Từ xưa trong dân gian đã đúc kết kinh nghiệm “thứ nhất đau mắt, thứ nhì nhức răng”. Không chỉ đau mắt, mà những triệu chứng như ngứa mắt, cộm mắt cũng khiến người bệnh vô cùng bứt rứt, khó chịu. Đó có thể là những triệu chứng khởi đầu của viêm bờ mi.
Dấu hiệu viêm mi
Viêm mi mắt là căn bệnh khá phổ biến với người trên 50 tuổi. 80% trong số họ là nữ giới. Triệu chứng chủ quan có thể giống nhiều bệnh khác nhưng nhìn chung là cảm giác ngứa, cộm, thích gãi mi, lông mi rụng nhiều. Các triệu chứng của khô mắt gồm: cộm, rát, chảy nước mắt, thích nhắm mắt.
Khi thăm khám dưới sinh hiển vi, các bác sĩ sẽ chú ý “truy tìm” các dấu hiệu sau đây: bờ mi dày, đỏ; phình giãn mạch ở bờ mi; các mụn nước nhỏ ở mi; các lỗ tuyến bờ mi bị tắc tạo thành các mụn nhỏ; hiện tượng tăng tiết bã nhờn của da và tuyến sụn mi; biểu hiện tắc của các lỗ đổ ra bờ mi của tuyến sụn mi: ứ đọng chất tiết ở lỗ tuyến, chảy dịch khi ấn đè.
 Bờ mi viêm dày, đỏ. |
Do đâu bị viêm mi?
Ô nhiễm môi trường đáng báo động, các rối loạn hormon và dùng hormon thay thế, dùng thuốc và mỹ phẩm bừa bãi... đều là những nguy cơ gây nên căn bệnh này. Những vi sinh vật gây bệnh không phải ở xa tới mà trú ngụ ngay trên da mi, các lỗ chân lông mi. Trong nhóm vi khuẩn phải kể đến liên cầu sống trên da, tụ cầu vàng, ký sinh trùng Demodex và một số loại nấm, virut Herpes. Ngoài ra, tình trạng khô mắt, chắp, lẹo, viêm giác mạc; nồng độ hormon sinh dục nữ, tình trạng của da hay bệnh lý của da đang mắc sẽ quyết định bệnh nhân có bị viêm mi hay không và khả năng kiểm soát bệnh này.
Những quan điểm trong điều trị
Việc điều trị chủ yếu là dùng thuốc. Thuốc kháng sinh uống là doxycycline liều 100mg/ngày hay tetracycline 1.000mg/ngày trong 2 - 6 tuần hoặc erythromicin hay azithromycine liều 500mg/ngày trong 1 tuần. Kháng sinh đường uống có thể dừng lại, ngắt quãng hay kéo dài tùy thuộc tình trạng viêm mi của bệnh nhân cũng như khả năng đáp ứng với điều trị.
Các thuốc chống viêm dòng steroid và điều hòa miễn dịch như cycloporine cũng có thể sử dụng nhưng chỉ khi có đơn thuốc và ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa.
Các thuốc tra nhỏ tại chỗ: chủ yếu là thuốc mỡ tra mắt có hoạt chất là bacitracin, erythromycin hoặc metronidazol. Có thể tra một lần vào buổi tối trước khi đi ngủ hay thêm một lần nữa vào giờ ngủ trưa, kéo dài 1 - 3 tuần. Mỡ tra mắt có dexamethason kết hợp với tobramycin được cho là có khả năng giảm nhẹ các triệu chứng của viêm mi khá tốt.
 Vệ sinh mắt là yếu tố quyết định trong điều trị viêm mi. |
Vệ sinh mắt - yếu tố quyết định trong điều trị viêm mi.
Đây chính là phần việc của bệnh nhân và là phần quan trọng nhất. Bệnh nhân cần được hướng dẫn để lật mi theo chiều đứng để vệ sinh và massage mi. Ở tư thế trên, các lỗ tuyến sụn mi sẽ được bộc lộ, ta sẽ lau chùi mi từ bên này sang bên kia để loại trừ các vảy bám. Kết thúc quá trình vệ sinh sẽ là công việc rửa lông mi bằng các dung dịch rửa mắt có trên thị trường. Mới đây, một nghiên cứu trên nhóm bệnh nhân đã chứng minh vệ sinh mi mắt bằng dầu gội chứa 5% tinh chất trà xanh trong 6 tuần làm lui giảm các triệu chứng của viêm mi rất tốt, đặc biệt là với viêm mi do Demodex. Ta có thể dùng tăm bông, miếng gạc hay chính các ngón tay để làm công việc này. Việc lau chùi cần làm hằng ngày cho đến khi thấy không còn khó chịu. Cần lưu ý là việc vệ sinh mi có thể gây nguy hiểm cho mắt nếu không tuân thủ qui trình và dùng dụng cụ thích hợp. Bạn nên đề nghị các bác sĩ hướng dẫn tường tận thủ thuật này. Đa phần các triệu chứng của viêm mi sẽ giảm trông thấy sau một thời gian vệ sinh mi và massage mi.
Chườm mi là một động tác nữa bổ sung rất tốt cho các liệu pháp tổng thể điều trị viêm mi. Ta có thể dùng khăn, gạc, các túi gel được sản xuất riêng cho việc này cho vào nước ấm hay lò vi sóng nâng nhiệt độ lên. Sau đó chườm vài phút vào mi mắt. Phương pháp này làm bệnh nhân có cảm giác dễ chịu, các lỗ tuyến ở mi được giãn nở và giải phóng cặn bã, đóng góp vào kết quả điều trị viêm mi. Chườm mi nên được làm hằng ngày và lâu dài. Sau đó có thể nhắc lại nếu các khó chịu tái diễn. Một phương pháp điều trị đặc biệt có dùng dòng dầu nóng luân chuyển liên tục áp lên mi người bệnh mới được áp dụng tại Mỹ cho kết quả rất khả quan. Tuy nhiên, giá cả cho một liệu trình điều trị lên tới 1.200USD.
Acid béo omega 3, liều hơn 1 gram/ ngày, dùng liên tục trong một năm được các nghiên cứu về dinh dưỡng cho là có tác dụng với viêm mi. Chất lượng phim nước mắt được cải thiện rõ nhờ tác động vào hệ thống tiết bã nhờn của mi chính là lý do của thành công này.
Cho đến thời điểm hiện tại, viêm mi vẫn là căn bệnh mạn tính khó điều trị tiệt căn, đòi hỏi người bệnh phải “chung sống hòa bình”. Tuy nhiên, điều các bệnh nhân viêm mi cần ghi nhớ là mỗi khi bạn có những triệu chứng: giảm thị lực, đau nhức mắt, đỏ mắt nặng, chói mắt, chảy nước mắt, bệnh tái phát theo chu kỳ, trơ với phương pháp điều trị đang áp dụng... nên đi khám mắt càng sớm càng tốt.
Bs. Hoàng Cương (Bệnh viện Mắt TW)