Theo ThS.BSCKII. Phùng Văn Tuấn, Khoa Phẫu thuật Khớp, BV Trung ương Quân đội 108, nhiễm khuẩn khớp háng sau thay khớp nhân tạo là một biến chứng nặng nề, được coi là “thảm họa” trong chuyên ngành Chấn thương Chỉnh hình nói chung và phẫu thuật khớp nói riêng. Cho đến nay, việc điều trị nhiễm khuẩn khớp háng sau thay khớp nhân tạo vẫn là một thử thách rất lớn đối với các phẫu thuật viên, đặc biệt với những trường hợp viêm rò mạn tính kéo dài.
Tại Khoa Phẫu thuật Khớp (B1-C), hàng năm có hàng chục bệnh nhân bị nhiễm khuẩn khớp háng nhân tạo sau thay khớp đến điều trị, đa số các bệnh nhân đến viện trong tình trạng viêm rò mạn tính, đã được điều trị nhiều lần ở các tuyến nhưng không ổn định. Trong đó có 3 bệnh nhân đều là nam, tuổi 23, 51 và 61, đều có đặc điểm chung về lâm sàng: Viêm rò khớp háng sau thay khớp nhân tạo ở tuyến trước, đặc biệt bệnh nhân 31 tuổi đã được phẫu thuật khoảng 20 lần. Khi vào khoa Phẫu thuật Khớp, các bệnh nhân đều được phẫu thuật tháo khớp háng nhân tạo, điều trị hút áp lực âm (VAC), trám xi măng kháng sinh vào ổ khớp, tiêm kháng sinh. Tuy nhiên cả ba trường hợp đều không liền vết thương, dù thời gian nằm viện kéo dài đến gần 60 ngày.
Trước thực trạng như vậy, qua tham khảo, nghiên cứu tài liệu, được sự đồng ý của Lãnh đạo BV, Viện Chấn thương Chỉnh hình, Khoa Phẫu thuật Khớp (B1-C) và Khoa Phẫu thuật Bàn tay và Vi phẫu thuật (B1-B) đã triển khai kỹ thuật sử dụng vạt cơ rộng ngoài điều trị nhiễm khuẩn khớp háng sau thay khớp nhân tạo. Sau phẫu thuật trám vạt cơ, các bệnh nhân chỉ phải nằm viện thêm 15-19 ngày, với kết quả bước đầu cả ba khớp háng đều hết viêm rò, liền sẹo tốt, ba bệnh nhân đều hài lòng với kết quả điều trị.
Ổ viêm rò sau tháo khớp nhân tạo.
Ổ viêm rò liền sẹo hoàn toàn (kiểm tra sau 03 tháng). Ảnh: BV
Điển hình là ca bệnh Nguyễn Quang H., sinh 1994 bị viêm rò khớp háng phải sau thay khớp nhân tạo, đã điều trị tháo khớp, cắt lọc, hút áp lực âm (VAC), đặt xi măng kháng sinh với số lần phẫu thuật 27 lần, trong 5 năm. Tháng 6/2017 bệnh nhân vào BV Trung ương Quân đội 108 điều trị, Khoa Phẫu thuật Khớp (B1-C) và Khoa Phẫu thuật Bàn tay và Vi phẫu thuật (B1-B) đã phẫu thuật tháo xi măng, cắt lọc vết thương, điều trị VAC, trám vạt cơ rộng ngoài, sau phẫu thuật trám cơ 21 ngày bệnh nhân ra viện. Sau 3 tháng kiểm tra ổ mổ liền sẹo, hết viêm rò, các chỉ số viêm: Bạch cầu, máu lắng, CRP-Hs về bình thường.
Theo ThS.BSCKII. Phùng Văn Tuấn, với kết quả thành công bước đầu trong việc sử dụng vạt cơ rộng ngoài điều trị nhiễm khuẩn khớp háng sau thay khớp nhân tạo, các bác sĩ nhận thấy với những trường hợp viêm rò mạn tính sau thay khớp nhân tạo, sau khi điều trị tháo khớp, cắt lọc, đặt VAC, trám xi măng kháng sinh nhưng không thành công nên chỉ định phẫu thuật trám vạt cơ rộng ngoài.
Cơ rộng ngoài có cuống mạch nuôi hằng định, chiều dài cơ đủ để che phủ kín ổ cối, sức sống cơ rất tốt, vì vậy phù hợp cho điều trị nhiễm khuẩn khớp háng sau tháo khớp nhân tạo. Sau phẫu thuật bóc cơ rộng ngoài, chức năng khớp gối hầu như không bị ảnh hưởng, sức cơ tốt (M5, M6).
Tuy nhiên, kỹ thuật trám vạt cơ rộng ngoài vào khớp háng không đơn giản, đòi hỏi có chỉ định chính xác, phẫu thuật viên nắm chắc giải phẫu, có kinh nghiệm.
Như vậy, phương pháp sử dụng vạt cơ rộng ngoài điều trị nhiễm khuẩn khớp háng sau thay khớp bước đầu cho kết quả rất khả quan, phương pháp này làm rút ngắn thời gian điều trị, nhanh chóng làm ổn định tình trạng nhiễm khuẩn, làm tiền đề thuận lợi cho phẫu thuật thay lại khớp háng tiếp theo.
