Cước khí là chứng bệnh đau từ hai bàn chân (bên ngoài tê dại, trong đau nhức, có khi thành co quắp không đi lại được), sau đó dần lên bụng chân, lên đầu gối... Bệnh chia làm 4 loại: phong cước khí, hàn cước khí, thấp cước khí, hỏa cước khí.
Nguyên nhân gây bệnh thấp cước khí do đi lại ở nơi ẩm thấp, làm cho khí thấp nhiễm vào cơ thể, bắt đầu từ bàn chân trở nên tê dại và sưng đau; hung cách bĩ đầy, thỉnh thoảng nôn ọe. Người bệnh có biểu hiện từ chân trở lên đến đầu gối tê dại và sưng đau, đi lại khó khăn, tinh thần mệt mỏi, phiền muộn, hay nôn ọe, toàn thân giá lạnh, tiểu tiện không lợi. Nếu không chữa ngay, khí thấp càng chứa chất nhiều sẽ xung lên tâm, phát sinh chứng nôn ọe và suyễn mạn, tinh thần hôn mê, nói năng lảm nhảm rất khó chữa. Sau đây là một số bài thuốc trị thể thấp cước khí:
Nếu thấp kiêm hàn: Biểu hiện thân thể giá lạnh, tiểu tiện không lợi và thấy đại tiện nát nhiều. Dùng bài Ngũ tích tán gia phụ tử: khương truật 32g, ma hoàng 20g, trần bì 20g, can khương 16g, phục linh 12g, bạch chỉ 12g, bạch thược 12g, nhục quế 12g, cát cánh 24g, chỉ xác 20g, hậu phác 16g, bán hạ 12g, cam thảo 12g, đương quy 12g, xuyên khung 12g, phụ tử 12g. Các vị tán bột. Dùng sinh khương 3 lát, thông bạch 3 củ đun với 2 bát nước, cạn còn 1 bát, bỏ bã uống nóng với thuốc bột 16g/1 lần rồi đắp chăn ấm cho ra mồ hôi.
Khương hoạt.
Nếu thấp lại kiêm nhiệt gây đại tiện bí: Dùng bài Gia vị xương bá tán: khương hoạt 6g, độc hoạt 6g, sinh địa 8g, hoàng bá 8g, đương quy 8g, cam thảo 4g, phòng kỷ 6g, binh lang 6g, bạch truật 4g, xương truật 4g, tri mẫu 8g, xích thược 6g, ngưu tất 8g, mộc thông 4g, mộc qua 6g. Các vị đun với 6 bát nước, cạn còn 2 bát, bỏ bã, chia uống 2 lần.
Nếu hình thể hư uống bài Đương quy niêm thống thang: đương quy 8g, cam thảo 20g, nhân trần 20g, khổ sâm 8g, cát căn 8g, bạch truật 12g, trư linh 12g, tri mẫu 12g, khương hoạt 20g, hoàng cầm 20g, nhân sâm 8g, thăng ma 8g, xương truật 8g, trạch tả 12g, phòng phong 12g. Các vị trên đun với 8 bát nước, cạn còn 3 bát, bỏ bã, uống làm 3 lần.
Thuốc dùng ngoài: 2 lạng phàn thạch đun với 15 bát nước, ngâm chân khi nước còn nóng.
Nếu tinh thần mê man, nói năng lảm nhảm cho uống bài Ngô thù mộc qua gia sam mộc thang: ngô thù 4g, binh lang 12g, sam mộc 12g, mộc qua 6g, sinh khương 5 lát. Các vị đun với 3 bát nước, cạn còn 1 bát, bỏ bã, uống làm 1 lần. Nếu hàn nhiều gia phụ tử 10g; nếu kiêm nhiệt gia tri mẫu 10g, hoàng bá 5g.