Cả cuộc đời mình gắn bó với chuyên ngành sản khoa, đã từng chứng kiến và đồng cảm với biết bao niềm vui, nỗi buồn của chị em phụ nữ khi chữa bệnh cho họ. Mình thuộc nằm lòng những bệnh lý, ngay cả những bệnh lý khó nhất, hiếm gặp nhất chứ đừng nói gì đến giải phẫu cơ thể nữ. Nhưng những điều đó từ trước đến nay mình chỉ biết dùng ngôn ngữ khoa học, ngôn ngữ y học để truyền đạt mà thôi. Ấy thế nên khi đọc thơ Hồ Xuân Hương, mình mới thấy nữ sĩ ấy đúng là một thi sĩ giải phẫu học cực kỳ tài khi mô tả giải phẫu người phụ nữ.
Thế giới đều biết từ giải phẫu học, Mikenlangie đã tạo nên những tuyệt tác bất tử về Davis, Mona Lisa nhưng tất cả các họa sĩ thế giới từ xưa đến nay chưa một ai mô tả được cái đẹp thuần khiết mà thanh tao, trinh trắng của người thiếu nữ qua mấy câu thơ ngắn ngủi.
Cái tài của thi si thơ nôm họ Hồ ở chỗ chỉ phẩy vài nét bút thi sĩ này đã mô tả một tuyệt tác của tạo hóa về người phụ nữ trẻ tuổi. Cái tuyệt tác ấy được gọi là Tòa Thiên nhiên mà tạo hóa đã ưu ái trao tặng cho người trần thế. Không những không mô tả về giải phẫu tuyệt mỹ một cách khô khan, mà sự mô tả của nhà thơ Nôm nổi tiếng này thể hiện một cách hài hòa trong khung cảnh thật thơ mộng làm cho con người ngây ngất trước sự tinh khiết, trinh nguyên của thiếu nữ hòa lẫn trong thiên nhiên của trời đất. Này nhé, không gian được hòa quyện trong tình người
Tranh thiếu nữ ngủ ngày, họa thơ của Hồ Xuân Hương.
Mùa hè hây hẩy gió nồm đông
Thiếu nữ nằm chơi quá giấc nồng
Lược trúc biếng chải, cài trên tóc
Yếm đào trễ xuống dưới lưng ong
Người ta dễ dàng nhận ra cái mượt mà chảy dài như dòng suối của mái tóc, của vòng eo thon thả “thắt đáy lưng ong” thì bỗng ngỡ ngàng đến nỗi phải thốt lên “ngạc nhiên chưa!” vì phát hiện ra cái chân mỹ tuyệt vời mới, đó là:
Đôi gò Bồng đảo, sương còn ngậm/Một lạch Đào nguyên, Suối chửa thông
Ai có thể ngờ rằng nữ văn sĩ lại thi vị hóa cái “thầm kín” của phụ nữ thành cái thơ mộng, đó là “lạch Đào nguyên”, làm cho người ta liên tưởng đến chốn Thiên Thai đầy thơ mộng đã làm cho hai chàng Lưu, Nguyễn quên đường về cõi thế. Không những thế, nữ sĩ họ Hồ còn tiên đoán sẽ có những cuộc tranh luận của đầu thập kỷ 21 về giá trị của “lạch Đào nguyên” về giá trị thực thể giải phẫu và tinh thần. Nhưng phải hiểu cái đẹp đó thế nào cho đúng.
Dẫu đẹp tuyệt vời nhưng bản thân cũng ẩn chứa những nguy cơ bệnh lý về ung thư vú, sinh lý cũng như bệnh lý và sự phiền muộn khi cái lạch Đào nguyên được “khai thông”, dù rằng đó cũng là một qui luật tự nhiên của tạo hóa.
Cần phải biết đặc biệt là ở tuổi thiếu nữ trăng tròn hay còn gọi là tuổi teen - tuổi vị thành niên nếu thiếu những kiến thức cơ bản về sức khỏe sinh sản và tình dục mà bất cứ một giai nhân tuyệt sắc nào cũng như quân tử mới thời nay phải biết để có những hành vi, ứng xử đúng mực để vừa trân trọng sự tuyệt vời mà tạo hóa ban tặng, vừa phù hợp với cuộc sống đời thường và để tránh xảy ra những trường hợp dở khóc dở cười. Kiến thức cơ bản về sức khỏe sinh sản thì chắc chắn là nữ sĩ họ Hồ bị thiếu hụt nhưng không phải vậy mà bức tranh giải phẫu của bà kém phần hấp dẫn.