Sau kỳ nghỉ hè dài, khi hàng triệu học sinh đồng loạt trở lại lớp, nguy cơ lây lan dịch bệnh tăng cao. Các bệnh thường gặp dịp này gồm cúm mùa, tay – chân – miệng, tiêu chảy cấp, sởi, sốt xuất huyết. Phụ huynh cần chú ý các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe cho trẻ trong năm học mới.
Học sinh tiểu học trong lễ khai giảng năm học mới – thời điểm dễ lây lan các bệnh truyền nhiễm nếu không được phòng ngừa tốt. Ảnh minh họa
Mùa tựu trường – niềm vui xen lẫn nỗi lo dịch bệnh
Khai giảng năm học mới luôn là ngày hội lớn của trẻ em. Tuy nhiên, sau kỳ nghỉ hè dài, khi hàng triệu học sinh đồng loạt trở lại lớp học, nguy cơ lây lan dịch bệnh cũng gia tăng mạnh. Thực tế nhiều năm cho thấy, giai đoạn tựu trường thường là thời điểm bùng phát các bệnh truyền nhiễm ở trẻ nhỏ như cúm mùa, tay – chân – miệng, tiêu chảy cấp, sởi, sốt xuất huyết.
Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, ngay trong những tuần cuối tháng 8/2025 – thời điểm cận kề lễ khai giảng – số ca mắc tay – chân – miệng và sốt xuất huyết đã tăng rõ rệt so với tháng trước. Cùng lúc, thời tiết giao mùa thất thường khiến các bệnh hô hấp như viêm họng, viêm phổi, cúm mùa có xu hướng gia tăng ở học sinh. Các chuyên gia y tế cảnh báo, đây là giai đoạn cần đặc biệt chú trọng phòng ngừa dịch bệnh học đường.
Những bệnh thường gặp khi trẻ trở lại trường
Cúm mùa và nhiễm khuẩn hô hấp
Sự thay đổi nhiệt độ ngày – đêm, phòng học kín gió, dùng điều hòa nhiều giờ liền khiến virus cúm và các tác nhân hô hấp dễ lây lan. Trẻ mắc cúm có thể diễn tiến nhanh thành viêm phổi, đặc biệt ở trẻ nhỏ hoặc trẻ có bệnh nền.
Tay – chân – miệng (HFMD)
Bệnh do virus đường ruột gây ra, lây lan qua nước bọt, dịch mụn nước và đồ chơi dùng chung. Dịp khai giảng, khi học sinh sinh hoạt tập trung, nguy cơ bùng dịch càng cao. Trẻ mắc tay – chân – miệng có thể gặp biến chứng thần kinh, viêm cơ tim nếu không được phát hiện sớm.
Bệnh sởi, quai bị, rubella
Trong môi trường tập thể đông đúc, các bệnh truyền nhiễm đường hô hấp như sởi, quai bị dễ bùng phát nếu trẻ chưa tiêm phòng đầy đủ. Đây là những bệnh có thể gây biến chứng viêm phổi, viêm não hoặc vô sinh ở nam giới nếu mắc quai bị.
Tiêu chảy cấp và bệnh đường tiêu hóa
Thói quen rửa tay chưa đúng cách, dùng chung bình nước, ăn uống không đảm bảo vệ sinh khiến trẻ dễ bị tiêu chảy cấp, ngộ độc thực phẩm. Các đợt dịch tiêu chảy thường xuất hiện rải rác vào mùa thu, khi học sinh bắt đầu ăn bán trú trở lại.
Sốt xuất huyết và bệnh da liễu
Mùa mưa kéo dài khiến muỗi vằn sinh sôi, kéo theo dịch sốt xuất huyết. Đồng thời, khí hậu nóng ẩm cũng là nguyên nhân khiến trẻ dễ bị viêm da, ghẻ lở khi chơi ngoài sân trường.
Vì sao trẻ dễ mắc bệnh dịp tựu trường?
Có nhiều yếu tố khiến trẻ em trở thành nhóm dễ tổn thương nhất trong mùa khai giảng:
- Lớp học đông, không gian kín, không khí ít lưu thông.
- Hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, nhiều em chưa tiêm đủ mũi vắc xin theo khuyến cáo.
- Thói quen vệ sinh còn hạn chế, dễ dùng chung đồ cá nhân.
- Thời tiết thất thường, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm.
- Lễ khai giảng tập trung đông người, trẻ di chuyển và tiếp xúc từ nhiều khu vực khác nhau.
Nhân viên y tế hướng dẫn trẻ rửa tay bằng xà phòng tại trường học để phòng bệnh tay – chân – miệng và tiêu chảy cấp.
Khuyến cáo cho phụ huynh trước và sau khai giảng
Trước ngày khai giảng:
- Đảm bảo trẻ đã tiêm đầy đủ các vắc xin quan trọng: sởi, quai bị, rubella, cúm mùa, thủy đậu, viêm não mô cầu...
- Dạy trẻ rửa tay đúng cách bằng xà phòng, ít nhất 20 giây trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Chuẩn bị cho trẻ các vật dụng cá nhân: bình nước, khăn giấy, khẩu trang, dung dịch sát khuẩn tay.
Ngay sau khi đi học trở lại:
- Theo dõi sức khỏe hàng ngày, nếu trẻ sốt, ho, tiêu chảy, phát ban cần cho nghỉ học và đưa đi khám sớm.
- Không tự ý cho trẻ dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc hạ sốt khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
- Giữ vệ sinh đồ dùng học tập, giặt giũ chăn gối ngủ trưa thường xuyên.
Trong suốt học kỳ đầu năm:
- Đảm bảo lớp học thông thoáng, tránh để nhiệt độ điều hòa quá thấp.
- Cho trẻ mặc trang phục phù hợp, mang áo khoác nhẹ vào buổi sáng se lạnh.
- Bổ sung chế độ dinh dưỡng cân bằng, tăng cường rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu vitamin để nâng cao sức đề kháng.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?
Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý đưa trẻ đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu sau:
- Sốt cao trên 38,5°C kéo dài quá 2 ngày.
- Ho nhiều, thở nhanh, rút lõm lồng ngực, tím tái.
- Phát ban toàn thân, nổi mụn nước bất thường.
- Tiêu chảy nhiều lần, dấu hiệu mất nước: khát nước liên tục, mắt trũng, da khô, tiểu ít.
- Nôn ói nhiều, bỏ ăn, lơ mơ, co giật.
Đi khám sớm giúp trẻ được điều trị kịp thời, tránh biến chứng và giảm nguy cơ lây lan dịch bệnh trong trường học.
Vai trò của nhà trường và y tế học đường
Không chỉ phụ huynh, nhà trường cũng đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa dịch bệnh:
- Giáo viên và nhân viên y tế học đường cần theo dõi, phát hiện sớm trẻ có biểu hiện bất thường.
- Thực hiện vệ sinh, khử khuẩn lớp học định kỳ.
- Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn học sinh cách rửa tay, che miệng khi ho, không dùng chung đồ cá nhân.
- Phối hợp với cơ quan y tế địa phương để triển khai tiêm chủng bổ sung cho trẻ chưa đủ mũi.
Mùa khai giảng là thời điểm đáng mong chờ nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ dịch bệnh cho trẻ em. Việc chủ động phòng bệnh bằng tiêm chủng đầy đủ, rèn thói quen vệ sinh, theo dõi sức khỏe sát sao và sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình – nhà trường – y tế chính là chìa khóa để bảo vệ thế hệ học sinh trước các bệnh truyền nhiễm trong năm học mới.
