Theo thống kê của Bộ Y tế, đến nay cả nước ghi nhận hơn 8.100 ca mắc sốt xuất huyết tại 41 tỉnh thành, trong đó có 4 người tử vong. So với cùng kỳ năm ngoái, số mắc giảm 38%.Tuy nhiên, Viện Sốt rét Ký sinh trùng trung ương cho biết, trung bình hàng năm cả nước có khoảng 50.000 ca sốt xuất huyết tại 42 địa phương, trong đó tập trung tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, vì những nơi này mật độ dân số lớn dễ lây lan thành dịch; do ảnh hưởng của đô thị hóa, nhiều công trình xây dựng, nước đọng trên các ngóc ngách, túi nylon, bình hoa, cây cảnh. Và vùng dân nghèo đô thị là nơi muỗi đẻ rất nhiều. Ngoài ra, tác động của biến đổi khí hậu và nhất là khi đang mùa mưa chính là thời điểm rất quan trọng và tháng 8 thường là đỉnh dịch hàng năm cho nên việc nâng cao kiến thức phòng bệnh là việc làm rất cần thiết.
Bên cạnh đó, bệnh luôn có sự thay đổi theo vùng địa lý, chẳng hạn như vào những năm 1986 - 1990 dịch xảy ra tại miền Bắc rất nặng nề nhưng sau đó giảm và rồi lại tăng cao ở khu vực phía Nam.
Sốt xuất huyết là bệnh nhiễm trùng
Sốt xuất huyết là bệnh nhiễm trùng cấp tính do virút gây ra qua trung gian truyền bệnh của muỗi vằn có tên khoa học là Aedes aegypti.
Muỗi vằn là loài muỗi ưa thích đốt hút máu người nên thường sống trong nhà và đậu nghỉ ở chỗ ẩm, tối hoặc các vật dụng có mùi mồ hôi người như trong nhà vệ sinh, buồng tắm, quần áo, mũ vải, rèm, giá sách. Muỗi có thể đốt người cả ngày nhưng thường nhiều hơn vào sáng sớm hoặc chiều tối.
Muỗi vằn thường đẻ trứng ở các đồ vật chứa nước sạch trong và xung quanh nhà như: thùng, xô chậu chứa nước ăn; bể chứa nước rửa, nước dội nhà vệ sinh; hòn non bộ, chậu cây cảnh, lọ hoa có nước; các phế liệu phế thải đọng nước mưa… Vào mùa hè hay mùa mưa nhiều, độ ẩm và nhiệt độ cao, có nhiều ổ nước đọng cùng với những dụng cụ tích trữ nước ăn, nước sinh hoạt là điều kiện thuận lợi cho các loại muỗi phát triển, trong đó có loài muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết.
Hiện nay bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vắcxin phòng ngừa, cho nên rất dễ dẫn tới tử vong nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Mọi người đều có thể bị mắc bệnh từ trẻ sơ sinh cho đến người lớn.
Bệnh thường xuất hiện quanh năm nhưng nhiều nhất từ tháng 4 - 5 và tăng cao vào khoảng tháng 8 - 9 và đỉnh điểm của dịch là vào khoảng tháng 10 - 11 hàng năm. Bệnh thường xảy ra tại các khu vực đông dân cư, khu vực thiếu nước sạch, vệ sinh môi trường kém, có nhiều nước đọng và các loại nguyên phụ liệu từ phế liệu phế thải hoặc trong các khu công trường đang xây dựng dở dang. Bệnh không lây truyền trực tiếp từ người sang người mà do muỗi đốt người bệnh có mang virút sau đó truyền virút sang người lành qua vết đốt.
Bệnh sốt xuất huyết biểu hiện rất đa dạng, diễn biến nhanh chóng từ nhẹ đến nặng. Nó thường khởi phát đột ngột và diễn biến qua ba giai đoạn là giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục. Nếu phát hiện sớm và điều trị đúng, kịp thời sẽ bệnh sẽ khỏi và hạn chế tử vong.
Bệnh thường được biểu hiện qua các dấu hiệu như: sốt cao đột ngột, liên tục từ 2 - 7 ngày và có thể có các kèm theo các biểu hiện như:
- Tình trạng xuất huyết có thể ở nhiều mức độ khác nhau như: từng chấm hay mảng xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam.
- Nhức đầu, chán ăn, buồn nôn, nôn.
- Da sung huyết, phát ban.
- Đau cơ, đau khớp, nhức hai hố mắt.
Đặc biệt, khi có các dấu hiệu như: người bệnh vật vã, lừ đừ, li bì; đau bụng vùng hạ sườn phải; nôn mửa nhiều; xuất huyết niêm mạc, xuất huyết ngày càng nhiều; tiểu ít là những biểu hiện của tình trạng nặng. Do vậy, các bậc phụ huynh cần lưu ý và khi có một trong những biểu hiện trên cần phải đưa người bệnh đến bệnh viện ngay để được điều trị kịp thời, tránh tử vong.
BS. HỒ VĂN CƯNG
Mời xem tiếp bài 2: Diệt muỗi đúng cách mùa mưa ra ngày 14/8/2015
