Việc phát hiện ra prednisone trong những năm 1950 là một cuộc cách mạng trong điều trị viêm khớp. Kể từ đó, nó đã được sử dụng trong điều trị nhiều bệnh như hen suyễn, viêm khớp, lupus, bệnh đa xơ cứng... Nhưng cũng giống như tất cả các loại thuốc khác, các lợi ích của thuốc khi dùng cần phải cân nhắc với những nguy cơ mà thuốc có thể sẽ gây ra cho người sử dụng.
Prednisone được sử dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau liên quan đến viêm và miễn dịch như bệnh hen suyễn, dị ứng, nổi mẩn da và một số dạng viêm khớp... Trong khi các chuyên gia có thể không biết chính xác nguyên nhân của một số bệnh này mà chỉ biết rằng tất cả chúng đều liên quan đến viêm. Ví dụ, hen suyễn là một bệnh viêm mạn tính của đường hô hấp, triệu chứng của phản ứng dị ứng là kết quả của viêm quá mức gây ra bởi một phản ứng trên của hệ thống miễn dịch. Prednisone giúp làm giảm viêm, thậm chí còn giảm đau nữa.
Hình ảnh trẻ bị rối loạn phân bố mỡ do lạm dụng prednisone.
Liều khởi đầu của prednisone tùy theo đáp ứng của từng người bệnh. Vì vậy, bác sĩ chỉ định cần căn cứ trên từng bệnh nhân cụ thể. Không bao giờ dùng prednisone cao hơn so với liều bác sĩ của bạn đã chỉ định. Không được ngừng prednisone đột ngột nếu bạn đang dùng nó trong một thời gian dài.
Prednisone có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày. Vì vậy, thuốc được uống sau bữa ăn để tránh sự kích ứng này. Có thể dùng thêm thuốc kháng acid. Nếu sự khó chịu vẫn còn hoặc nặng hơn, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn. Trường hợp dùng prednisone kết hợp với thuốc chống viêm khác hoặc aspirin sẽ làm trầm trọng tình trạng viêm loét dạ dày của bạn. Nếu bạn được chỉ định dùng các thuốc kết hợp này, hãy hỏi bác sĩ về thuốc bảo vệ để làm giảm nguy cơ này.
Nên uống prednisone vào buổi sáng với bữa ăn sáng để giảm thiểu nguy cơ ức chế tuyến thượng thận. Ức chế tuyến thượng thận là khi cơ thể ngừng sản xuất cortisol và nó có thể xảy ra khi dùng liên tục với prednisone. Vì vậy, các chuyên gia khuyên bạn nên dùng prednisone vào buổi sáng để giảm nguy cơ này. Điều này còn làm tăng cơ hội của bạn có một giấc ngủ đêm tốt, còn nếu dùng prednisone quá muộn vào buổi tối có thể gây mất ngủ. Prednisone có tác dụng lâu dài nên thường được quy định mỗi ngày một lần. Tuy nhiên trong quá trình giảm liều, có thể sẽ có thời gian dùng 2 liều/ngày (trong thời gian ngắn) trước khi giảm xuống liều duy trì và uống 1 lần trong ngày.
Khi điều trị lâu dài bằng prednisone, nếu ngừng thuốc phải ngừng từ từ. Nếu bạn ngưng dùng prednisone một cách đột ngột, bạn có thể có triệu chứng cai nghiện. Điều này không có nghĩa là prednisone là thuốc gây nghiện, nhưng phải mất một thời gian để cơ thể của bạn trở lại và sản xuất cortisol một lần nữa, nếu bạn đã dùng prednisone lâu hơn hai tuần.
Hầu hết các thuốc có tác dụng phụ và prednisone cũng không ngoại lệ. Nhiễm trùng cũng là tác dụng phụ phổ biến khi dùng prednisone vì nó ức chế hệ miễn dịch của bạn. Prednisone cũng có thể gây mất ngủ và ảnh hưởng đến tâm trạng của bạn. Thuốc có nguy cơ gây đái tháo đường…
Tác dụng phụ của prednisone có thể nghiêm trọng với việc sử dụng lâu dài. Sử dụng lâu dài của prednisone có thể dẫn đến mất xương và loãng xương. Nó có thể làm thay đổi sự phân bố mỡ của cơ thể mà cùng với giữ nước và tăng cân có thể làm cho khuôn mặt của bạn béo tròn như mặt trăng. Vết rạn da, mỏng da và sự phát triển cả lông, tóc (nam hóa). Phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai nên báo cho bác sĩ của mình biết trước khi uống prednisone và thuốc không được khuyến cáo ở phụ nữ đang cho con bú.
Tăng cân là tác dụng phụ phổ biến của prednisone là do giữ nước và tăng cảm giác ngon miệng. Bạn có thể kiểm soát giữ nước bằng cách ăn một chế độ ăn ít muối và ăn nhiều thực phẩm có chứa kali như chuối, mơ... Một chế độ ăn nhiều protein và ít carbohydrate có thể làm cho bạn cảm thấy no lâu hơn, ít có khả năng ăn quá nhiều.
Prednisone có thể tương tác với thuốc chống viêm và các thuốc ức chế miễn dịch khác. Prednisone có thể tương tác với một số loại thuốc khác nhau. Hãy cho bác sĩ biết về tất cả các loại thuốc bạn đang dùng. Sự tương tác phổ biến nhất là với các tác nhân chống viêm, thuốc chống nhiễm trùng (như ciprofloxacin, một số thuốc kháng HIV), các loại thuốc khác ức chế hệ miễn dịch, thuốc lợi tiểu hoặc dịch truyền thuốc và chất làm loãng máu... Nếu bạn đang lo lắng rằng một số loại thuốc mà bạn đang dùng có thể tương tác, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn.
DS. Hoàng Thu Thủy