Đêm rằm Trung Thu có một loại quả chia đều cho các mâm cỗ, cho các vùng quê, cho mọi miền. Đó là: quả trăng!. Quả trăng rằm Trung thu tháng tám hình như tròn đầy hơn, sáng vành vạnh hơn, tỏa ra bát ngát hơn trăng rằm các tháng trong năm. Quả trăng rười rượi hương thu, hơi thu mỏng mảnh tinh khiết như là một ước vọng, một khát khao. Đó như là sự sinh thành, kết trái, quà của thiên nhiên ban tặng cho con trẻ...
Mâm cỗ Trung thu có nhiều loại quả. Hình như tạo hóa của thiên nhiên có sự sắp đặt kì diệu để đến độ rằm Trung thu lại chín mọng: Bưởi tròn, hồng đỏ, nải chuối trứng cuốc sum suê thơm lừng, quả na chíu chít mở mắt tròn xoe, hương ổi ngọt từ vị nắng... Mùa quả ríu ran gọi chim về. Hình như mùa hè đã ủ ấp hơi ấm nồng nàn để đến độ giao mùa sang thu hoa trái được dịp khoe sắc, đua hương “Quả chín trên cây rấm một nỗi xanh trời”.
Mâm cỗ Trung thu có nhiều loại bánh: bánh tròn, bánh vuông. Tất cả các loại bánh đều làm từ bột gạo nếp, từ hương lúa chắt qua bao mưa nắng gió sương để mịn màng thơm thảo vị đồng quê chắt lọc, kết tinh từ xay, giã, giần, sàng. Từ bàn tay mẹ nhào nặn đúc kết thành những bánh nướng, bánh dẻo có vị nhân thơm bùi ngọt của đậu, của thịt, của đường... Tất cả đều được hài hòa chế tác mang hình hài vũ trụ trời tròn đất vuông qua những khuôn bánh như nở ra bao ước vọng sự sinh thành trọn vẹn. Đó là món quà quê rất đỗi thân thương gần gũi với tuổi thơ.
Trung thu -Nhịp trống “Tùng... rinh…” theo đoàn rước đèn ông sao. Những cây đèn ông sao năm cánh thắp sáng ngọn nến lung linh uốn theo nhịp tưng bừng bao sắc màu rộn ràng của đội múa lân, múa sư tử... Từ trước Trung thu một tháng ông đã chuốt những thân tre óng ánh, uốn dẻo, phơi nỏ, hong khô để làm đèn cho cháu. Trung thu là ngày hội của mọi người. Vì thế vị bánh thơm mềm dẻo vừa thích hợp cho con trẻ lại là vị đậm đà cho người già. Mâm cỗ bánh và quả được nhuộm trong ánh trăng hiền hòa tin cậy yêu thương của cả cộng đồng của cội nguồn dân tộc. Trung thu là dịp để kính già, yêu trẻ. Đó cũng là khoảng thời gian giữa năm sau rằm tháng bảy Vu Lan báo hiếu. Thời gian như chững lại, hội tụ và bừng sáng. Nhịp giao hòa không chỉ trong nhịp trống mà cả trong nhịp sống. Đó cũng chính là thời điểm đẹp nhất trong năm khi lá vàng về cội, hương quả tỏa ra. Và không gian, thời gian cũng có cảm giác dùng dằng của sông, mộng mơ của mây và đắm đuối của nắng...
Bạn ơi! Sao trăng vừa được gọi là Ông trăng lại là chị Hằng. Ông trăng của bé là chị Hằng của em. Nào xin mời bạn vào phá cỗ Trung thu; và bất chợt nhìn lên quả trăng đêm rằm như vừa nhả hạt ta ngàn sao rơi lấp lánh để có thêm những màu trăng, mùa màng, mùa hoa, mùa quả; để nhân lên bao niềm vui, ước vọng, sự tròn đầy và tỏa sáng...
Đà Lạt, ngày 18 tháng 9 năm 2015.
Tản văn: Nguyễn Ngọc
