từ Đặc phái viên của Tổng thống, ông John Kerry, trong chuyến thăm Việt Nam của ông vào tháng Hai vừa qua, thập kỷ này sẽ là thập kỷ hành động vì khí hậu, và không khu vực nào trên thế giới có vai trò quan trọng hơn các nền kinh tế tại khu vực Đông Á-Thái Bình Dương trong việc thực hiện mục tiêu toàn cầu về không phát thải ròng vào năm 2050. Chúng tôi nhận thấy những cơ hội to lớn trong việc khu vực tư nhân – gồm các doanh nghiệp Hoa Kỳ và Việt Nam – với các hoạt động đổi mới và đầu tư, có thể hỗ trợ các nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu. Hoa Kỳ là đối tác bền bỉ của Việt Nam trong những nỗ lực này, không chỉ trong nhiều năm mà nhiều thập kỷ tới.

Một lĩnh vực hợp tác song phương đầy hứa hẹn khác là nền kinh tế số, lĩnh vực này ngày càng có vai trò then chốt đối với tăng trưởng kinh tế. Trong hai năm qua, thương mại điện tử, các cuộc họp trực tuyến và thanh toán điện tử đã giúp cho các nền kinh tế tiếp tục phát triển trong bối cảnh một đại dịch toàn cầu chưa từng có tiền lệ. Năm 2020, nền kinh tế số chiếm khoảng 5% GDP của Việt Nam, và "Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia" của Việt Nam đã đặt mục tiêu tăng tỷ trọng này lên 30% GDP vào năm 2030. Hoa Kỳ mong muốn Việt Nam đạt vị thế dẫn đầu trong nền kinh tế số, nhưng việc xây dựng tốt các cấu trúc cơ bản có vai trò quan trọng. Chúng ta đã có nhiều cuộc thảo luận hữu ích về chủ đề này và chúng tôi vui mừng khi tiếp tục chia sẻ kinh nghiệm của mình trong việc cân bằng giữa cơ hội phát triển và đổi mới với nhu cầu về quyền riêng tư và bảo mật.

Khi chúng ta nhìn về tương lai, tôi nhận thấy những cơ hội to lớn để chúng ta làm sâu sắc thêm và mở rộng quan hệ hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam, Phái đoàn Ngoại giao Hoa Kỳ và các khu vực tư nhân của chúng ta để hỗ trợ các mục tiêu chung tại Việt Nam: Xây dựng lại chuỗi cung ứng toàn cầu; thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng sạch và tăng trưởng bền vững; phát triển nền kinh tế số phù hợp với thông lệ toàn cầu, đồng thời đưa các sản phẩm và dịch vụ đẳng cấp thế giới của Hoa Kỳ đến Việt Nam để hỗ trợ sự phát triển kinh tế của Việt Nam.