Phụ nữ có thực sự cần đa vitamin?

Đa vitamin hữu ích, có hại, hay lãng phí?

Năm 2011, nghiên cứu sức khỏe của phụ nữ Iowa (Iowa Womens Health Study) báo cáo rằng việc sử dụng đa vitamin có liên quan với nguy cơ cao dẫn đến tử vong, có nghĩa là những người phụ nữ uống đa vitamin thường có cuộc sống ngắn hơn những người ít hoặc không uống. Nhưng nghiên cứu này chỉ là một nghiên cứu quan sát chứ không tách ra hai nhóm uống và không sử dụng đa vitamin để xem nhóm nào sống lâu hơn.

Tất cả những gì nhóm nghiên cứu làm là theo dõi số lượng lớn những phụ nữ theo một thời gian, và thấy rằng những phụ nữ dùng đa vitamin có nhiều khả năng chết sớm hơn. Nhưng có lẽ những người phụ nữ đó đã dùng đa vitamin bởi vì họ bị bệnh.

Nhưng, trong một nghiên cứu khác mang tên ĐH Harvard II với hàng ngàn người được theo dõi trong hơn một thập kỷ, các nhà nghiên cứu chưa tìm thấy chứng cứ cho thấy người uống đa vitamin có nguy cơ gây ra bệnh tim, đột quỵ tử vong. Từ nghiên cứu, các chuyên gia tại ĐH Harvard (Mỹ) khuyến cáo: bệnh tim có thể được ngăn chặn phần lớn là do sự thay đổi lối sống lành mạnh.

Vậy chúng ta, đặc biệt là phụ nữ có nên dùng đa vitamin?

Một cuộc khảo sát gần đây của Cơ quan Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho thấy, chúng ta đủ dưỡng chất thiết yếu như vitamin A, D và axít folic từ các bữa ăn đa dạng thực phẩm. Vậy chúng ta có cần bổ sung đa vitamin không để tối ưu việc hấp thu các dưỡng chất?

“Hầu hết mọi người, nếu ăn một chế độ dinh dưỡng lành mạnh nói chung - tuy khó định nghĩa được thế nào là một chế độ dinh dưỡng hoàn hảo, không cần phải dùng thêm đa vitamin tổng hợp” Katherine Zeratsky, một chuyên gia dinh dưỡng tại Mayo Clinic cho biết. “Những thứ như ngũ cốc, rau củ quả đa dạng, thịt cá… đều là những thực phẩm được tăng cường đủ loại khoáng chất khác nhau. Chúng ta đang nhận được nhiều hơn chúng ta đã nghĩ và đôi khi thậm chí là nhiều hơn chúng ta cần”.

Nhưng có những người phụ nữ có thể hưởng lợi từ bổ sung đa vitamin. Một đối tượng mà tất cả các chuyên gia sản phụ khoa đều khuyên dùng, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ - đặc biệt là những người đang cố gắng để có thai - những người cần đảm bảo rằng họ có đủ folate để ngăn ngừa dị tật bẩm sinh thai nhi như tật nứt đốt sống. Ngoài ra, những phụ nữ đang trải qua hay đã trải qua thời kỳ mãn kinh có thể cần tăng cường một số chất dinh dưỡng nhất định, và những người đang phải theo một chế độ ăn đặc biệt dẫn đến thiếu dinh dưỡng cũng có thể được hưởng lợi.

Một số thử nghiệm lâm sàng cho thấy vitamin nhóm B cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động sống. Mặc dù vitamin B rất phổ biến trong chế độ ăn uống đủ để duy trì các hoạt động cơ bản, nhưng với người thường xuyên tập thể dục, để làm tăng thêm năng lượng cần bổ sung vitamin nhóm B. Ngoài ra, các vitamin quan trọng khác cho năng lượng, chức năng cơ bắp, phục hồi và sức mạnh của xương bao gồm vitamin D, vitamin C và chất điện giải như natri và kali.

Bên cạnh đó, các chuyên gia khuyến cáo rằng để đảm bảo an toàn, và biết rõ hàm lượng vitamin bạn thu nạp vào cơ thể, người sử dụng cần phải tìm kiếm một thương hiệu đã được chứng nhận bởi các cơ quan y tế uy tín. Vì các vitamin và khoáng chất bổ sung không được quy định, điều quan trọng là phải biết nguồn gốc đa vitamin mà bạn sẽ sử dụng.

Ngoại trừ vài trường hợp thiếu một loại vitamin có thể thuộc loại nặng như người nghiện rượu thiếu vitamin B1 gây viêm dây thần kinh ngoại biên, trẻ sơ sinh thiếu vitamin K gây xuất huyết, trẻ thiếu vitamin A gây chậm phát triển, khô mắt dẫn đến mù lòa, còn đa số thường thiếu nhiều loại vitamin và thuộc loại nhẹ. Vì vậy, khi cần bổ sung vitamin có khuyến cáo nên bổ sung nhiều loại vitamin. Trên thị trường, ta thấy có các chế phẩm giúp bổ sung nhiều loại vitamin gọi là thuốc bổ đa sinh tố hay multivitamins thường được uống ngày một viên.
PGS.TS.DS. NGUYỄN HỮU ĐỨC