Tác dụng của corticoid trong việc điều trị bệnh thế nào? Tai biến của corticoid đối với sức khỏe người bệnh? Xin hỏi làm thế nào để tránh những tai biến này?
Đinh Phương Lê (Bắc Ninh)
Corticoid là một trong những nhóm thuốc được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới trong nhiều năm qua, hầu hết bộ phận trên cơ thể người đều có những bệnh lí cần được điều trị với nhóm thuốc này, có thể qua đường tiêm truyền, đường uống hoặc dùng tại chỗ (bôi, xịt, hít, tra mắt). Nếu được dùng đúng chỉ định, đúng liều lượng và thời gian, các thuốc này có thể góp phần cứu sống người bệnh với rất nhiều loại bệnh lí nguy hiểm như cơn hen phế quản ác tính, sốc phản vệ, lupus ban đỏ hệ thống, thấp tim, suy tuyến thượng thận, xơ cứng rải rác...
Tuy nhiên, nếu dùng liều cao, kéo dài, không có kế hoạch giảm liều thích hợp và không có những biện pháp hỗ trợ điều trị để giảm bớt các độc tính của thuốc, corticoid có thể gây ra rất nhiều các tai biến nguy hiểm cho người bệnh: suy tuyến thượng thận, xuất huyết tiêu hóa, loãng xương, xẹp đốt sống, gù vẹo cột sống, tăng đường máu, tăng huyết áp, teo cơ, rối loạn tâm thần, trầm cảm, đục thủy tinh thể, suy giảm chức năng miễn dịch gây nhiễm trùng cơ hội, chậm phát triển thể chất ở trẻ em... Ngoài ra, nếu corticoid được dùng liên tục quá 15 ngày và bị dừng đột ngột, có thể gây suy tuyến thượng thận cấp tính, một biến chứng hết sức nguy hiểm với các biểu hiện như trụy tim mạch, rối loạn nước và điện giải... Không chỉ có nguy cơ gây ra các tai biến do độc tính của thuốc, việc lạm dụng corticoid không đúng chỉ định còn có thể khiến người bệnh bị lệ thuộc vào thuốc, bệnh thường bùng lên mạnh mẽ mỗi khi hết "hơi" thuốc.
Để hạn chế nguy cơ xảy ra các tác dụng phụ nguy hiểm của việc điều trị này, cần có chế độ theo dõi điều trị chặt chẽ như định kỳ khám mắt, đo mật độ xương, đo nồng độ đường máu, canxi máu, nội soi dạ dày tá tràng... Ngoài ra, người bệnh cũng cần được giải thích trước về các tai biến có thể xảy ra trong quá trình dùng thuốc để có thể phát hiện sớm và có biện pháp ngăn ngừa các biến chứng nặng.
Trong thực tế, tình trạng lạm dụng corticoid vẫn đang diễn ra hết sức phổ biến và chưa được quản lý một cách chặt chẽ, để tránh bị rơi vào cảnh "tiền mất tật mang" do lạm dụng corticoid, mỗi người bệnh hãy là những "người bệnh thông thái", hãy lựa chọn những cơ sở y tế có đủ độ tin cậy để gửi gắm tính mạng của mình, không nên dễ dàng nghe theo những lời mách bảo thiếu căn cứ.
BS. Nguyễn Khánh
