Bệnh đái tháo đường type 2 đang trở thành một thách thức sức khỏe toàn cầu, căn bệnh rối loạn chuyển hóa mạn tính này đã và đang gây ra gánh nặng lớn cho hệ thống y tế cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Trong nỗ lực tìm kiếm các giải pháp phòng ngừa tự nhiên, giới khoa học đã không ngừng khám phá vai trò của chế độ ăn uống. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí của Viện Hàn lâm Dinh dưỡng và Ăn kiêng cho thấy mối liên hệ tiềm ẩn giữa việc tiêu thụ bơ và nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường ở người trưởng thành Mexico.
1. Thường xuyên ăn quả bơ ít có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường hơn
Phát hiện đột phá này xuất phát từ một nghiên cứu cắt ngang, được công bố trên Tạp chí của Viện Hàn lâm Dinh dưỡng và Ăn kiêng Mexico. Nghiên cứu này đã phân tích dữ liệu về người trưởng thành Mexico từ 20 tuổi trở lên từ Khảo sát Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia Mexico (ENSANUT) các năm 2012, 2016 và 2018.
Các nhà khoa học đã tiến hành so sánh thói quen ăn uống và tình trạng sức khỏe của hơn 25.640 người trưởng thành tại Mexico, thông qua Khảo sát Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia Mexico. Nghiên cứu đã tập trung phân tích mối liên hệ giữa lượng bơ tiêu thụ hàng ngày và tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường type 2 của các đối tượng tham gia.
Trong số những người tham gia, khoảng 45% cho biết họ đã ăn bơ, với lượng tiêu thụ trung bình hàng ngày là 34,7 gam (g) đối với nam giới và 29,8 g đối với nữ giới. Ở phụ nữ, những người ăn bơ cho thấy nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường thấp hơn 22% và 29% trong các mô hình chưa điều chỉnh và điều chỉnh. Tuy nhiên, tác dụng bảo vệ này của việc tiêu thụ bơ không được quan sát thấy ở nam giới.
Quả bơ được chứng minh là có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường ở phụ nữ.
Kết quả phân tích đã mang lại một kết luận rõ ràng và đáng chú ý: Những phụ nữ thường xuyên ăn quả bơ hàng ngày, với lượng tiêu thụ trung bình từ 30-38 g, cho thấy nguy cơ phát triển bệnh đái tháo đường type 2 thấp hơn một cách đáng kể so với những người phụ nữ không ăn bơ. Đáng tin cậy hơn, mối liên hệ tích cực này vẫn được duy trì ngay cả sau khi các nhà nghiên cứu đã điều chỉnh theo nhiều yếu tố gây nhiễu khác như tuổi tác, chỉ số khối cơ thể (cân nặng), trình độ học vấn và mức độ hoạt động thể chất. Điều này càng củng cố thêm vai trò tiềm năng của quả bơ trong chế độ ăn uống phòng ngừa bệnh tật.
2. Lý giải về sự khác biệt đáng ngạc nhiên giữa hai giới
Một khía cạnh độc đáo và cần được làm rõ trong nghiên cứu này là tác dụng bảo vệ của quả bơ chỉ được quan sát thấy ở phụ nữ mà không thể hiện rõ ràng ở nam giới. Các nhà nghiên cứu tin rằng sự khác biệt về giới tính này không nhất thiết đến từ yếu tố sinh học thuần túy của quả bơ, mà có thể là do sự chi phối của các yếu tố lối sống và thói quen sinh hoạt khác nhau giữa hai nhóm.
Cụ thể, nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ nam giới hút thuốc lá cao hơn nhiều so với nữ giới. Trong số những người tham gia, tỷ lệ nam giới hút thuốc cao hơn (khoảng 38%) so với nữ giới (khoảng 12%). Hút thuốc lá có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường vì tiếp xúc với nicotine có thể làm giảm hiệu quả của insulin.
Thuốc lá là một yếu tố nguy cơ đã được chứng minh là làm tăng đáng kể khả năng mắc bệnh đái tháo đường. Việc tiếp xúc với nicotine và các hóa chất độc hại trong thuốc lá có thể làm giảm độ nhạy cảm của cơ thể với insulin - hormone then chốt điều chỉnh lượng đường trong máu. Ngoài ra, nam giới cũng có xu hướng tiêu thụ rượu bia với tần suất và lượng nhiều hơn, đặc biệt là hành vi uống rượu say, vốn liên quan mật thiết đến việc tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa và đái tháo đường type 2.
Bác sĩ Thomas M. Holland, Tiến sĩ Y khoa, Thạc sĩ Khoa học tại Viện Lão hóa Khỏe mạnh RUSH, Hệ thống Y tế Đại học Rush (Chicago, Illinois, Hoa Kỳ) - không tham gia vào nghiên cứu, cho biết rằng quả bơ rất giàu các chất dinh dưỡng nhạy cảm với insulin, có khả năng ổn định quá trình bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, việc xác định chính xác lý do tại sao mối liên quan này chỉ được quan sát thấy ở phụ nữ mà không phải ở nam giới vẫn là một ẩn số.
Tiến sĩ Thomas M. Holland gợi ý có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến diễn biến bệnh ở phụ nữ, bao gồm sự khác biệt giới tính trong bệnh đái tháo đường liên quan đến những thay đổi nội tiết tố trong suốt cuộc đời, các yếu tố di truyền và môi trường và các yếu tố gây căng thẳng tâm lý xã hội tác động riêng đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường ở phụ nữ. Do đó, cần có thêm các nghiên cứu trong tương lai để xác định rõ hơn vai trò độc lập của bơ trong bối cảnh các yếu tố lối sống khác nhau.
3. Quả bơ và cơ chế kiểm soát đường huyết
Nghiên cứu này là một sự bổ sung quan trọng vào kho dữ liệu khoa học đang phát triển về lợi ích của quả bơ đối với nguy cơ và khả năng kiểm soát bệnh đái tháo đường type 2. Từ lâu, các nhà khoa học đã tìm thấy mối liên hệ giữa việc ăn bơ và việc cải thiện nồng độ đường trong máu cùng với giảm mức triglyceride (một loại chất béo trong máu có liên quan đến hội chứng chuyển hóa).
Quả bơ chứa nhiều chất béo lành mạnh được cho là có tác động tích cực tới mức đường huyết.
Sở dĩ bơ có khả năng này là nhờ vào thành phần dinh dưỡng độc đáo của nó. Bơ là nguồn cung cấp dồi dào chất béo không bão hòa đơn - loại chất béo lành mạnh đã được chứng minh là giúp cải thiện độ nhạy insulin. Khi cơ thể nhạy cảm hơn với insulin, các tế bào sẽ sử dụng glucose hiệu quả hơn, từ đó giữ cho lượng đường trong máu ổn định.
Hơn nữa, bơ cũng rất giàu chất xơ. Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc làm chậm quá trình hấp thụ đường vào máu, ngăn chặn sự tăng vọt đột ngột của glucose sau bữa ăn. Cả chất béo không bão hòa đơn và chất xơ đều là những thành phần thiết yếu được khuyến nghị trong chế độ ăn uống dành cho người mắc bệnh hoặc có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2.
Mặc dù nghiên cứu này không đưa ra kết luận chắc chắn về việc tiêu thụ bơ và nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, Tiến sĩ Thomas Holland cho rằng mối liên hệ mà nó chỉ ra vẫn có giá trị đáng kể. Chuyên gia khẳng định, việc duy trì lối sống lành mạnh, trong đó chế độ ăn uống là một phần quan trọng sẽ giúp tăng cường khả năng kiểm soát bệnh tật của mỗi cá nhân.
