Bệnh nấm lưỡi (thường gọi tưa lưỡi) là bệnh hay gặp ở bé. Bệnh do nấm candida albicans gây nên. Đây là một loại nấm men thường có trong khoang miệng của bé. Khi bé vệ sinh răng miệng không tốt. Loại nấm này bắt đầu sinh sôi nhanh chóng và gây bệnh.
Biểu hiện bắt đầu là những dấu chấm trắng nhỏ xuất hiện ở phía trên đầu lưỡi, sau đó lan rộng thành mảng trắng trên mặt lưỡi. Nếu để lâu, nấm sẽ ăn loang khắp lưỡi, làm mất vị giác, khiến bé lười ăn, đau đớn, khó bú, bỏ bú và quấy khóc. Nếu nấm mọc dày có thể lan vào đường thở gây viêm phổi, nấm phổi lan xuống dạ dày, gây tiêu chảy rất nguy hiểm.
Nguyên nhân
Loại nấm này phát triển nhanh thường do bé không uống nước tráng miệng sau khi bú (hoặc ăn bột) xong. Ở bé lớn không đánh răng sau khi ăn, thường xuyên ăn ngọt, hay ăn đêm khiến nấm có môi trường thuận lợi phát triển gây bệnh. Những bé bị HIV, ung thư… có sức đề kháng kém cũng thường bị nấm lưỡi rất nặng.
Một số gia đình thường sử dụng corticoid đường hít cho bé hen suyễn, dùng thuốc kháng sinh thường xuyên cũng là nguyên nhân gây nấm lưỡi. Khi sử dụng các loại thuốc này, hệ cân bằng vi sinh trong cơ thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tạo điều kiện cho nấm lưỡi phát triển.
Điều trị
Khi bị nấm lưỡi, nếu ở mức độ nhẹ, có thể dùng nước muối súc miệng hàng ngày, hoặc dung dịch lodo povidin 1% súc miệng, hoặc dùng gạc mềm tẩm dung dịch đó lau miệng và lưỡi cho bé.
Có thể dùng các thuốc chữa nấm như nystatin. Đây là thuốc kháng nấm tác dụng rất tốt thường dùng khi bị nấm lưỡi. Nystatin hầu như không độc ở tất cả các lứa tuổi, kể cả bé suy yếu và ngay cả khi dùng kéo dài vì thuốc không đi vào máu.
Ngoài ra có thể dùng miconazol có tác dụng chống nhiều loại nấm trong đó có candida albicans. Miconazol dùng bôi tại chỗ và không dùng thuốc này khi bé bị dị ứng với miconazol, bé có bệnh về gan… Khi dùng, thuốc có thể gây rối loạn tiêu hóa như: buồn nôn, nôn hoặc đôi khi tiêu chảy, viêm gan, mẩn ngứa… Mặc dù dùng tại chỗ nhưng vẫn có một lượng thuốc nhất định đi vào máu nên cần thận trọng khi bé đang dùng nhiều loại thuốc khác vì có thể xảy ra tương tác. Khi dùng ở bé, cần phải thận trọng theo hướng dẫn của thầy thuốc chuyên khoa.
Nếu dùng các loại thuốc trên không khỏi thì phải dùng thuốc kháng nấm toàn thân theo hướng dẫn của thầy thuốc. Chú ý không nên cạy những chấm trắng trên lưỡi bé, gây chảy máu dẫn đến nhiễm trùng. Không sử dụng mật ong, nước vắt chanh để bôi lên lưỡi có thể gây guy hiểm cho bé. Do bệnh dễ tái phát nên sau khi hết triệu chứng vẫn phải dùng thuốc cho bé ít nhất hai ngày sau đó. Lưu ý, không nên cho bé bú hay ăn uống trong vòng 20 phút sau khi dùng thuốc. Các mẹ cần lưu ý, không tự ý sử dụng thuốc khi chưa có ý kiến của bác sĩ và không nên nghe theo lời mách bảo của người khác khiến cho bệnh nấm không những không khỏi mà còn có thể bị tai biến nguy hiểm.
Phòng bệnh
Việc đề phòng bệnh nấm lưỡi ở bé rất đơn giản, đó là phải vệ sinh khoang miệng và lưỡi đúng cách sau khi cho bé ăn. Thường dùng nước lọc để cho bé uống, làm sạch khoang miệng và lưỡi ngay sau khi ăn. Có thể dùng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% để súc miệng cho bé.
Với bé sơ sinh, cần dùng gạc mềm và sạch, thấm nước muối sinh lý để lau lưỡi cho bé.
Với bé lớn, phải hướng dẫn bé cách đánh răng và súc miệng sau khi ăn. Không cho ăn vặt, ăn bánh kẹo, nước ngọt vào buổi tối để tránh tạo điều kiện cho nấm lưỡi phát triển
BS. NGUYỄN NGỌC LAN