- 1. Dấu hiệu nhận biết thai phụ bị nhau tiền đạo
- 2. Nhau tiền đạo có nguy hiểm không?
- 3. Chẩn đoán nhau tiền đạo bằng cách nào?
- 4. Phương pháp điều trị cho thai phụ bị nhau tiền đạo
- 4.1 Đối với trường hợp nhau tiền đạo khi chưa chuyển dạ
- 4.2 Đối với trường hợp nhau tiền đạo khi chuyển dạ
- 4.3 Đối với trường hợp biến chứng nhau cài răng lược
1. Dấu hiệu nhận biết thai phụ bị nhau tiền đạo
Nhau tiền đạo là tình trạng bánh nhau bám thấp về phía đoạn dưới tử cung, che một phần hoặc che kín toàn bộ lỗ cổ tử cung, làm cản trở đường ra của thai nhi khi chuyển dạ. Khi nhau tiền đạo tồn tại ở 3 tháng cuối của thai kỳ, có thể gây xuất huyết nặng trong thai kỳ, khi chuyển dạ hoặc sau sinh.
Triệu chứng nhau tiền đạo có thể khác nhau dựa trên mức độ nặng nhẹ và thể lâm sàng mà bệnh nhân mắc phải. Tuy nhiên thai phụ có thể nhận ra dấu hiệu nhau tiền đạo qua các triệu chứng sau:
- Âm đạo xuất huyết bất thường, máu màu đỏ tươi có thể lẫn máu cục nhưng không có cảm giác đau bụng, thường xuất hiện vào 3 tháng cuối thai kỳ.
- Tái phát xuất huyết âm đạo với lượng máu chảy ra nhiều hơn.
- Xuất huyết kèm theo các cơn đau bụng do bị co thắt tử cung gặp ở một số trường hợp.
- Tim thai thường không bị ảnh hưởng, trừ khi mất máu quá nhiều gây choáng hoặc có nhau bong non.
Hình ảnh nhau bám bình thường và bám thấp trong nhau tiền đạo.
2. Nhau tiền đạo có nguy hiểm không?
Nhau tiền đạo có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.
Biến chứng nhau tiền đạo cho mẹ:
Nhau tiền đạo gây chảy máu khi có sự bong tách, xóa mở cổ tử cung và có thể dẫn đến xuất huyết ồ ạt. Vì vậy nếu không được chẩn đoán trước và theo dõi tại bệnh viện để xử trí kịp thời khi chuyển dạ, sản phụ có thể tử vong do mất máu nhiều dẫn đến sốc.
Nguy cơ cắt tử cung, tổn thương hệ niệu.
Tăng nguy cơ nhiễm trùng, rối loạn đông máu, thiếu máu nặng phải truyền máu.
Biến chứng cho thai nhi:
Tình trạng nhau bám thấp trong tử cung có thể gây ra xuất huyết âm đạo, nhau bong non dẫn đến sảy thai hoặc sinh non.
Nguy cơ tử vong chu sinh.
3. Chẩn đoán nhau tiền đạo bằng cách nào?
Việc chẩn đoán nhau tiền đạo được thực hiện thông qua siêu âm. Đây là phương pháp an toàn và hiệu quả để phát hiện nhau tiền đạo. Qua đó có thể xác định được vị trí bánh nhau bám ở vùng nào của tử cung như mặt trước, mặt sau, đáy, thân, bám thấp, bán trung tâm hay nhau tiền đạo trung tâm.
Các phương pháp siêu âm cũng có ý nghĩa trong chẩn đoán nhau tiền đạo biến chứng nhau cài răng lược. Đây là tình trạng nhau thai phát triển lấn sâu, dính một phần hoặc hoàn toàn vào thành tử cung dẫn đến mất máu sau sinh, nguy hiểm hơn là lấn xuyên thành tử cung gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Hình ảnh siêu âm cho thấy khoảng cách giữa bánh nhau và thành bàng quang thu hẹp lại, mạch máu xuyên qua thành cơ tử cung đến thành bàng quang trên phổ siêu âm doppler. Biến chứng này thường được khuyến cáo thực hiện siêu âm phát hiện sớm từ sau tuần thai thứ 28.
4. Phương pháp điều trị cho thai phụ bị nhau tiền đạo
Không có biện pháp chữa khỏi nhau tiền đạo. Mục tiêu của việc điều trị là kiểm soát và hạn chế chảy máu cho đến khi thai đủ tháng hoặc có khả năng sống được sau sinh.
Nguyên tắc chung của điều trị nhau tiền đạo là thực hiện cầm máu cứu thai phụ. Điều trị tình trạng này phụ thuộc vào số lượng máu chảy, liệu máu có ngừng chảy hay không, tuổi thai như thế nào, vị trí của nhau thai, sức khỏe của người mẹ và thai nhi. Bác sĩ sẽ đánh giá khả năng nuôi dưỡng sơ sinh cũng như mức độ truyền bù máu phù hợp để chỉ định nên kéo dài tuổi thai hoặc mổ lấy thai.
4.1 Đối với trường hợp nhau tiền đạo khi chưa chuyển dạ
Trường hợp ít hoặc không chảy máu và thai chưa đủ tháng: Đối với những trường hợp nhau tiền đạo ít hoặc không ra máu, bác sĩ có thể sẽ đề nghị thai phụ nghỉ ngơi vùng khung chậu. Điều này có nghĩa là hạn chế đưa bất cứ thứ gì vào âm đạo khi mang thai để ngăn ngừa các biến chứng. Thai phụ cũng sẽ được yêu cầu tránh quan hệ tình dục và tập thể dục. Thực hiện chế độ ăn uống bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng.
Nếu ra máu trong thời gian này, thai phụ nên đi khám càng sớm càng tốt.
Sử dụng thuốc giảm co thắt tử cung như spasmaverine, salbutamol, progesterone theo chỉ định của bác sĩ.
Với nhau tiền đạo chảy máu: Chảy máu âm đạo sau 20 tuần, mẹ bầu và thai nhi sẽ được theo dõi ở bệnh viện, có thể cần truyền máu để thay thế lượng máu đã mất. Nếu đây là lần đầu tiên bị chảy máu và máu đã ngừng chảy ít nhất 48 giờ, mẹ bầu có thể được xuất viện, theo dõi tại nhà. Nếu người mẹ tiếp tục bị chảy máu nặng hơn thì phải ở lại bệnh viện để được theo dõi sát.
Thai phụ bị ra máu sẽ được nhập viện theo dõi.
Trường hợp chảy máu nhiều: Trong trường hợp ra máu nhiều, bác sĩ và thai phụ nên lên lịch sinh mổ càng sớm càng tốt vì thời điểm sinh nở an toàn - tốt nhất là sau 36 tuần. Nếu cần phải lên lịch mổ sớm hơn, có thể sử dụng corticoid giúp phổi thai nhi trưởng thành sớm.
Trường hợp thai nhi đủ tháng: Mổ lấy thai chủ động đối với những trường hợp nhau tiền đạo trung tâm, bán trung tâm hoặc mổ cấp cứu khi ra huyết âm đạo nhiều tiến triển. Còn những trường hợp khác có thể cân nhắc theo dõi đến lúc chờ chuyển dạ. Riêng với trường hợp nhau bám thấp, thai phụ có thể sinh ngả âm đạo được nếu không có các chống chỉ định khác.
Trường hợp nhau thai xuất huyết nhiều, đe dọa tính mạng thai phụ: Thực hiện mổ lấy thai ở bất kỳ tuổi thai nào.
4.2 Đối với trường hợp nhau tiền đạo khi chuyển dạ
Trường hợp nhau tiền đạo trung tâm hoặc bán trung tâm: Mổ lấy thai.
Trường hợp nhau bám mép: Mổ lấy thai cấp cứu nếu thai phụ xuất huyết nhiều.
Nếu thai phụ xuất huyết ít, ngôi thế và cổ tử cung thuận lợi: Thực hiện bấm ối và xé màng ối về phía không có bánh nhau để cầm máu. Sau khi xé màng ối nhưng vẫn ra máu thì mổ lấy thai, còn không ra máu thì theo dõi đường âm đạo.
Trường hợp nhau bám thấp: Mổ lấy thai nếu ra nhiều máu, nếu ra ít máu hoặc không ra máu nên theo dõi chuyển dạ.
4.3 Đối với trường hợp biến chứng nhau cài răng lược
Biến chứng nhau cài răng lược được xem là hình thái lâm sàng nặng nhất của nhau tiền đạo, lúc này mạch máu tăng sinh nhiều ở đoạn dưới tử cung, đâm xuyên vào bàng quang, thường gặp ở những thai phụ có vết mổ đẻ cũ. Do đó, việc phẫu thuật rất khó khăn, mất rất nhiều máu và tổn thương đến bàng quang.
Trường hợp này cần mổ lấy thai chủ động khi thai đủ tháng. Bác sĩ sẽ mổ dọc thân tử cung phía trên chỗ bánh nhau thai bám hoặc ở đáy tử cung để lấy thai.
