Theo thống kê, mỗi năm trên thế giới có khoảng 250.000 người bị sét đánh. Mỗi tia sét chứa đến 300 triệu Volt điện, do đó khả năng sống sót của con người sau khi bị sét đánh là rất ít. Vì vậy, kỹ năng phòng tránh sét đánh trong mùa mưa giông rất quan trọng, mọi người nên biết để chủ động bảo vệ tính mạng.
Ở nước ta, hằng năm, gần như tỉnh nào cũng có người chết vì bị sét đánh. Có khi sét đánh chết một lúc 4-5 người, thậm chí 8 người. Vì vậy, kỹ năng phòng tránh sét đánh trong mùa mưa giông rất quan trọng mà mọi người nên biết để chủ động bảo vệ tính mạng.
Một số lưu ý để phòng tránh sét đánh trong mùa mưa bão.
Vì sao bị sét đánh?
Theo thống kê thì sét đánh thẳng là nguy hiểm nhất, cứ 10 người bị sét đánh thẳng thì 8 người tử vong; Hoặc một vật bị sét đánh có thể lưu lại dòng điện cực mạnh trong nó một thời gian rồi mới mất hết. Nếu không biết mà tiếp xúc trực tiếp với vật bị sét đánh đó ngay thì bạn cũng có thể bị tổn thương (sét đánh do tiếp xúc); Hay như sét có thể lan truyền trên mặt đất nên khi tiếp xúc với mặt đất ở một vài điểm bạn cũng có thể bị ảnh hưởng. Chẳng hạn, trong nhiều trường hợp, dù sét chỉ đánh trực tiếp xuống cây, nhưng một tia sét có thể giết chết ngay vài người xung quanh cái cây đó. Đặc biệt, sét có thể đánh qua đường dây cáp: Các vật như điện thoại, tivi, ổ cắm... là con đường lan truyền "ưa thích" của sét. Khi sét lan truyền qua những vật này mà bạn tiếp xúc với nó thì bạn cũng sẽ bị sét đánh trúng. Ngoài ra còn gặp sét đánh tạt ngang, tức khi nạn nhân đứng cạnh một vật bị sét đánh... Dù bằng cách nào thì khi bị sét đánh đều rất nguy hiểm.
Nạn nhân bị sét đánh có dấu hiệu gì?
Bệnh cảnh lâm sàng của người bị sét đánh giống như người bị điện giật. Nạn nhân bị sét đánh có thể đột ngột bị các triệu chứng: ngừng tim ngay lập tức; mất ý thức trong thời gian ngắn; lú lẫn hoặc không nhớ chuyện gì xảy ra; khoảng 2/3 số người bị sét đánh bị liệt - kiểu liệt tạm thời đặc trưng bởi sét đánh. Nạn nhân có thể bị bỏng da; bị gãy xương và trật khớp; bị vỡ xương sọ và các tổn thương cột sống. Có trường hợp bị khó thở, tổn thương mắt gây ra nhìn mờ ngay lập tức hoặc thủng màng nhĩ gây đau, điếc và chóng mặt. Trường hợp nặng, bệnh nhân bị sét đánh chết cháy đen...
Khi trời mưa giông, cần nhanh chóng tìm nơi trú ẩn.
Cách sơ cứu cho người bị sét đánh
Để cấp cứu người bị sét đánh, việc hô hấp nhân tạo kết hợp xoa bóp tim ngoài lồng ngực giúp cứu sống rất nhiều nạn nhân bị sét đánh mà trước đó tưởng như đã chết. Vấn đề là phải làm thật nhanh trong khoảng 7 phút đầu tiên. Nếu phát hiện các dấu hiệu tim đập yếu hoặc ngừng đập, nạn nhân khó thở, mất dần các dấu hiệu của sự sống phải lập tức tiến hành các thao tác hô hấp trợ tim nhân tạo. Đặt nạn nhân nằm lên chỗ khô ráo, bằng phẳng, nới rộng quần áo để người bị nạn thở được dễ dàng. Khẩn trương làm ngay hô hấp nhân tạo kết hợp hà hơi thổi ngạt và xoa bóp tim ngoài lồng ngực. Cứ 5 lần xoa bóp tim ngoài lồng ngực thì hô hấp nhân tạo hoặc thổi ngạt 1 lần. Làm liên tục như thế 60-90 phút. Nếu phát hiện nạn nhân bị gãy xương, cần cố định xương chắc chắn trước khi di chuyển. Tuy nhiên, cần đặc biệt cẩn thận, không di chuyển nạn nhân nếu nghi ngờ bị gãy cột sống (trường hợp này phải gọi cấp cứu 115 hỗ trợ). Sau khi đã thực hiện sơ cứu, cần nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu kịp thời.
Làm thế nào để phòng tránh sét?
Khi thấy trời trở giông, mây đen ùn ùn kéo đến, cảm giác hơi nước lạnh thổi đến gần là mưa dông sẽ tới, những người làm việc ngoài trời cần nhanh chóng về nhà hoặc vào trú ẩn ở các lán trại. Nếu không sơ tán kịp thì phải tránh xa các vật dụng kim loại như cày bừa, cuốc xẻng, máy bơm nước, xe máy, xe đạp...
Đặc biệt lưu ý, không tránh mưa dưới các gốc cây to, nhất là những cây cao đơn độc giữa cánh đồng (trong vùng trống trải). Khi tia sét bắt vào cây, dòng điện mạnh có thể truyền sang bất cứ một vật nào dẫn điện (kể cả cặp tóc); Không đứng, ngồi cạnh cột điện hoặc đường dây tải điện. Mặt khác, trong cơn giông thường có gió mạnh có thể làm gãy đổ trụ điện hoặc đứt đường dây điện nên rất nguy hiểm.
Không nên trú mưa gần các lò đang nhả khói (lò gạch, lò vôi...) vì khói là chất dẫn điện tốt tạo điều kiện cho sét đánh tới. Không nên ngồi gần ao hồ có mặt nước rộng. Nếu đang tắm dưới nước, gặp cơn giông cần lên bờ ngay vì dòng điện sét có thể truyền trong nước gây nguy hiểm; Tạm ngừng xem tivi, tháo dây điện ra khỏi ổ cắm, tháo dây ăng-ten ra khỏi tivi... để phòng dòng xung điện của sét có thể gây hỏng đồ vật và đe dọa tính mạng người.
Khi có mưa giông, người dân thực hiện nguyên tắc 30/30. Sau khi nhìn thấy tia sét, mọi người phải đi vào nhà ngay lập tức trong thời gian không quá 30 giây; không đi ra ngoài sớm hơn 30 phút kể từ thời điểm tiếng sét kết thúc.
Nếu bạn thấy mái tóc mình dựng đứng có nghĩa là bạn rất dễ bị sét tấn công. Lúc này, bạn hãy ngồi xổm, dùng tay bịt tai lại để giảm tác hại đến thính lực và gục đầu vào hai đầu gối; Không được nằm duỗi thẳng trên mặt đất vì bạn phải hạn chế tối đa sự tiếp xúc với mặt đất để giảm lượng điện tích truyền xuống đất qua cơ thể.
Ít người để ý rằng chiếc ô (dù) bạn che mưa lại có thể trở thành một cái cột thu lôi di động. Vì vậy, khi trời mưa giông lớn, tốt nhất bạn không nên dùng ô.
