Mặt nước lấp lánh, tiếng nước chuyển động vui tai, các tia nước bắn tung tóe và lá cây, đồ chơi có thể nổi trên mặt nước rất thu hút trẻ nhỏ 1-3 tuổi. Những trẻ em không nhận thức được là chơi đùa với mặt nước có thể gây nguy hiểm thế nào và cũng chưa đủ tuổi để biết cần phải làm gì khi gặp rắc rối.
Hiểm họa đuối nước
Đuối nước là nguyên nhân hàng đầu gây ra tai nạn tử vong cho trẻ nhỏ từ 1-4 tuổi. Trẻ em thậm chí có thể bị đuối nước ngay cả khi mực nước chỉ có 5 cm. Đuối nước có thể xảy ra một cách nhanh chóng và thầm lặng.
Hiểm họa đuối nước mà các gia đình có trẻ nhỏ phải đối mặt là nó thường xảy đến một cách không ngờ, khi trẻ tiến tới gần bể bơi, bồn spa, bồn tắm, hồ nước,.... mà không có người trông nom. Khoảng 69% các vụ đuối nước xảy ra ở trẻ 4 tuổi và dưới 4 tuổi do nguyên nhân này.
Theo trang web seattlechildrens.org, khoảng 1500 trẻ em và thiếu niên thiệt mạng mỗi năm ở Mỹ do đuối nước. Riêng ở bang Washington, trung bình có 25 trẻ em và thiếu niên đuối nước mỗi năm. Các vụ đuối nước xảy ra khi đi bơi, chèo thuyền hoặc chơi gần bể bơi, hồ nước, biển, sông suối, ...
Tại sao đuối nước thường dẫn đến tử vong?
Đuối nước là tình trạng nước tràn vào đường hô hấp làm cho các cơ quan bị thiếu oxy và các chức năng sống của cơ thể ngừng hoạt động. Khoảng 4/5 trường hợp chết đuối mà trong phổi có nước và 1/5 còn lại chết đuối nhưng phổi không có nước.
Sở dĩ có tình trạng chết đuối mà trong phổi không có nước là do người không biết bơi bất ngờ bị chìm trong nước, nạn nhân hoảng sợ khiến các phản xạ bị rối loạn làm cơ thể bị chìm, phản xạ co cơ nắp thanh quản và đóng khí quản lại làm nạn nhân không thở được dẫn đến thiếu oxy não và bất tỉnh. Từ chỗ nắp thanh quản bị đóng nên nước cũng không vào phổi được. Đó cũng được gọi là chết đuối khô.
Vì vậy khi gặp trường hợp đuối nước cần xử trí khẩn trương, kiên trì, ngay tại chỗ để giải phóng đường hô hấp.
Chương trình học bơi, phòng chống đuối nước tại Huyện Bảo Yên - Lào Cai trong khuôn khổ dự án chống đuối nước trẻ em năm 2019
Cần bảo vệ trẻ an toàn
Để giảm nguy cơ đuối nước và tai nạn liên quan, Học viện Nhi Mỹ (American Academy of Pediatrics) khuyến cáo nên có các hàng rào bảo vệ. Khi không đi bơi cùng cha mẹ, thì hàng rào có thể ngăn trẻ tiến tới gần mặt nước. Khi trẻ chơi gần bể bơi, hồ nước, cần giám sát trẻ chặt chẽ.
Nghiên cứu cho thấy hàng rào xung quanh hồ nước, bể bơi,... có thể giảm hơn một nửa số vụ đuối nước.
Để phòng đuối nước cạn, không nên trữ nước trong thùng, xô chậu nơi trẻ dễ dàng tiếp cận, chơi đùa.
Khi cho trẻ chơi gần bờ sông, hồ nước, nên mặc sẵn áo phao cứu hộ cho trẻ.
Các em nhỏ học bơi, phòng chống đuối nước tại Huyện Bảo Yên - Lào Cai
Cho trẻ học bơi
Học viện Nhi Mỹ khuyến cáo nên cho trẻ và phụ huynh học bơi. Nghiên cứu cho thấy, kỹ năng sống sót dưới nước như các buổi học bơi có thể giảm đuối nước cho trẻ em thuộc mọi lứa tuổi, trong đó có trẻ 1-4 tuổi.
Khi nào trẻ có thể bắt đầu học bơi phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ trẻ hay tiếp cận với nước như trẻ sống gần hồ nước, sông suối,.... Tùy thuộc vào thể chất, tinh thần, cảm xúc của trẻ tốt cũng như khả năng phát triển của trẻ, niềm đam mê của trẻ đối với bơi lội hoặc trẻ cảm thấy thoải mái ra sao dưới nước thì có thể quyết định cho trẻ bắt đầu học bơi.
Học bơi, phòng chống đuối nước tại Huyện Bảo Yên - Lào Cai
Làm gì khi phát hiện có người đuối nước?
Việc làm đầu tiên cần đưa nạn nhân ra khỏi nước:
- Nếu nạn nhân còn tỉnh giãy giụa dưới nước ta cần khẩn trương tìm cách đưa họ nên bờ. Nếu không biết bơi ta phải tìm khúc gỗ, phao… lém xuống cho họ bám vào để lên bờ hoặc chạy ngay đi tìm người lớn đến cứu.
- Tuyệt đối Không nhảy xuống nước nếu không biết bơi. Vì nạn nhân lúc này trong tình trạng hoảng loạn, dễ níu chặt lấy bất cứ thứ gì với được, kể cả người cứu nạn. Khi cấp cứu nạn nhân ngay ở dưới nước cần phải nâng đầu nạn nhân nhô lên khỏi mặt nước, có động tác để giúp cho nạn nhân trấn tĩnh và thở.
- Nếu nạn nhân bất tỉnh dưới nước (chỉ xuống cứu khi người cứu biết bơi). Nếu không thì gọi người hỗ trợ hoặc dùng thuyền nếu có để ra cứu.
Các bước sơ cứu đuối nước với trẻ nhỏ
Theo "Bài tuyên truyền phòng tránh tai nạn đuối nước- Cách phòng tránh đuối nước cho trẻ em", để sơ cấp cứu đuối nước cho trẻ nhỏ, ta nên tiến hành các bước như sau:
- Đặt trẻ nằm ở chỗ khô ráo, thoáng khí. Nếu trẻ bất tỉnh, hãy kiểm tra xem có còn thở không bằng cách quan sát sự di động của lồng ngực. Nếu lồng ngực không di động tức là trẻ đã ngưng thở; thổi ngạt miệng qua miệng 2 cái chậm. Nếu sau đó trẻ vẫn chưa thở lại được hoặc còn tím tái và hôn mê thì xem như tim đã ngưng đập, cần ấn tim ngoài lồng ngực ngay. Ấn vào vùng nửa dưới xương ức theo cách như sau:
Dùng 2 ngón tay cái (đối với trẻ dưới 1 tuổi) ấn ở vị trí giữa và dưới đường nối hai đầu vú 1 đốt ngón tay (tức khoảng bằng bề ngang một ngón tay).
Dùng 1 bàn tay (đối với trẻ từ 1-8 tuổi) hoặc 2 bàn tay đặt chồng lên nhau (đối với trẻ hơn 8 tuổi và người lớn) ấn vào phía trên mỏm ức 2 đốt ngón tay. Phối hợp ấn tim và thổi ngạt theo tỷ lệ 5/1 (đối với trẻ dưới 8 tuổi) hoặc 15/2 (đối với trẻ trên 8 tuổi).
- Vẫn phải tiếp tục thực hiện các động tác cấp cứu này cho đến khi nạn nhân tự thở lại được hoặc có sự giúp đỡ của nhân viên y tế. Việc cấp cứu này đôi khi phải mất hàng giờ hoặc lâu hơn.
- Nếu sơ cứu có kết quả, nạn nhân thở lại, cử động giãy giụa, hay nạn nhân vẫn còn mê nhưng đã có mạch và nhịp thở thì gọi xe cấp cứu hay dùng mọi phương tiện sẵn có chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế có trang bị hồi sức cấp cứu. Quá trình vận chuyển vẫn phải tiếp tục cấp cứu và đắp giữ ấm cho nạn nhân.
- Khi tỉnh lại, nạn nhân sẽ nôn ra nước, nên phải để nạn nhân ở tư thế an toàn, đầu nằm nghiêng, kê gối dưới hai vai, nới rộng quần áo, phòng cho nạn nhân không bị ngạt trở lại vì sặc chất nôn. Chỉ bỏ cuộc khi đã hô hấp nhân tạo và ép tim được 2 tiếng mà không thấy nạn nhân phục hồi.
