Phụ nữ sau 35 nên bổ sung Estrogen loại nào tốt?

Những biểu hiện dưới đây được Bác sĩ CK2 Nguyễn Văn Kiên – Phó giám đốc bệnh viện Đa khoa Hợp Lực chia sẻ:

Thời kỳ tiền mãn kinh thường bắt đầu từ tuổi 41-45. Thời kỳ này có thể xảy ra ngắn trong 5-7 tháng, có thể dài 2-4 năm hoặc cá biệt có người kéo dài đến 5-10 năm.

Đây là giai đoạn người phụ nữ có những thay đổi về tâm sinh lý nhiều nhất. Tiền mãn kinh và mãn kinh là hai giai đoạn phát triển bình thường của cuộc sống người phụ nữ mà ai cũng phải trải qua. Có người giai đoạn tiền mãn kinh ngắn, qua đi nhẹ nhàng ,nhưng cũng có người giai đoạn này xảy ra sớm, kéo dài gây rất nhiều sự khó chịu ảnh hưởng đến sức khỏe, việc làm, gia đình và hạnh phúc.

Vì vậy, để giai đoạn tiền mãn kinh ngắn ngủi, nhẹ nhàng người ta khuyên nên chuẩn bị từ lúc còn trẻ bằng một chế độ ăn uống hợp lý, duy trì một lối sống lành mạnh... Bên cạnh đó, bạn có thể đến các trung tâm tư vấn sức khỏe phụ nữ để được trang bị kiến thức về sức khỏe phụ nữ tuổi mãn kinh.

1. Bạn biết gì về mãn kinh?

Mãn kinh là sự ngưng hoàn toàn chu kỳ kinh nguyệt do sự suy giảm dần chức năng nội tiết buồng trứng. Buồng trứng giảm và ngưng tiết nội tiết tố estrogen. Sự sụt giảm estrogen có thể dẫn tới hội chứng tiền mãn kinh. Theo thống kê có tới 85% phụ nữ tuổi tiền mãn kinh bị hội chứng này. Hiện tượng tiền mãn kinh có thể xuất hiện từ 3-5 năm trước khi xảy ra mãn kinh thực. Mức độ nặng hay nhẹ liên quan tới trạng thái thần kinh, tinh thần, tâm lý người phụ nữ. Tỷ lệ rối loạn tiền mãn kinh ở người lao động trí óc cao hơn người lao động tay chân.

Tuổi mãn kinh tự nhiên ở phụ nữ việt nam trung bình từ 48 đến 51 tuổi

Mãn kinh sớm trước 40-45 tuổi, rất sớm < 40 tuổi thường gặp ở những phụ nữ hút thuốc lá, uống rượu, chiếu tia xạ trị bệnh, , suy buồng trứng sớm, cắt buồng trứng do bệnh lý.

Hậu quả lâu dài của mãn kinh là:

Nguy cơ ung thư vú , buồng trứng, cổ tử cung, đai trực tràng…  sau mãn kinh

Rối loạn tiết niệu sinh dục : viêm teo đường tiết niệu và tiêủ không kiểm soát ,khô teo âm đạo

Rối loạn giấc ngủ

Rối loạn chức năng nhận thức

Suy giảm trí tuệ và bệnh Alzheimer

Bệnh loãng xương sau mãn kinh : biến dạng cột sống, thoát vị đĩa đệm cột sống

Bệnh tim mạch : bệnh mạch vành…

2. Các triệu chứng thể hiện thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh

- Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt thưa dần, thất thường, lượng kinh it dừng đột ngột.

- Thay đổi bề ngoài: Khi estrogen sụt giảm thì làm giảm và mất đi tổ chức liên kết nâng đỡ dưới da, làm da mất chun giãn không còn trơn bóng nữa, trở nên nhăn nheo, nám da, sạm da, cơ nhão,ngực vì thế cũng lép và chảy sệ. Thay vào đó mỡ lại tích tụ ở nội tạng, đùi, eo làm cho bụng to lên, tăng cân, cơ thể sồ sề.

- Các tuyến mồ hôi, tuyến bã giảm hoạt động nên lông tóc móng khô giòn dễ gẫy, dễ bạc màu, dễ rụng.

- Thay đổi về cơ quan sinh sản: Do giảm nồng độ Estrogen ở buồng trứng nên tử cung, âm đạo dần teo nhỏ, các tuyến giảm thiểu ít chế tiết chất nhày nên làm teo lớp niêm mạc âm đạo , Âm đạo khô, giao hợp đau. dễ bị viêm nhiễm do tạp khuẩn. Giảm khoái cảm và ham muốn tình dục.

- Bệnh lý đường tiết niệu: trương lực cơ bàng quang kém, cơ thắt cổ bàng quang yếu nên dễ bị tiểu són, tiểu dắt, do giảm nồng độ Estrogen ở buồng trứng nên PH âm đạo kiềm tính từ 5-6 vì vậy dễ bị nhiễm Ecoli dẫn Đến viêm nhiễm đường tiết niệu.

- Rối loạn vận mạch: có những cơn bốc hoả, nóng bừng ở phần trên cơ thể đầu lan xuống cổ, xuống ngực, giãn mạch nên mặt đỏ bừng.đánh trống ngực, tiếp theo vã mồ hôi ớn lạnh, làm mất ngủ, người lúc nóng lúc lạnh, triệu chứng này thường xẩy ra vào ban đêm và mùa nóng. Cơn bốc hỏa thường kéo dài 10-20 phút và hay gặp ở 75% phụ nữ quanh mãn kinh trong đó khoảng 25% phụ nữ bị rối loạn vận mạch > 5 năm.

- Rối loạn về tâm thần: Lo lắng hồi hộp, nhiều khi tim đập nhanh, thay đổi tính tình hay cáu gắt, mất bình tĩnh, mất tự tin, dễ buồn nản và có thể lâm vào tình trạng trầm cảm. Không tập trung, giảm trí nhớ, hay quên, bắt đầu xuất hiện những triệu chứng của bệnh Alzheimer.

- Bệnh loãng xương: Do thiếu hụt Estrogen làm giảm đưa canxi vào xương dẫn đến giảm khối lượng xương, loãng xương rồi mất xương, lún xẹp các đốt sống, giảm chiều cao. Dễ bị xốp xương, giòn xương, dễ gãy đầu dưới xương quay và cổ xương đùi. Nguy cơ loãng xương tăng lên ở những phụ nữ mãn kinh sớm, mãn kinh do phẫu thuật, phụ nữ gầy gò, chế độ ăn ít calci vitamin D, nhiều caffein và rượu, hút thuốc lá, lối sống tĩnh tại và có bệnh nội tiết khác.

- Bệnh tim mạch: Tăng 2-4 lần so với người chưa mãn kinh, tăng huyết áp .Sau mãn kinh có tới 64% phụ nữ chết đột ngột vì bệnh mạch vành mà không có triệu chứng báo trước. Tăng nguy cơ huyết khối. Rối loạn chuyển hóa lipid máu: giảm HDL-C (cholesterol tốt), tăng triglyceride, tăng cholesterol toàn phần, tăng LDL-C (cholesterol xấu)

- Bệnh ung thư: Tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư cổ tử cung.

3. Đẩy lùi bằng cách nào

3.1 Thay đổi lối sống

- Thể dục tích cực thường xuyên hàng ngày

- Chế độ ăn giàu chất xơ, ít chất béo, nhiều rau đậu

- Tăng cường hoạt động thư giãn và xả stress

- Giảm uống rượu, cà phê, bỏ hút thuốc lá…

3.2 Liệu pháp hormon thay thế: Estrogen có nguồn gốc tổng hợp

Lợi ích của liệu pháp này:

- Giảm các triệu chứng vận mạch, bốc hỏa

- Giảm các triệu chứng ngoài da

- Cải thiện các triệu chứng teo ở hệ sinh dục

- Phòng ngừa và điều trị loãng xương cần thời gian lâu

- Phòng ngừa bệnh tim mạch

- Lợi ích khác: tăng tình dục, tăng tới máu não, tăng trí nhớ, giảm nguy cơ Alzheimer, có thể phòng ngừa đột quỵ

Các tác dụng phụ của liệu pháp Hormon thay thế:

- Quá sản nội mạc tử cung

- Nguy cơ ung thư nội mạc tử cung, ung thư vú …

- Tăng huyết áp

- Bệnh huyết khối (tăng đông máu đặc biệt ở người hút thuốc lá)

- Căng nhức vú, tăng cân do giữ nước

- Buồn nôn, nhức đầu

Hiệu quả đạt được rõ rệt khi bù đắp sự hao hụt các hormon sinh dục  trong thời kỳ mãn kinh nhờ sử dụng “liệu pháp thay thế hormon”, sử dụng các hormon nguồn gốc tổng hợp. Tuy nhiên, liệu pháp này phải có đơn thuốc theo chỉ định và dưới sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.

3.3. Liệu pháp thay thế estrogen nguồn gốc thực vật (Phytoestrogens).

Có 1 số nghiên cứu thấy trong đậu nành, ngũ cốc, đậu lăng,…có thành phần isoflavon có tác dụng có thể thay thế  Estrogen tổng hợp nhưng an toàn và không có tác dụng phụ vì nó là sản phẩm có nguồn gốc từ tự nhiên.

Hiệu quả tác dụng của isoflavon  mầm đậu nành:

- Ngăn ngừa ung thư vú: sử dụng soy isoflavon thường xuyên liên quan tới giảm nguy cơ ung thư vú

- Hiệu quả lâu dài: Giảm xơ vữa động mạch, giảm tổn thương mạch máu, tăng sự phát triển tế bào biểu mô, giảm sự phát triển tế bào cơ trơn

- Phần lớn các chỉ số chuyển hoá lipid được cải thiện

- Sự cải thiện HDL và LDL tỷ lệ thuận với liều dùng. Thành phần protein và isoflavones đều quan trọng đối với chuyển hoá lipid

- Giảm các triệu chứng của tiền mãn kinh/ mãn kinh

- Ngăn ngừa loãng xương

- Bảo vệ tim mạch…