Viêm mũi dị ứng gặp ở mọi lứa tuổi nhưng người trưởng thành chiếm tỷ lệ cao hơn cả, bệnh xảy ra quanh năm, tuy nhiên mùa lạnh, rét, mưa nhiều, ẩm ướt, khô hanh bệnh thường xuất hiện và tái phát. Bệnh gây nhiều phiền toái, khó chịu cho người bệnh.
Lý do gây viêm mũi dị ứng là gì?
Niêm mạc mũi rất nhạy cảm với thời tiết, đặc biệt người có cơ địa dị ứng. Bởi vậy, nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng chủ yếu do phản ứng của cơ thể khi gặp vật lạ (kháng nguyên hay còn gọi là dị nguyên) đối với cơ thể, nhất là khi thời tiết thay đổi. Một số dị nguyên có khả năng gây nên viêm mũi dị ứng như bụi, phấn hoa, hóa chất, bông, vải, sợi, lông (chó, mèo), ký sinh trùng (bào tử nấm mốc, bọ chét, mò, mạt...), khói (khói thuốc, khói bếp, khói nhà máy), một số dược phẩm hoặc do thời tiết (lạnh, nóng đột ngột, ẩm ướt, khô hanh). Các loại này rất phổ biến ở nước ta và chúng thường đóng vai trò như một kháng nguyên không hoàn toàn (Hapten) khi gặp kháng thể (có trong cơ thể) tương ứng sẽ xảy ra hiện tượng phản ứng tức thì ngay ở lớp nhày niêm mạc của mũi, họng, xoang... gây nên hiện tượng viêm và kích thích niêm mạc mà được biểu hiện là ngứa, hắt hơi. Hắt hơi là một phản xạ nhanh, nhạy của cơ thể nhằm tống vật lạ ra khỏi vùng niêm mạc mà các dị nguyên vừa mới xâm nhập. Mặt khác, cơ địa dị ứng có liên quan mật thiết với bệnh viêm mũi dị ứng, bởi vì, người bị viêm mũi dị ứng mà có cơ điạ dị ứng (viêm da dị ứng, mề đay mạn tính, ezcema, tổ đĩa, hen suyễn...), tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nhiều so với người bị viêm mũi dị ứng mà không có cơ địa dị ứng. Các tác nhân gây kích thích gây viêm mũi dị ứng cũng có thể theo đường hô hấp nhưng cũng có thể vào cơ thể theo đường khác như qua da hoặc theo đường ăn uống (một số thực phẩm tôm, cua, ốc...).
Các tác nhân gây viêm mũi dị ứng.
Ðặc điểm của viêm mũi dị ứng
Viêm mũi dị ứng có hai loại, loại có chu kỳ và loại không có chu kỳ.
Loại có chu kỳ thường xảy ra đột ngột khi thay dổi thời tiết (nóng lạnh đột ngột, mưa, ẩm, khô hanh). Người bệnh thấy cay cay trong mũi, hắt hơi liên tục, ngứa mũi, cay mắt, đỏ mắt, chảy nước mắt. Tiếp đến là chảy nhiều nước mũi trong như nước lã. Có cảm giác rát bỏng ở vòm hầu họng. Ban ngày xuất hiện nhiều cơn như vậy, đặc biệt là vào lúc sáng sớm vừa ngủ dậy, nhưng tối đến lại dịu đi và kéo dài vài ba ngày đến vài tuần, nếu không được điều trị.
Loại viêm mũi dị ứng không có chu kỳ có triệu chứng giống như loại có chu kỳ nhưng khác ở chỗ là bệnh xuất hiện không theo mùa, không phụ thuộc thời tiết, cơn viêm không kịch phát, chỉ hắt hơi vài cái nhưng nghẹt mũi tăng và kéo dài hơn giữa 2 cơn.
Biến chứng của viêm mũi dị ứng
Với bệnh viêm mũi dị ứng mạn tính, có thể bị nghẹt mũi gần như thường xuyên, gây ù tai, nhức đầu kèm theo (những triệu chứng này rất dễ nhầm với viêm xoang). Một số trường hợp viêm mũi dị ứng mạn tính có thể bị loạn khứu giác (mất mùi) hoặc ngủ ngáy. Bệnh viêm mũi dị ứng gây nhiều phiền toái cho người bệnh và do vậy ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của người bệnh, đặc biệt khi đã có biến chứng.
Viêm mũi dị ứng nếu không được điều trị thỏa đáng có thể dẫn đến viêm xoang dị ứng, polyp mũi, polyp xoang và bệnh hay tái phát.
Viêm mũi dị ứng có thể dẫn đến viêm xoang dị ứng.
Nguyên tắc phòng và chữa trị
Khi nghi ngờ viêm mũi dị ứng cần được khám sớm để điều trị ngay từ đầu. Cần điều trị nguyên nhân và triệu chứng, tuy nhiên dùng thuốc gì là do bác sĩ khám bệnh chỉ định, người bệnh cần tuân theo.
Để hạn chế bị viêm mũi dị ứng không nên nuôi chó, mèo trong nhà và nếu không thể không nuôi, nên hạn chế đến mức tối đa tiếp xúc với chúng và vệ sinh sạch chuồng, nơi ở của chúng. Cần vệ sinh định kỳ các chăn, ga, gối, đệm, vải bọc ghế, bọc đệm hạn chế sự tồn tại và sinh trưởng của một số ký sinh trùng (mò, mạt). Nhà ở cần thoáng, mát, sạch sẽ, tránh ẩm ướt để hạn chế nấm mốc phát triển. Cần vệ sinh răng miệng hằng ngày nhất là đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy. Cần bỏ hút thuốc lá, thuốc lào. Tránh hoặc hạn chế tiếp xúc với với bụi (bụi trong nhà và bụi ngoài đường). Vì vậy, cần đeo khẩu trang khi quét dọn nhà và lúc ra đường. Những lúc giao mùa, thời tiết thay đổi từ nóng sang lạnh nhất là ở những người có cơ địa dị ứng, cần giữ ấm cơ thể (mặc đủ ấm, cổ nên được quàng khăn ấm, chân tay cần đi tất, tắm nước nóng).
